به کدام کشورها دریایی می‌توان سفر کرد؟

ایران از طریق دریای خزر، خلیج فارس و عمان (مکران) به کشورهای جمهوری آذربایجان، روسیه، قزاقستان، ترکمنستان، عراق، کویت، عربستان، قطر، امارت متحده عربی، عمان، قطر و پاکستان دسترسی دارد اما بیشترین ترددهای آبی بین ایران با این کشورها بیشتر جنبه تجاری دارد تا مسافری.

محمد راستاد ـ عضو ستاد مرکزی خدمات سفر که مدیر عامل سازمان بنادر و دریانوردی است،درباره مسیرهای که هم‌اکنون برای سفر دریایی ایرانی‌ها در دسترس و فعال است، اظهار کرد: سفرهای بین‌المللی دریایی درحال حاضر بین بندر «شهدباهنر» در بندرعباس و «شارجه» در امارات، همچنین بین «بندر لنگه» در استان هرمزگان و «دبی» در امارات و بین «خرمشهر» در استان خوزستان و «کویت» انجام می‌شود.

گیلان، مازندران، گلستان، خوزستان، بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان، هفت استانی هستند که به پهنه‌های آبی دسترسی دارند اما سفرهای بین‌المللی دریایی فقط از سه بندر در دو استان به سه بندر در دو کشور انجام می‌شود.

سفر با کشتی در مسیر بندرعباس ـ شارجه با هزینه‌ای بین ۵۲۰ تا ۸۰۰ هزار تومان حدود ۱۲ ساعت طول می‌کشد. همچنین فاصله بین بندرخرمشهر ـ کویت حدود ۵ ساعت طی می‌شود که هزینه آن از ۴۵۲ تا ۸۰۰ هزار تومان است. مسافت بین بندر لنگه و دبی را هم می‌توان با شناورهای تندرو در ۵ ساعت طی کرد که هزینه آن بین ۶۲۵ تا ۹۶۷ هزار تومان تمام می‌شود.

طبق اطلاعاتی که در وب‌سایت شرکت کشتیرانی والفجر ـ جابه‌جاکننده مسافران در آب‌های جنوبی ـ منتشر شده، یک مسیر دریایی بین خرمشهر و بصره در عراق نیز وجود دارد که در مناسبت اربعین و در زمان تقاضا، کشی‌ها بین این دو بندر با هزینه‌ای بالغ بر ۸۱ هزار تومان تردد می‌کنند.

مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی درباره مسیرهای بین‌المللی دائمی که حرکت کشتی‌ها در آن‌ها متوقف شده و یا معطل پر شدن صندلی‌ها است، گفت: به جز مسیر دریایی بندر خرمشهر ـ کویت که بعضا تردد کشتی‌ها در آن توقف‌هایی دارد، حرکت کشتی‌های مسافربری در دو مسیر «بندرلنگه ـ دبی» و «بندرعباس ـ شارجه» مستمر برقرار است.

در گذشته سفرهای دریایی از ایران به دو کشور «قطر» و «عمان» نیز انجام می‌شد که اکنون حرکت کشتی‌ها در این مسیرها متوقف شده است. راستاد معاون وزیر راه و شهرسازی با تایید این‌ موضوع، علت آن را بیشتر مقرون به صرفه نبودن حرکت کشتی‌ها در این دو مسیر بین‌المللی دانست و افزود: زیرساخت بندری و پایانه سفرهای دریایی در هر دو مقصد وجود دارد، اما باید رقابتی بین کشتی‌های مسافربری و شرکت‌های هواپیمایی باشد تا برای استفاده توجیه پیدا کند. گاهی سفر هوایی از نظر هزینه، زمان و سهولت مقرون به صرفه‌تر از سفر با کشتی است.

او با بیان این‌که سرمایه‌گذاری برای کشتی‌های مسافرتی وجود ندارد، اظهار کرد: زیرساخت بندری خلائی ندارد. فقط مسیرهای دریایی از نظر اقتصادی، کیفیت و سهولت باید برای متقاضی توجیه‌پذیر شود. خطوط کشتیرانی باید سرمایه‌گذار داشته باشد و مسافران را متقاعد کنند که از این امکان استفاده کنند.

راستاد با اشاره به توقف سفرهای دریایی بین ایران و عمان گفت: تردد کشتی‌های مسافرتی در این مسیر به لحاظ هزینه تا مقطعی مقرون به صرفه بود، اما هزینه کشتی که در این مسیر استفاده می‌شد خیلی بالا بود. کشتی عمان مدرن بود و می‌توانست مسافت ۱۵۰ مایلی را در دریا سه ساعته طی کند که سرعت بالایی در مسیرهای دریایی به حساب می آید اما پروازهایی در همین مسیر وجود داشت که به لحاظ هزینه مقرون به صرفه‌تر بود و آن خط کشتیرانی نتوانست با آن‌ها رقابت کند و ادامه فعالیت آن به لحاظ اقتصادی دیگر توجیه نداشت.

مدیر عامل سازمان بنادر و دریانوردی درباره سفرهای دریایی در خزر نیز توضیح داد: کمتر از دو دهه قبل بین باکو و بندر انزلی کشتی‌های مسافربری تردد داشتند، منتهی به واسطه کمبود تقاضا، هزینه‌ها و شرایط جوی (طوفانی) دریای خزر، سفرهای دریایی در این مسیر نیز متوقف شد. هرچند پیگیر آن هستیم، مخصوصا در مذاکراتی که با همتای آذربایجانی و روسی داریم تلاش می‌کنیم مکانیزم تشویقی ایجاد کنیم تا دوباره سفرهای دریایی بین ایران و کشورهای حاشیه دریای خزر برقرار شود.

راستاد درباره طرح کشور قزاقستان برای برقراری خطوط دریایی بین ایران و منطقه اوراسیا گفت که این طرح بیشتر درباره کالا است و به مسافرت‌های دریایی ارتباطی ندارد.

معاون وزیر راه و شهرسازی همچنین اظهار کرد: علاوه بر این مسیرهای بین‌المللی، تردد کشتی‌های مسافربری بین بنادر و جزایر داخلی از جمله قشم (به‌علاوه لافت)، کیش، هرمز و هنگام برقرار است.