عیدیِ امسالِ کارگران چقدر است؟ کارگرانی که یک‌ شبه کارمند می‌شوند!

به گزارش ایلنا، «عیدی پایان سال» یکی از محدود امتیازاتِ اشتغال کارگری‌ست. شاید تنها مزیتی که کارگران تحت پوشش تامین اجتماعی نسبت به کارمندان دولت دارند، مبلغ عیدیِ به نسبت بالاتری‌ست که هر سال در ماه‌های بهمن و اسفند دریافت می‌کنند؛ اگرچه باید گفت این مزیت مزدی برای همه کارگران به درستی لحاظ نمی‌شود و اینجا و آنجا قانون‌گریزی‌هایی را شاهدیم.

کارگرانی که به صورت پیمانکاری در زیرمجموعه‌های دولت کار می‌کنند، گاهاً از نظر دستمزد ماهانه، «کارگر» به حساب می‌آیند ولی وقتی پای عیدی پایان سال به حساب می‌آید، به ناگاه به نیروی دولت و «کارمند» بدل می‌شوند! این در حالیست که هر نیروی کار شاغل در هر بخشی از اقتصاد (دولتی، عمومی یا خصوصی) اگر بیمه تامین اجتماعی و کارگر باشد، باید تمام مزایای قانون کار از جمله عیدی شامل حال او شود و هر نوع پرداخت کمتر، جرم تلقی می‌شود.

محمدی، نیروی پیمانکاری یکی از ارگان‌های دولتی است که با یک واسطه برای دولت کار می‌کند؛ او می‌گوید: برای ما سیاست یک بام و دو هوا را اجرا می‌کنند؛ همه‌ی سال به ما کارگران، نصف کارمندان دولت حقوق می‌دهند حتی از نصف هم کمتر اما پایان سال که می‌رسد پیمانکار به ناگاه می‌گوید ما همگی زیرمجموعه‌ی دولتیم و باید مطابق مصوبات دولت، عیدی بگیریم!

پرداخت عیدی کمتر از آنچه قانون کار مشخص کرده، یک تخلف آشکار است که با هیچ توجیهی، نمی‌توان بر آن صحه گذاشت.

عیدی کارمندی چقدر است؟

برای سال آینده (۹۹) عیدی دولتی‌ها تقریباً یک‌سوم کارگران است. یکی از پیوست‌های مهم بخشنامه بودجه سال بعد، ضوابط مالی تنظیم لایحه بودجه ۹۹ است که امسال با پیش‌بینی‌های مربوط به سال ۱۴۰۰ همراه است.

در بخش بودجه هزینه‌ای، مواردی در خصوص استخدام رسمی و پیمانی در کلیه دستگاه‌ها، افزایش ضریب ریالی حقوق به طور متوسط پانزده (۱۵) درصد، سقف اعتبار مربوط به سرانه اضافه کار کارکنان، مبلغ پاداش پایان سال (عیدی)، اعتبار مأموریت (داخلی و خارجی) کارکنان، سرانه کمک‌های رفاهی مستقیم و غیرمستقیم کارکنان را، حداکثر معادل اعتبار سرانه و پاداش یک ماهه، سرانه اعتبار برای قرارداد با اشخاص حقیقی برای انجام کار معین(مشخص)، اعتبار مربوط به انعقاد قرارداد با شرکت‌های خدماتی و... پیش‌بینی شده است.

در این بخش از لایحه بودجه آمده است: «مبلغ پاداش پایان سال (عیدی) را در بودجه سال ۱۳۹۹ معادل (۱۲.۰۰۰.۰۰۰) ریال پیش‌بینی نمایند. مبلغ قطعی پاداش پایان سال به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.»

اما عیدی کارگران برخلاف عیدی کارمندان، سال به سال تعیین نمی‌شود بلکه براساس یک فرمول ثابت که نسبتی از حداقل دستمزد سالانه است، مقدار عیدی در قانون کار پیش‌بینی شده است.

عیدی کارگری چقدر است؟

علی خدایی (عضو کارگری شورای عالی کار) در ارتباط با سوالات و دغدغه‌هایی که در مورد عیدی کارگران وجود دارد، به ایلنا می‌گوید: عیدی کارگران، مولفه‌ای است که نیاز به تعیین هر ساله ندارد. سال ۷۰ ماده واحده‌ای به قانون کار اضافه شد که براساس آن میزان عیدی مشمولان قانون کار، برابر شصت روز آخرین حقوق دریافتی است مشروط بر اینکه از نود روز حداقل مزد کارگران تجاوز نکند.

خدایی، ادامه می‌دهد: با این تفسیر حداقل عیدی سال آینده، ۳ میلیون و ۳۲ هزار تومان و حداکثر عیدی، ۴ میلیون و ۵۴۸ هزار تومان است و هیچ کارگری نباید کمتر از ۳ میلیون و ۳۲ هزار تومان عیدی بگیرد.

با این حساب، عیدی کارگران همه ساله براساس فرمول ثابتی محاسبه می‌شود و هر نوع پرداخت کمتر از آن، غیرقانونی و جرم است.

خدایی در مورد زمان پرداخت می‌گوید: به زمان پرداخت عیدی در قانون اشاره‌ای نشده اما در عرف و روال اینگونه مرسوم است که اکثریت کارگاه‌ها با حقوق بهمن ماه، عیدی را پرداخت می‌کنند اما سقف زمانی پرداخت عیدی تا پایان اسفند است و نباید از اسفند ماه تجاوز کند و به آن طرف سال برود.

با این حساب، هر کارگر مشمول قانون کار چه حداقل بگیر و چه سایر سطوح، در ماه‌های پایانی امسال باید حداقل ۳ میلیون و ۳۲ هزار تومان عیدی بگیرد. در نتیجه هیچ نیروی کاری که دفترچه تامین اجتماعی دارد، نباید کمتر از این میزان به عنوان عیدی دریافت کند.

در این بین، وضعیت کارگران زیرمجموعه دولت، هرساله یک موقعیت بغرنج را به وجود می‌آورد؛ این در حالیست که قانون به صراحت تکلیف را روشن کرده است؛ اگر فردی دستمزدش براساس مصوبات شورای عالی کار است، عیدی‌اش هم باید مطابق الزامات قانون کار باشد؛ هر چیزی جز این، فقط قانون‌گریزی است!