نظم جهانی چگونه قربانی ویروس کرونا می‌شود؟!

ماه‌هاست یک ویروس کل کره زمین را با چالش مواجه کرده است. تلفات جانی، ضررهای اقتصادی، تعطیلی و قرنطینگی در کل جهان تنها راهکار دولت‌ها برای کنترل شیوع این ویروس است.
اما دنیا پس از کروناویروس متفاوت‌تر خواهد بود و در واقع می‌توان گفت دنیای قبل و بعد کرونا فرق خواهد داشت. این موضوع روی سیاست، اقتصاد، معیشت، رفتارهای شخصی، اجتماعی، بهداشتی، سبک زندگی، فرهنگ، مذهب و حتی نوع نگاه مردم به زندگی در نقاط مختلف جهان تأثیر می‌گذارد.

نشریه فارین پالیسی از متفکران برجسته خواسته است تا به این سؤال پاسخ دهند، جهان پساکرونا چگونه خواهد بود؟استفن_والت، استاد روابط بین‌الملل:
قدرت گیری ناسیونالیسم، کمرنگ‌تر شدن جهانی شدن و تضعیف بازار آزاد.

رابین نیلبت، رئیس چتم هاوس:
پایان جهانی‌شدن، کرونا می‌تواند کمرِ جهانی‌سازی اقتصادی را بشکند.

محبوبانی، موسسه پژوهشی آسیا- سنگاپور:
تسریع روندِ عبور از جهانی شدنِ آمریکایی.

جان_ایکنبری، استاد دانشگاه پرینستون:
قدرت‌گیری چین، ناسیونالیست‌ها و حتی انترناسیونالیست‌های لیبرال، تقویت ناسیونالیسم، شدت‌گیری رقابت میان قدرت‌های بزرگ و جدایی استراتژیک کشورها.

شانون اونیل، عضو شورای روابط خارجی آمریکا:
تضعیف اصول اساسی تولید جهانی، کوچکتر شدن شرکت‌های زنجیره‌ای در جهان.

شیوشانکار، استاد دانشگاه ملی سنگاپور:
‏تغییر سیاست در همه کشورها حتی جوامع آزاد به سود دولت‌ها، بعید است اوضاع به سود اقتدارگرایان و پوپولیست‌ها تغییر کند.

لوری گرت، عضو پیشین شورای روابط خارجی آمریکا:
تنها اثرات اقتصادی صرف نخواهد و شاهد اختلال در روند زنجیره‌های توزیع خواهیم.

جوزف نای، استاد روابط بین‌الملل:
کرونا ناکافی بودن استراتژی امنیت ملی ترامپ را آشکار کرد، امریکا نمی‌تواند تنها به قدرت خود متکی بماند، تاکید بر همکاری‌های مشترک در مقابل تهدیدهای آتی،باید نحوه به کار بردن قدرت با دیگر بازیگران را بیاموزیم، در تنظیم استراتژی خود با جهان جدید ناکام بودیم.

ریچارد هاس، رئیس شورای روابط خارجی:
‏دشواری برای عبور از این بحران برای کشورهای مختلف، افزایشِ شمارِ دولت‌های درمانده و تضعیف شده، وخیم‌تر شدن روابط چین و آمریکا،تضعیف فرآیند همگرایی اروپایی، بهبود وضعیت بهداشت جهانی،تضعیف میل به جهانی شدن.

جان آلن، رئیس اندیشکده بروکینگز:
‏تغییر شکل ساختارِ قدرت در نظام بین‌الملل، ‏کاهش فعالیت اقتصادی و افزایش تنش بین کشورها، در دراز مدت کاهش چشمگیر ظرفیت تولید اقتصاد جهانی،افزایش بی‌ثباتی و درگیری گسترده در داخل و خارج از مرزها.

کوری_شایک، معاون موسسه مطالعات استراتژیک:
‏آمریکا دیگر به عنوان یک رهبر بین‌المللی شناخته نمی‌شود. بحران همه‌گیری کرونا نشان دادواشنگتن در آزمون رهبری جهانی شکست خورده است.

نیکلاس برنز، استاد دانشگاه و دیپلمات پیشین آمریکایی:
تردید در خصوص توانایی امریکا برای مدیریت این بحران،اگر آمریکا و چین به جنگ لفظی خود پایان ندهند، از اعتبار هر دو کاسته می‌شود،اگر اتحادیه اروپا نتواند به داد شهروندانش برسد، دولت‌های ملی در اروپا صدایشان بلندتر خواهد شد.

