مصرف امگا3 در بارداری، توصیه متخصصان چیست؟

امگا۳ از خانواده اسیدهای چرب بلند زنجیر است که مواد مغذی موردنیاز تکامل و سلامت را فراهم میکند. متاسفانه این نوع اسید چرب در بدن ساخته نمی شود و شما می بایست آن را از رژیم غذایی و یا مکمل ها دریافت کنید.

دو جرز اصلی امگا۳ شامل EPA و DHA می باشد اگرچه این دو جز در بدن باهم کار میکنند اما هر کدام به تنهایی نیز دارای فواید مستقلی هستند. EPA قلب، سیستم ایمنی و پاسخ التهابی را کنترل میکند. DHA از مغز، چشم ها و سیستم عصبی مرکزی حمایت میکند که برای مادر باردار و جنین حیاتی بشمار می رود.

امگا ۳ در بارداری سبب کاهش درد زایمان زودرس و کاهش ابتلا به پره اکلامپسی می شود. کمبود آن نیز سبب افسردگی پس از زایمان می شود.

امگا 3 بدن را ترمیم می‌کند
بنا به اظهارات کین‌تان، امگا ۳ در هورمون‏‌ها نقش یک پیام‌رسان را ایفا می‌کند و دستگاه گردش خون در این بین به عنوان شبکه انتقال است. در واقع هورمون‏‌ها از طریق جریان خون در بدن شما حرکت می‏‌کنند و به سلول‌های‏تان اطلاع می‏‌دهند که چه کاری را باید انجام بدهند. اما چنانچه تولید آن از عهده‏ بدن‌تان برنیاید، دچار بیماری‌های مزمن می‏‌شوید.

کمبود یا نبود مواد سازنده‏ لازم به بدن شما آسیب می‌رساند. این مواد باید برای ترمیم، رشد یا بهبود بدن شما استفاده شوند و هرگونه کمبود یا فقدان آن‌ها به تحلیل و فروپاشی بخشی از بدن منجر می‏‌شود. به همین دلیل دستیابی به مقادیرکافی امگا ۳ برای بدن نقشی اساسی دارد. این ماده کمک می‌کند فرآیند ترمیم در بدن به سهولت انجام شود.

امگا ۳ برای باردارها

دریافت کافی امگا۳ برای حفظ تعادل محصولات هورمون شکل که پروستاگلاندین نامیده میشود، ضروری است.پروستاگلاندین ها اعمال فیزیولوژیکی مهم بدن از جمله فشار خون، لخته شدن خون، انتقال عصبی، پاسخ های آلرژیک و التهابی، عملکرد کلیه ها و دستگاه گوارشی و تولید سایر هورمونها تنظیم می کنند.

بسته به نوع اسید چرب در رژیم غذایی نوع خاصی از پروستاگلاندین ها تولید میشوند. عدم تعادل در این پروستاگلاندین ها باعث بروز بیماری میشود. بنابراین امگا۳ فواید زیادی برای سلامت دارد و مانعداز بروز بیماری های قلبی، بهبود عملکرد انعقادی خون وکنترل التهاب در بدن میشود.

دوز بالا امگا۳ باعث درمان و جلوگیری از بروز بیماری های خلق و خو شده و بطور وسیع از بیماری هایی مانند سرطان، بیماری التهابی روده و بیماری های خودایمنی مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید جلوگیری میکند.

یکی از مهمترین دسته افرادی که باید نسبت به رژیم مناسب امگا ۳ توجه ویژه داشته باشند، بانوان باردار هستند. در مورد بانوان باردار جدا از معاینه‏‌ها و ورزش‏‌های پیش از زایمان، مصرف غذاهای متعادل روزانه برای حفظ و گذراندن بارداری سالم ضرورت دارد. پزشکان معمولا قدری اسید فولیک یا مکمل‏‌های مولتی ویتامین را در دوران بارداری تجویز می‏‌کنند.

بیشتر بانوان به تاثیر اسید فولیک در تسریع رشد جنین پی‏‌برده‏‌اند ولی در مورد مزایا و تاثیرات اسیدهای چرب ضروری هنوز اطلاع رسانی نشده است.
اسید‏های امگا 3 برای زنان باردار اهمیت دارند زیرا به کاهش امکان ابتلا به پیش تشنج بارداری کمک می‏‌کند. پیش تشنج بارداری عارضه‌ بالقوه خطرناکی است که شاید در اواخر دوران بارداری پیش بیاید و در صورت درمان نشدن به تشنج و اثرات خطرناک دیگر منتهی می‏‌شود.

نشانه‏‌های پیش تشنج بارداری فشار خون بالا، احتباس مایعات، افزایش زیاد وزن و وجود پروتئین در ادرار است. برای جبران این بیماری می‏‌توان از محصولات لبنی استفاده کرد که حاوی امگا 3 هستند. پنیرهای امگا 3 یکی از این محصولات هستند. این نوع پنیر در حال حاضر در بازار موجود است و با مصرف آنها می‌توان بخش بزرگی از نیاز بدن به این ماده را تامین کرد.

