پلکان مالیاتی حقوق‌های 99/پیشنهاد دولت چه بود؟

کمیسیون تلفیق با تغییر پیشنهاد ۵ پله ای دولت برای مالیات بر درآمد کارکنان دولتی و غیردولتی، تعداد این طبقات مالیاتی را به ۴ پله کاهش داد. در حالیکه دولت مازاد درآمد بالای ۱۸ میلیون در پله پنجم را مشمول مالیات ۳۰ درصد دانست؛ ولی کمیسیون تلفیق با حذف آن، مالیات ۲۵ درصدی را در آخرین پله تصویب کرد. گرچه دلیل تلفیق برای حذف پله پنجم، شمول مشاغلی است که من جمله نیازهای حیاتی کشور به شمار می روند ، ولی منتقدان می گویند که این تصمیم مجلس از عدالت مالیاتی فاصله دارد.

پلکان مالیاتی حقوق های ۹۹

کمیسیون تلفیق لایحه بودجه ۹۹، بر خلاف ادعای بعضی رسانه ها، میزان مالیات بر درآمد کارکنان دولتی و غیردولتی را در ۴ پله تعیین کرد. بند« الف» تبصره ۶ لایحه بودجه سال آتی مربوط به مالیات بر درآمد کارکنان دولتی و غیردولتی من جمله مواردی است که در دو هفته قبل به یکی از موضوعات جنجالی از طرف بعضی رسانه ها تبدیل شد. این جنجال که یکی از اصلی ترین دلایل شکل گیری آن، نحوه بررسی این بند در کمیسیون بوده است، تا آنجا پیش رفت که بعضی رسانه ها در گزارش های خود از آن با عنوان« تصمیم عجیب کمیسیون تلفیق به نفع نجومی بگیران» و همینطور« پشت پرده تلاش رئیس کمیسیون تلفیق برای کاهش مالیات نجومی بگیران» یاد کردند. فارغ از اغراض سیاسی و انتخاباتی که احتمالا در پس گزارش های این چنینی نهفته است ولی ماجرای این برداشت از این بند از تبصره ۶، به نحوه بررسی آن در کمیسیون تلفیق بازمی گردد که به علت بررسی های چندباره، شرایط را برای گمراه شدن رسانه ها فراهم کرده است.

پیشنهاد دولت چه بود؟

دولت در بند« الف» تبصره ۶ لایحه بودجه ۹۹، در بخش مالیات بر درآمد کارکنان دولتی و غیردولتی، سقف معافیت مالیاتی در سال ۱۳۹۹ را درآمد سالانه ۳۶ میلیون تومان پیشنهاد کرد. به عبارتی افرادی که ماهانه درآمد ۳ میلیون تومانی دارند از پرداخت مالیات بر درآمد معاف شوند. البته این بخش از بند« الف» موضوع مورد مناقشه نبوده و در کمیسیون تلفیق هم عینا به تصویب رسید. اما بخش دوم این بند با نظرات مختلفی در کمیسیون تلفیق روبرو شد. دولت در ادامه بند« الف» تبصره ۶، پله های مالیات بر درآمد کارکنان دولتی و غیردولتی را مطابق با قانون های بودجه سال های ۹۷ و ۹۸ بصورت روش پنج پله ای( از ۱۰ درصد تا ۳۵ درصد) پیشنهاد کرد. همچنین دولت کارانه طبیبان( اعضای هیأت علمی دانشگاه های علوم پزشکی) را هم مشمول مالیات پلکانی با مدل مذکور کرد.

بنابر پیشنهاد دولت در بند الف تبصره ۶ بودجه ۹۹، نرخ مالیات برکل درآمد کارکنان دولتی و غیردولتی اعم از حقوق و مزایای فوق العاده و کارانه مازاد بر مبلغ مذکور( ماهانه ۳ میلیون تومان) را در ۵ پله پیشنهاد کرد. طبق پیشنهاد دولت، مازاد درآمد تا یک ونیم برابر( درآمد ماهانه ۳ تا ۵/ ۴ میلیون تومان)، مشمول مالیات ۱۰ درصد، ​ مازاد درآمد یک و نیم برابر تا دو و نیم برابر( درآمد ماهانه ۵/ ۴ تا ۵/ ۷ میلیون تومان) مشمول مالیات پـانزده درصد، مازاد درآمد دو و نیم برابر تا چهار برابر آن( درآمد ماهانه ۵/ ۷ تا ۱۲ میلیون تومان) مشمول مالیات بیسـت درصـد، مازاد درآمد چهار برابر تا شش برابر( درآمد ماهانه ۱۲ تا ۱۸ میلیون تومان) مشمول مالیات بیست و پنج درصد و مازاد درآمد شش برابر( بالای ۱۸ میلیون تومان) ​ مشمول مالیات سی و پنج درصد می شود.

