بررسی روش‌های تربیتی کمال‌جویانه قرآن در فصلنامه «پژوهش‌های قرآنی»

به گزارش ایکنا؛ نود و سومین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «پژوهش‌های قرآنی» به صاحب‌امتیازی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم منتشر شد.

عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «اصول و روش‌های تربیتی کمال‌جویانه در قرآن با تاکید بر سوره لقمان»، «نقد عملکرد مترجمان قرآن کریم در ترجمه تناوب و تضمین نحوی (موردکاوی ترجمه‌های خرمشاهی، مکارم شیرازی و فولادوند) »، «مقایسه دیدگاه شهید مطهری و علامه طباطبایی در مورد فلسفه و شرایط تعدد زوجات»، «پژوهش تطبیقی عصری بودن فهم قرآن از دیدگاه مغنیه و شلتوت»، «پژوهش‌های نام شناختی قرآن و آسیب‌های آن»، «تاریخ‌گذاری سوره قدر با تاکید بر مکی یا مدنی بودن سوره»، «جستاری در آراء و اندیشه‌های صبحی منصور با تاکید بر نماز در قرآن».

روش‌های تربیتی کمال‌جویانه در قرآن

در چکیده مقاله «اصول و روش‌های تربیتی کمال‌جویانه در قرآن با تاکید بر سوره لقمان» می‌خوانیم: «تعیین و اجرای اصول و روش‌های تربیتی متاثر از جهان‌بینی و ایدئولوژی حاکم بر نظام تربیتی است. قرآن کریم با ترسیم حیات طیبه و نشان دادن راه وصول به آن، از اصول و روش‌های گوناگونی به منظور ایجاد انگیزه برای وصول به هدف بهره برده است. پژوهش حاضر با هدف برشماری این مولفه‌ها از قرآن کریم، بر سوره لقمان تاکید دارد. بدین منظور نخست تفاسیر و ترجمه‌های موجود و معتبر این سوره مورد مداقه قرار گرفته است. سپس به بررسی مفاهیمی همچون «مبانی»، «اصول» و «روش‌های تربیتی» پرداخته و ارتباط بین آنها روشن شده است. در ادامه با توجه به ارتباط منطقی بین این عناصر، به استنباط گزاره‌های انشایی راهنمای عمل و روش های تربیتی کمال‌جویانه متناظر با آنها پرداخته شده است و در نهایت، مقاله با روش تحلیل مفهومی و قیاس عملی و با استفاده از الگوی بازسازی شده فرانکنا، به بررسی پنج اصل و هفت روش تربیتی سامان می‌یابد که عبارتند از: آموزش تفکر منطقی و تعلیم حمکت «مبتنی بر اصل تبیین عقلانی»، میانه‌روی در گفتار و کردار «مبتنی بر اصل اعتدال»، تبشیر و انذار «مبتنی بر اصل بشارت»، امر به معروف و نهی از منکر و موعظه «مبتنی بر اصل تذکر»، مشاهده طبیعت و تفکر در آن «مبتنی بر اصل شناخت شریعت با طبیعت».

عصری بودن فهم قرآن از دیدگاه مغنیه و شلتوت

در طلیعه مقاله «پژوهش تطبیقی عصری بودن فهم قرآن از دیدگاه مغنیه و شلتوت» آمده است: «عصری بودن فهم قرآن به عنوان یکی از لوازم جاودانگی و جهان‌شمولی قرآن کریم، به این معناست که می‌توان با نگاه جدید به پاسخگویی نیازهای مخاطبان پرداخت و اقتضائات و شرایط فرهنگی اجتماعی هر عصری را در نظر گرفت؛ چیزی که در فهم جدید قرآن تاثیر داشته و مفاهیم این کتاب آسمانی را در هر زمان و مکان و نزد هر قومی با تفسیر جدیدی که این کتاب ظرفیت آن را دارد، تازه ساخته است. این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی، عصری بودن فهم قرآن را در دو تفسیر مهم از فریقین (تفسیر الکاشف و تفسیرالقرآن الکریم)، به شکل تطبیقی کاویده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که مغنیه با نگرش اقناعی و شلتوت با رویکرد تقریبی، تفسیر خود را عصری ساخته، یعنی نیازها و اقتضائات زمان و مکان موجب شده که این دو مفسر با دو رویکرد متفاوت در فهم آیات قرآن، هم عصریت را به عنوان یک مبنا پذیرفته، و هم قائل به تاثیر عصریت شده و مواردی نظیر آیات علوم در قرآن، تعیین مصادیق جدید و لزوم پاسخگویی به شبهات پیرامون قرآن را به عنوان عوامل عصری بودن فهم قرآن ذکر کرده‌اند. در این میان مغنیه توسعه پذیری معنا در فهم و تفسیر قرآن را به عنوان یکی از عوامل عصری بودن فهم قرآن می‌پذیرد و شلتوت آن را مخالف با فصاحت و بلاغت و اهداف تربیتی و هدایتی قرآن می‌داند.»

تاریخ‌گذاری سوره قدر

در چکیده مقاله «تاریخ‌گذاری سوره قدر با تاکید بر مکی یا مدنی بودن سوره» می‌خوانیم: «تاریخ‌گذاری یا تعیین زمان نزول سوره‌ها هرچند عنوانی جدید در تحقیقات قرآنی است، اما علوم زیربنایی آن، همچون ترتیب نزول، اسباب نزول و... از صدر اسلام مطرح بوده است. اهمیت تعیین مکی یا مدنی بودن سوره ها باعث تصحیح برداشت، شناخت مصادیق صحیح از غیر صحیح و مانع از حمل معانی و مصادیق نامربوط بر سوره‌های قرآن است. در مکان و زمان نزول تعداد اندکی از سوره ها اختلاف نظر وجود دارد که سوره قدر از جمله آنهاست. با گردآوری و تحلیل گزارش‌های ترتیب نزول، سبب نزول، بررسی اطلاعات سوره‌هایی که به همراه این سوره نازل شده، می‌توان به زمان و مکان تقریبی نزول این سوره دست یافت. در خصوص سوره قدر تاریخ گذاری صحیح، مانع از خلط شأن نزول با تطبیق سوره بر رخدادهایی چند است. این تحقیق با رویکرد توصیفی تحلیلی، در پی اثبات مکی بودن سوره قدر در سال چهارم یا پنجم بعثت پیامبر(ص) است.»

انتهای پیام