فواید مصرف امگا۳ در بارداری
امگا3 برای تکامل سیستم نورولوژیکی و بینایی جنین ضروری است. مچنین بعد از زایمان نیز برای تولید شیر از سینه ها ضروری است. با هر بارداری بدن مادر از امگا3 خالی میشود. مطالعات نشان میدهد که اضافه کردن EPA و DHA به رژیم غذایی مادر باردار ارتباط مستقیمی با تکامل جنین دارد.

همچنین مصرف بیشتر امگا3باعث کاهش خطر آلرژی در نوزادان می شود. DHA باعث کاهش درد زودرس، کاهش ریسک پره اکلامپسی و افزایش وزن تولد میشود. کمبود امگا3 باعث افزایش ریسک افسردگی پس از زایمان میشود.

تاثیر امگا ۳ بر جنین
به نظر کین‌تان (پزشک)، جنینی که در رحم مادر است، مقدار زیادی مواد غذایی را از مادر می‏‌گیرد. در واقع جنین مواد مورد نیازش را به طور کامل از بدن مادر برمی‌دارد و به همین دلیل برای بسیاری از مادران که مواد غذایی لازم را در دوران بارداری دریافت نمی‌کنند بعد از زایمان به کمبود مواد غذایی دچار می‌شوند. مادری که در دوران بعد از زایمان کمبود امگا 3 داشته باشد، احتمالا به افسردگی بعد از زایمان (PND) دچار می‏‌شود.

بنابراین برای مادران مصرف امگا ۳ حین بارداری و پس از وضع حمل بسیار لازم است. به باور متخصصان بدن مادران به ویژه پس از زایمان نیاز به اصلاح و بهبود دارد. از همین رو بدن نیازمند مواد لازم است.

علاوه‌بر این، این مواد نقش بسیار مهمی در رشد کودک متولد شده ایفا می‌کنند. امگا 3 به ساخت مغز کودک، تشکیل شبکیه‏ چشم و رشد دستگاه عصبی جنین کمک می‏‌کند. علاوه بر این امگا 3 بر رشد دستگاه قلبی و تنفسی نیز اثرگذار است.

مقدار مصرفی مکمل روغن ماهی در سنین مختلف
این توصیه ها براساس دستورات سازمان ISSFAL و بصورت حداقل مقدار مصرفی گزارش شده است:
نوزادان ( 1 تا 18 ماه): EPA+DHA 32mg/lb
کودکان( ۱.۵ تا ۱۵ سال): ۱۵mg/lb
یزرگسالان ( 15 تا 115 ساله) : 500 mg/lb EPA+DHA ( 220 mg EPA +220 mg DHA)
زنان باردار و شیرده : ۳۰۰ mg DHA روزانه

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
تحقیقات علمی دائما در حال افزایش است و نیازهای تغذیه‌ای خانم‌ها در دوران بارداری واضح تر می‌شود. از جمله تحولات اخیر در زمینه اهمیت اسیدهای چرب امگا ۳ در رشد جنین و سلامت مادر است.
در این میان مادران باردار می‌خواهند بدانند مصرف قرص امگا 3 ضروری است یا از طریق رژیم غذایی این نیاز تامین می‌شود.

مزایای امگا ۳ در بارداری
امگا ۳ از خانواده اسیدهای چرب اشباع نشده است که ماده مغذی ضروری برای سلامت و رشد به شمار می‌رود. متاسفانه امگا ۳ توسط بدن تولید نمی‌شود و باید در رژیم غذایی قرار داده شود یا به وسیله مکمل آن را تامین کرد.
تحقیقات نشان می‌دهد که دو نوع امگا 3 بیشترین سود را دارند یکی EPA و دیگری DHA که هر کدام منافع منحصر به فردی دارند. این دو اسید چرب امگا3 با هم ترکیب شده و در بدن کار می‌کنند.
اسید چرب EPA از قلب، سیستم ایمنی و پاسخ به التهاب حفاظت می‌کند و اسید چرب DHA از مغز، چشم و سیستم عصبی مرکزی پشتیبانی می‌کند. به همین دلیل است که برای زنان باردار و شیرده بسیار مهم است.

چرا امگا3 مهم است؟
مصرف کافی اسیدهای چرب امگا ۳ برای حفظ تعادل مواد هورمون مانند پروستاگلندین ضروری است. پروستاگلندین به تنظیم بسیاری از موارد فیزیولوژیک مهم مانند فشار خون، لخته شدن خون، انتقال عصبی، پاسخ التهابی و عملکرد کلیه‌ها، دستگاه گوارش و تولید هورمون‌های دیگر کمک می‌کند.
بسته به نوع اسیدهای چرب در رژیم غذایی ممکن است انواع خاصی از پروستاگلندین تولید شود در حالی که برخی دیگر تولید نشود. عدم توازن پروستاگلندین می‌تواند به بیماری منجر شود. نقش امگا۳ در تولید پروستاگلندین بسیار مهم است.
دوزهای بالای امگا۳ برای درمان و جلوگیری از اختلالات خلقی استفاده می‌شود و مطالعات جدید مزایای بالقوه این اسید چرب را در پیشگیری از سرطان و بیماری التهابی روده و سایر بیماری‌های خود ایمنی مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید را نشان می‌دهد.

