چرخ صادرات مرکبات چرا لنگ می‌زند؟

امسال ۷۳۷ هزار تن کالا شامل ۳۹ قلم از مازندران به مقصد کشورهای مختلف صادرشده که بیش از ۸۰ درصد صادرات فقط مختص به چهار قلم کالا ازجمله فراورده‌های لبنی و سیمان است و محدود بودن اقلام صادراتی و انحصار توسط شرکت‌های خاص، نگرانی این بخش را افزون کرده است.

یک تولیدکننده و صادرکننده مازندرانی، مسائل بانکی و حمل‌ونقل را عمده چالش فراروی صادرات مرکبات بیان می‌کند و می‌گوید: مشکل حمل‌ونقل را نمی‌توان با جلسه حل کرد.​

ربیعی ادامه می‌دهد: به‌عنوان نمونه برای صادرات یک کانتینر مرکبات به روسیه باید ۴۰ میلیون فقط هزینه حمل‌ونقل پرداخت کرد و این مسئله برای صادرکنندگان صرفه اقتصادی ندارد.​

درعین‌حال مهدی گلچوب مدیرکل امور اقتصادی استانداری مازندران می‌گوید: عمده صادرکنندگان و تولیدکنندگان مرکبات استان از طریق دیگر مبادی نسبت به صادرات اقدام می‌کنند و یا محصول را در انبار می‌فروشند و معتقدند خریداران و واسطه‌ها سود محصول را در انبار پرداخت می‌کنند و دیگر دغدغه‌ای به نام قرنطینه و حمل‌ونقل در این بخش وجود ندارد.

وی افزود: علت اینکه ۳۳ هزار تن مرکبات و ۶۶ هزار تن کیوی از طریق دیگر استان‌ها صادر می‌شود استفاده از حمل‌ونقل ارزان است چون صادرکننده از ماشین‌های خارجی برگشتی که در مرز آستراخان، ترکیه و غیره وجود دارد استفاده می‌کند.

وی ادامه داد: تفاوت نرخ ماشین‌های برگشتی با کانتینرهای داخلی بسیار فاحش است و این سبب می‌شود، بهترین صادرکننده استان ترجیح دهد از ماشین‌های برگشتی برای صادرات استفاده کند.

گلچوب گفت: تفاوت حمل‌ونقل از مازندران تا مرز حدود ۱۰ میلیون تومان است و برای صادرکننده به‌صرفه است از کانتینرهای برگشتی مرز استفاده کند.

درحالی‌که همه توپ را به زمین حمل‌ونقل می‌اندازند، علی نصیری معاون حمل‌ونقل اداره کل راهداری مازندران هم با بیان اینکه صادرکنندگان خودشان با رانندگان برای حمل‌ونقل و صادرات توافق می‌کنند عنوان کرد: پای دلال و دلال‌بازی به این حوزه نیز کشیده و گزارش‌هایی در این زمینه ارسال‌شده است.

وی عنوان کرد: اداره کل راهداری تعهد می‌کند که در صورت عقد قرارداد نسبت به تأمین کانتینر برای صادرات محصولات کشاورزی اقدام کند و باید تضمینی در این زمینه وجود داشته باشد.

نصیری یادآور شد: همچنین جلسه‌ای با مجمع و اتحادیه حمل‌ونقل برگزار شد و مشکل اصلی آن است که صادرکنندگان به‌صورت انفرادی با شرکت‌ها و رانندگان قرارداد می‌بندند درحالی‌که ناوگان حمل‌ونقل بین‌المللی در استان وجود دارد.

معاون راهداری مازندران با تأکید بر اینکه صادرکنندگان و اتاق بازرگانی باید با حمل‌ونقل قرارداد ببندند، نرخ ناوگان حمل‌ونقل بین‌المللی یخچال دار برای صادرات مرکبات از استان تا مرز را سه میلیون و ۲۰۰ هزار تومان اعلام کرد.

​

وی افزود: شرکت حمل‌ونقل معتقد است که باید قرارداد بسته شود تا بتوانیم نسبت به تهیه ناوگان اقدام شود و وقتی یک کانتینر برای صادرات تقاضا می‌شود مسلماً نرخ آن بالاتر خواهد رفت.​

وی ادامه داد: برای وارد شدن کانتینر از مرز به کشور ۸۰۰ دلار عوارض گرفته می‌شود و برای مالکان نمی‌صرفد، بهترین راه این است که محصول با ماشین داخلی تا مرز حمل شود و سپس به کشور مقصد انتقال یابد.