در واقع می‌توان گفت تغییر شرایط جهانی اقتصاد متأثر از کاهش قیمت نفت و تضعیف نهادهایی چون سازمان ملل و فروپاشی اتحادیه اروپا بعد دیگر جهان پسا کرونا است.

کیانوش جهانپور سخنگوی وزیر بهداشت نیز با انتشار عکسی از صف کسانی که مقابل یک بیمارستان در نیویورک برای تست کرونا ایستادند در توییتس نوشت: "جهان پسا کرونا یک تسویه حساب اساسی با ساختارهای آموزشی و به ویژه نظام‌های سلامت مبتنی بر سرمایه داری و اقتصاد لیبرال خواهد داشت."

سیدحسن نصرالله دبیرکل حزب الله لبنان نیز می‌گوید: ممکن است پس از کرونا با یک نظم جدید جهانی و شرایط تازه مواجه شویم.

تغییر شرایط در کشورها و تلاش داخلی برای حل بحران حاکی از کمرنگ شدن نقش سازمان‌های جهانی است.


جهان تحت تأثیر ملی‌گرایی و دولت‌محوری

کارشناسان روابط بین‌الملل در گفتگو با «تبیان» از افزایش نقش دولت‌های ملی و افول سازمان‌های جهانی در شرایط پسا کرونا می‌گویند.

مهدی خانعلی زاده پرسشی را در این زمینه بیان کرده و می‌گوید: الان شهروندان کشورها و مردم جهان برای حمایت در مقابل کرونا به سازمان‌های بین المللی بیشتر تعلق دارند یا به دولت‌های ملی؟!



وی با تاکید بر پاسخ این پرسش مبنی بر تعلق ملت‌ها به دولت‌های ملی ادامه می‌دهد: با دولت‌های ملی ساختار بین‌الملل از رده خارج می‌شود یعنی الان کسی به گفته‌های سازمان ملل توجهی ندارد بلکه خروجی نتیحه توانایی کشورها به دلیل توانایی دولت‌های ملی است نه نظام بین الملل لذا جهان تحت تأثیر ملی‌گرایی، دولت محوری و مرزهای ملی رفته و همچنان هم ادامه دارد.

تغییر چیدمان قدرت در جهان و تضعیف سازمان‌های بین‌المللی

حمیدرضا غلامزاده بر رنگ باختن دهکده جهانی تاکید داشته و به تغییرات چیدمان قدرت اشاره می‌کند و معتقد است: در شرایطی هستیم که به طور خودکار برخی روندها و سیاست‌ها در حال تغییر بوده است.

وی با بیان این مطلب که آمریکا جایگاه خود در اقتصاد و سیاست بین الملل از دست داده است، می‌گوید: چین به عنوان یکی از رقبای اصلی اقتصادی آمریکا مطرح است و روسیه به خصوص در سطح ائتلاف ایران در منطقه غرب آسیا به عنوان یکی از مهم‌ترین بازیگران سیاست بین الملل مطرح شده و آمریکا در غرب آسیا رنگ باخته و روسیه در کنار ایران به عنوان یک قدرت منطقه‌ای توانسته بازیگر جهانی باشد.

غلامزاده درباره افول قدرت آمریکا و کمرنگ شدن نقش سازمان‌ها معتقد است: آمریکا در حال افول قدرت اما این افول بدین معنی نیست که مدتی دیگر سرنگون خواهد شد بلکه قدرت نمایی آمریکا و ارائه تصویر قدرتمند برای این کشور وجود نخواهد داشت.

وی با بیان معضلات بیماری کرونا در این کشور ادامه داد: آمریکا در حال حاضر بیشترین میزان ابتلا را در جهان دارد و احتمال بیشترین مرگ و میر نیز به دنبال آن وجود دارد.



این کارشناس روابط بین‌الملل به اوضاع آشفته کشورهای اروپایی اشاره داشت و گفت: اروپا نیز دچار بحران سنگین شده است و عملاً با این افول غرب و با از بین رفتن عملی اتحادیه اروپا و نیز با توجه به بسته شدن مرزکشورها و غیر فعال شدن همکاری‌ها میان کشورها بعد از این دوران با تضعیف جدی سازمان‌های بین المللی مثل سازمان ملل و اتحادیه اروپا روبه رو خواهیم بود و دیگر جایگاه قبل را نخواهند داشت.

بدون شک جهان پس از کرونا جهان متفاوتی است، دورانی که در عین وابستگی جوامع راه‌حلی جز در عدم وابستگی وجود ندارد و نقش دولت‌ها پررنگ‌تر می‌شود.