واکاوی اندیشه‌های کیرکگور در یک کتاب

خبرگزاری مهر- گروه فرهنگ:

مقدمه‌ای راهگشا به اندیشه فیلسوف گریزپای دانمارک. این توصیفی است که کلیر کارلایل در مقدمه کتابش درباره کیر کگور فیلسوف شهیر فلسفه غرب درباره او از آن یاد کرده است. کتابی که به تازگی با ترجمه محمد هادی حاجی‌بیگلو از سوی انتشارات علمی و فرهنگی منتشر شده است.

کارلایل این کتاب را به تمامی در کتابخانه کیر کگور در کالج سنت اولاف در نورثفیلد مینسوتا نوشته است، طی دوران اقامتش در این کالج به عنوان پژوهشگر میهمان. او در این کتاب سعی کرده شرح دهد که چرا لقب مستعدترین، الهام‌بخش‌ترین و خلاق‌ترین فیلسوف سنت فلسفه غرب به این متفکر دانمارکی داده شده است؛ متفکری که در طول حیاتش همواره سعی کرد تا دعوت به متفاوت اندیشی کند چه در زندگی اجتماعی و چه در زندگی شخصی.

کگور صاحب اندیشه‌ای بود که عنوان می‌کرد فلسفه نباید خود را مصروف نظریه‌های انتزاعی کند بلکه باید به پرسش‌هایی توجه نشان دهد که هر فرد با آنها مواجه است: آزادی را باید چگونه به کار برد؟ به رنج باید چه پاسخی داد؟ چگونه می‌تون نسبت به خود یا دیگری با صداق مواجه شد؟ چطور زندگی پرمعنی و ارزشمندی داشت؟ و سوالاتی از این دست.

کگور را بسیار از جمله خود نه یک فیلسوف که نویسنده‌ای بوده که سعی داشته متفکران و فلاسفه هم عصر خود را به پاسخ به این مساله وادارد که چرا سعی دارند پیچیدگی بشر را تنها با برخی از مفاهیم انتزاعی پاسخ دهند و از آن یک نظام عقلای بسازند؟

در این رهگذر با تمسک به اندیشه‌های مسیحیت سعی داشت تا مخاطب خود را به سمت حقیقت این آئین و باور و اندیشه‌های آن و نیز چگونگی ایجاد ارتباط مومنانه با خدا هدایت کند.

کگور با وجود اینکه شخصیتی معمایی داشت اما در نوشتن بسیار جذاب و خوش‌خوان عمل می‌کرد و به ندرت به روی یک موضوع خاص به صورت مستقیم و سرراست تمرکز می‌کرد.

کتاب «کیر کگور» که در قالب مجموعه راهنمای سرگشتگان انتشارات علمی و فرهنگی منتشر شده است در واقع مقدمه‌ای راهگشا به اندیشه این متفکر مسیحی است که در فصل نخست خود با مروری بر زندگی نامه وی آغاز می‌شود و آثار و زندگی او را مرور می‌کند. کتاب در دومین فصل خود اما به مرور سبک ادبی او وارد می‌شود روش‌های ارتباط گیری وی را مورد توجه قرار می‌دهد.

کتاب در سومین فصل خود به بررسی نقد کگور به هگل وارد می‌شود که بستر اصلی فلسفه کگور به شمار می‌رود. او در اکثر متونش به شکلی جدلی به هگل حمله می‌برد و البته این نوع برخورد نمایی از تأثیر هگل بر کگور را نیز به نمایش می‌کشد. هر چند که به نظر می‌رسد نقدهای کگور بر هگل بیشتر متکی بر درس‌گفتارهایی بوده که در دانشگاه درباره او دریافت کرده و نه خونش متون هگل.

در فصل چهار کتاب مفهوم «انفسیت» یا «subjectivity» در اندیشه کگور مورد توجه قرار گرفته است. کگور این مفهوم را معادل حقیقت می‌داند و آن را نوعی باشندگی اصیل و مومنانه می‌پندارد. او از این رهگذر و برای شرح این مفهوم به بازخوانی مفهوم مسیحی گناه نیز می‌پردازد و در ادامه کتاب نیز در فصل پنجم خود با توجه به همین مساله وارد موضوع نگاه الهیانی اندیشه او می‌شود.

این فصل با توضیح معنای گناه در اندیشه او آغاز و ایده او درباره این مفهوم که همه انسان‌ها به نوعی گناهکار هستند را شرح می‌دهد. کتاب در ادامه نیز به تحلیل‌های او از گناه که در کتاب‌های مفهوم اضطراب و بیماری به سوی مرگ بیان شده است ورود پیدا می‌کند.

فصل‌های ششم و هفتم کتاب شرحی است از دو کتاب مشهور کگور با عناوین ترس و لرز و پاره‌های فلسفی. کگور در کتاب ترس و لرز سعی کرده با استفاده از داستان ابراهیم و اسحاق در کتاب مقدس با تفسیر هگل از ایمان دینی جدال کند.

این کتاب خاتمه خود را نیز به طرح برخی تاملات اخلاقی در باب اندیشه این متفکر اختصاص داده است و درباره تأثیر او بر فلاسفه پس از خود نیز سخنی به میان آورده است.

این کتاب را انتشارات علمی و فرهنگی در ۲۲۵ صفحه با قیمت ۲۹ هزار تومان روانه بازار کرده است.