نصیری ادامه داد: اگر نرخ یک کانتینر یخچال دار از مبدأ ساری به مرز چهار میلیون تومان باشد درواقع به ازای هر کیلوگرم محصول کشاورزی ۲۰۰ تومان هزینه حمل‌ونقل گرفته می‌شود.

اما رئیس اتاق بازرگانی مازندران در پاسخ به اظهارنظر معاون اداره کل راهداری مازندران اظهار داشت: هم‌اکنون ۵۰ تا ۶۰ هزار تن محصول در انبارها در حال بارگیری است.

عبدالله مهاجر ادامه داد: در سیستم حمل‌ونقل استان صبح قرارداد بسته می‌شود و دو ساعت بعد راننده بر نرخ می‌افزاید و این شیوه برای صادرکنندگان به‌صرفه نیست و در حال حاضر حتی اعضای هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی مازندران ترجیح می‌دهند تا محصولات را از طریق استان‌های دیگر صادر کنند زیرا امور در آنجا تسهیل‌تر است.

وی افزود: اکنون صادرکننده باید پنج میلیون تومان هزینه حمل‌ونقل برای صادرات محصولات کشاورزی تا مرز پرداخت کند درحالی‌که چند روز باید دنبال دریافت مجوز قرنطینه و غیره دوندگی کند.​

گواهی قرنطینه در ۱۵ دقیقه صادر می شود

عزیز الله شهیدی فر رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران درباره طولانی بودنی زمان صدور گواهی قرنطینه محصولات کشاورزی برای صادرات گفت: در حال حاضر کمتر از ۱۵ دقیقه گواهی قرنطینه محصولات کشاورزی صادر می‌شود و اگر موردی وجود دارد باید به این سازمان اعلام شود.

وی ادامه داد: گواهی قرنطینه در تمامی مناطق استان صادر می‌شود تا مشکل تولیدکنندگان حل شود ولی بیشتر صادرکنندگان ترجیح می‌دهند از طریق استان‌های دیگر صادرات داشته باشند.

پایین بودن صادرات مرکبات از مازندران و صادرات این محصول با برند دیگر استان‌ها، مایه انتقاد و گلایه استاندار مازندران شده است، احمد حسین زادگان می‌گوید: بیش از دو میلیون و ۲۰۰ هزار تن محصول مرکبات در استان تولید می‌شود که تاکنون ۳۳ هزار تن محصول آن‌هم به نام دیگر استان‌ها صادرشده است و ۳۰ هزار تن نیز خرید تضمینی صورت می‌گیرد.

فقط ۵ درصد مرکبات صادر شده است

حسین زادگان یادآور شد: فقط ۵ درصد مرکبات خرید تضمینی و صادر و بقیه به بازار داخلی وارد می‌شود و خروجی آن پایین بودن قیمت مرکبات، ضرردهی بازار و تبدیل باغات به ویلاها و مسکن است و این سبب آسیب به کشاورزی استان است.

وی با اظهار اینکه باید بررسی شود که چرا میزان صادرات استان اندک است گفت: یکی از موارد به اقلام صادراتی مربوط است درحالی‌که تدابیر لازم مانند کاهش تعرفه گمرکی، پیوستن به اتحادیه اوراسیا و غیره صورت گرفته است تا میزان صادرات افزایش یابد.​

وی با عنوان اینکه در استان مازندران یا صادرکننده نداریم و یا تعداد آنان بسیار محدود است تصریح کرد: حمل‌ونقل معتقد است باید تعداد کانتینرهای لازم برای صادرات مرکبات اعلام تا نسبت به تأمین آن اقدام شود و مشکل حمل‌ونقل با این شیوه برطرف می‌شود.​

استاندار مازندران با تأکید بر اینکه باید مشخص شود کدام دستگاه دولتی در بخش صادرات کوتاهی می‌کند ادامه داد: همچنین اقلام صادرات مازندران محدود و وابسته به لبنیات بوده که این روند نگران‌کننده است.

وی یادآور شد: باید ببینیم مشکل چیست که ۳۳ هزار تن مرکبات مازندران از کشور صادر می‌شود ولی سهم صادرکنندگان استان در این بخش اندک و ناچیز است.

بنابراین گزارش، کل صادرات مازندران در سال جاری ۷۳۷ هزار تن و بیشتر صادرات به کشور قزاقستان، روسیه و ترکمنستان بوده که از این میزان، ۷۱ درصد کل صادرات استان سیمان است. این درحالی‌ است که سیمان ازنظر ارزشی هفت درصد صادرات را تشکیل می‌دهد و بیشترین رقم ازنظر دلاری با ۱۰۱ هزار و ۳۰۱ تن مربوط به فرآورده‌های لبنی با ۵۶ درصد ارزش کل صادرات بوده که به عراق صادرشده است.