نقطه چالش

کمیسیون تلفیق ولی در بررسی های خود، این بخش از بند الف تبصره ۶ را به علت وجود پیشنهادهای متنوع در مورد آن، مراعا گذاشت؛ به این معنی که تصمیم گیری در مورد آن را به بررسی های بیشتر موکول کرد. البته این بخش بعد از بررسی های مجدد با رأی کمیسیون تلفیق حذف شد اما نه حذف دائم. علت اصلی این حذف، الحاق بند« الف» تبصره ۶ به تبصره ۱۲ بود؛ موضوعی که در نشست روز سه شنبه کمیسیون تلفیق با اندک تغییری به تصویب هم رسید. در واقع حذف اولیه این بند از تبصره ۶ باعث شد بعضی رسانه ها از تغییر پیشنهاد مالیاتی دولت در کمیسیون تلفیق به نفع نجومی بگیران بنویسند. آن ها با استناد به حذف این بند از تبصره ۶ در لایحه بودجه در کمیسیون تلفیق، مسیر جایگزین را اجرای مدل دو پله ای( ۱۰ و ۲۰ درصد) مندرج در ماده ۸۵ قانون مالیات های مستقیم اعلام کردند.

تغییرات در کمیسیون

ولی آنچه در نهایت در باب مالیات بر مازاد درآمد کارکنان دولتی و غیردولتی در کمیسیون تلفیق به تصویب رسید، نه مدل ۲ پله ای مندرج در ماده ۸۵ قانون مالیات های مستقیم بود و نه پیشنهاد ۵ پله ای دولت به صورت کامل. کمیسیون تلفیق بودجه ۹۹ در نهایت در جلسه روز سه شنبه خود( اول بهمن ماه )، بند« الف» تبصره ۶ لایحه را با الحاق به تبصره ۱۲، بعنوان بند« ب» این تبصره به تصویب رساند.

به این ترتیب، علاوه بر آنکه درآمدهای ماهانه تا ۳ میلیون تومان از پرداخت مالیات بر درآمد معاف شدند، ۴ پله مالیاتی هم برای مازاد درآمد کف تعیین شده مشخص شد. بنابر مصوبه کمیسیون تلفیق، ​ نرخ مالیات بر درآمد کارکنان دولتی و غیردولتی اعم از حقوق، مزایای فوق العاده و کارانه مازاد بر درآمد تعیین شده ( ماهانه ۳ میلیون تومان) تا یک و نیم برابر( درآمد ماهانه ۳ تا ۵/ ۴ میلیون تومان) مشمول مالیات ۱۰ درصد، ​ مازاد درآمد یک و نیم برابر تا دو و نیم برابر( درآمد ماهانه ۵/ ۴ تا ۵/ ۷ میلیون تومان) مشمول مالیات ۱۵درصد، مازاد درآمد دو و نیم برابر تا چهار برابر آن( درآمد ماهانه ۵/ ۷ تا ۱۲ میلیون تومان) مشمول مالیات ۲۰ درصـد و همینطور مازاد درآمد چهار برابر( درآمد ماهانه بیش از ۱۲ میلیون تومان) مشمول مالیات ۲۵درصد می شود.در واقع کمیسیون تلفیق تنها پله پنجم را که مشمول مالیات ۳۵ درصد می شد، حذف کرد.

به طور کلی فلسفه تعریف پله مالیاتی، تحقق عدالت مالیاتی و نیز توزیع مجدد درآمد است. موضوعی که دولت در لایحه پیشنهادی خود برای سال آتی در قالب ۵ پله در نظر گرفت ولی در کمیسیون تلفیق، تعداد این پله یا طبقات مالیاتی به ۴ پله کاهش یافت. هرچند یکی از استدلال های کمیسیون تلفیق برای حذف این پله، شمول مشاغلی است که من جمله نیازهای حیاتی کشور به شمار می روند و بیم آن می رود افزایش مالیات، صاحبان آن را به خروج از کشور یا انتقال از بخش دولتی به بخش خصوصی تشویق کند ولی منتقدان بر این باور ند که تصمیم مجلس در حذف پله پنجم، با وجود افزایش درآمد، مالیات برابر برای درآمدهای بالای ۱۲ میلیون تومان در نظر می گیرد که این از عدالت مالیاتی فاصله دارد.

البته این مصوبات فعلاً در کمیسیون تلفیق به تصویب رسیده و احتمال اعمال تغییراتی در آن در صحن علنی پارلمان وجود دارد.

تعیین حداقل حقوق

همچنین کمیسیون تلفیق لایحه بودجه مجلس با تصویب پیشنهاد دولت در بند الف تبصره ۱۲ این لایحه، میزان حداقل حقوق گروه های مختلف حقوق بگیر را ماهانه ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان تعیین کرده است. طبق این بند، دولت مکلف است در سال ۹۹ افزایش ضریب حقوق گروه های مختلف حقوق بگیر مانند اعضای هیأت علمی، قضات و کارکنان کشوری و لشکری شاغل در تمامی دستگاه های اجرایی و همچنین نیروهای مسلح، وزارت اطلاعات و سازمان انرژی اتمی و حقوق بازنشستگان را بگونه ای انجام دهد که بعد از اعمال افزایش حقوق به میزان ۱۵ درصد، مجموع مبلغ ماهانه درج شده در حکم کارگزینی با قرارداد ماهانه، از ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان کمتر نباشد.