چه زمانی امگا 3 مصرف کنید
روغن ماهی امگا ۳ با کیفیت مناسب باید در مکملی که خانم باردار مصرف می‌کند، باشد. هر دو نوع اسید چرب DHA و EPA مهم هستند اما وجود اسید چرب DHA در دوران بارداری و در مراحل اولیه زندگی نوزاد بسیار مهم است.
این چربی‌های امگا 3 چربی‌های ضروری نامیده می‌شوند زیرا توسط بدن تولید نمی‌شوند و باید از طریق مکمل به دست بیاید. زنان باید حداقل 6 ماه قبل از تخمک‌گذاری باید مصرف امگا3 را در رژیم غذایی‌شان قرار دهند.

می‌توان مصرف ماهی را جایگزین امگا ۳ کرد؟
قطعا نه. سازمان غذا و دارو توصیه می‌کند زنان باردار و شیرده و خانم‌هایی که قصد بارداری دارند ۲ تا ۳ وعده ماهی با جیوه کم را در هفته در رژیم غذایی‌شان قرار دهند.
با این حال به دلیل وجود برخی نگرانی‌ها مربوط به وجود فلزات سنگین مانند جیوه در انواع خاصی از ماهی‌ها این مشکل وجود دارد و معمولا خانم‌ها از خوردن ماهی اجتناب می‌کنند. مکمل با روغن ماهی یک منبع قابل اعتماد برای دریافت امگا۳ در دوران بارداری است.

اسید چرب DHA با جنین چه می‌کند؟
DHA برای اطمینان از رشد مغز، سیستم ایمنی و عصبی جنین ضروری و مهم است.
مصرف اسید چرب امگا 3 قبل از لقاح بسیار مهم است اما نگهداشتن سطح این اسید چرب در حد متعادل در طول بارداری نیز بسیار مهم است. اسید چرب DHA در دوران بارداری در مادران کاهش می‌یابد زیرا به جنین منتقل می‌شود.
در سه ماهه سوم بیشترین مقدار رشد مغز اتفاق می‌افتد و در این زمان DHA از مادر به نوزاد منتقل می‌شود. مصرف DHA برای اطمینان از رشد مغز، چشم، سیستم ایمنی و عصبی جنین ضروری است و اگر به مادر نرسد، می‌تواند برای او خطرناک باشد.
کمبود اسید چرب ضروری می‌تواند باعث افسردگی بعد از زایمان شود.

آیا امگا ۳ بعد از زایمان هم ضروری است؟
پس از زایمان سطح اسید چرب امگا ۳ در مادر کم می‌شود چرا که تغذیه با شیر مادر ذخایر DHA را در بدن مادر کم می‌کند.
نیاز به اسید چرب امگا3 در طول دو سال اول زندگی نوزاد برای رشد مغز همچنان وجود دارد. به گفته محققان دانشگاه کانزاس نوزادان متولد شده از مادرانی با سطح اسید چرب امگا 3 بالا در هنگام زایمان، در سال بعد هم این ذخایر را دارند.

فواید اسید چرب امگا ۳ برای جنین
دریافت امگا ۳ کافی در دوران بارداری می‌تواند بر رفتار، تمرکز و یادگیری کودک بعد از تولد اثر بگذارد. از جمله مزایای دیگر امگا ۳ در دوران بارداری کاهش خطر ابتلا نوزاد به آلرژی و تاثیرات مثبت آن بر رشد ایمنی بدن است.
سطوح پایین امگا ۳ منجر به نقص شناختی و افزایش شاخص‌های رفتاری اضطراب، پرخاشگری و افسردگی در کودکان می‌شود. روغن ماهی یک منبع ایمن برای امگا3 است. متخصصان مصرف روزانه 300 تا 600 میلی‌گرم قرص امگا 3 را برای زنان باردار و شیرده توصیه می‌کنند.

امگا ۳ در چه مواد غذایی موجود است؟
تکامل عصبی بهینه جنین وابسته به منابع کافی از امگا ۳ می باشد. غنی ترین منبع آن غذا های دریایی و مکمل روغن ماهی می باشد. از سایر منابع غذایی سرشار از امگا ۳ می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ماهی کولی
- کلم
- روغن کانولا (کلزا)
- گل کلم
- میخک
- بذرکتان و روغن بذرکتان
- تخم خردل
- پونه کوهی
- ساردین‌ها
- لوبیای سویا و روغن لوبیای سویا
- تافو
- مغز گردو و روغن مغز گردو