قصه تربوز امسال هم «مفت» است

دهقانان ولایت‌های فراه، هلمند و قندهار در غرب و جنوب کشور این روزها رنج نگرانی نبود بازار برای فروش محصولات‌شان را تجربه می‌کنند. تربوز در فراه بنا بر گزارش‌های مردمی هر کیلو به یک افغانی به فروش می‌رسد. وزارت زراعت، آبیاری و مالداری کشور از افزایش شش درصدی تولیدات تربوز در ولایت فراه خبر می‌دهد. هنوز خبری از میزان دقیق تولید تربوز در ولایت‌های هلمند و قندهار نیست، اما وزارت زراعت منتظر بازاریابی و زمینه‌سازی برای فروش بیش‌تر تولیدات دهقانان در کشورهای همسایه، منطقه و جهان است. در این طرف وزارت تجارت کشور با تکیه بر تاثیر کرونا بر تمامی حوزه‌ها، خبر داده که امسال احتمال دارد بازار فروش تربوز افغانستان در کشورهای منطقه و جهان رنگ و رویی نداشته باشد. این وزارت از رقم دقیق صادرات تربوز افغانستان به کشورهای منطقه و جهان در سال گذشته گزارشی به دست نمی‌دهد.

تکرار سناریوی سال گذشته
سال گذشته در چنین روزهایی، دهقانان ولایت‌های فراه، هلمند و قندهار در اعتراض به نبود بازار برای فروش محصولات‌شان، تربزهای تولیدی خود را در خیابان‌ها زیر تایر موترها انداخته و از دولت بنا بر نبود بازار مناسب برای فروش، شکایت کردند. امسال هم که حالا فصل برداشت تربوز از راه رسیده، دهقانان این ولایت‌ها نگران تکرار سناریویی هستند که سال گذشته تجربه شد. بنا بر گزارش‌های مردمی، قیمت یک کیلو تربوز در ولایت فراه هم اکنون به یک افغانی رسیده است. در هرات و سایر ولایت‌های کشور هم نرخ تربوز با گذشت هر روز رو به کاهش می‌گذارد.

نیاز به بازاریابی بیرونی
بنا بر گزارش وزارت زراعت، آبیاری و مالداری کشور، میزان تولید تربوز در ولایت فراه نسبت به سال گذشته دست‌کم شش درصد افزایش را تجربه کرده است.
اکبر رستمی، سخنگوی وزارت زراعت، آبیاری و مالداری می‌گوید که در سال جاری تولید تربوز ولایت فراه به ۶۸۹ هزار متریک تن رسیده است. این رقم بنا بر گفته‌های وی در سال گذشته خورشیدی ۶۵۰ هزار متریک تن بوده که نزدیک به ۴۰ هزار متریک تن افزایش هندوانه تجربه می‌شود. وی می‌افزاید که هنوز رقم دقیق تولید تربوز و سایر میوه‌های ولایت‌های قندهار و هلمند معلوم نیست. او می‌گوید که وزارت زراعت کشور امیدوار است به همان اندازه که رقم تولیدات زراعتی در افغانستان افزایش یافته، زمینه صادرات و بازاریابی آن در کشورهای همسایه و جهان هم فراهم شود. وی با این وصف تصریح می‌کند که ویروس کرونا همان‌طور که در سایر نقاط دنیا تاثیر‌گذار بوده، در افغانستان هم تاثیر خاص خودش را خواهد گذاشت. آن‌طور که مسوولان می‌گویند، هنوز خبری از برنامه حمایتی وزارت زراعت، آبیاری و مالداری کشور برای پشتی‌بانی از دهقانان در سال کرونایی نیست.

تاثیر ویروس کرونا
در همین حال وزارت تجارت کشور به این نظر است که ویروس کرونا تاثیر زیادی بر وضعیت صادرات افغانستان گذاشته است.
جواد دبیر، مسوول اطلاع‌رسانی وزارت تجارت افغانستان، به روزنامه ۸صبح می‌گوید که سال گذشته رقم صادرات میوه تازه افغانستان به کشورهای منطقه و جهان قابل قبول بود، اما امسال به دلیل شرایط ویژه، امکان دارد که افغانستان شاهد رشد رقم صادرات سال قبل نباشد. او تصریح می‌کند که با این وصف، در پی تلاش‌های وزارت تجارت کشور، دهلیز هوایی بین افغانستان، هندوستان و چین دوباره بازگشایی شده است. بنا بر گفته‌های آقای دبیر، وزارت تجارت کشور سال گذشته در پی افزایش تولید تربوز، تلاش‌هایی را برای بازاریابی این محصول کرده بود. وی اما در مورد رقم صادرات تربز افغانستان در سال قبل و پیش‌بینی وزارت تجارت جهت صادرات این محصول در سال جاری، چیزی نمی‌گوید.

انتقاد نمایندگان مردم
عبدالستار حسینی، نماینده مردم در مجلس، اما دولت و وزارت‌های زراعت و تجارت را به کم‌کاری در زمینه تولید و بازاریابی جهت فروش فرآورده‌های زراعتی در افغانستان متهم می‌کند. آقای حسینی می‌گوید بارها دیده شده که بازرگانان کشورهای همسایه، میوه‌های فصلی ولایت‌ فراه را با کم‌ترین قیمت ممکن خریداری کرده و پس از ذخیره کردن در سردخانه‌ها در ولایت‌های نوارمرزی با افغانستان، دوباره به داخل کشور صادر می‌کنند. وی می‌گوید که بارها به رییس جمهوری کشور و وزارت‌های درگیر در این زمینه برنامه و طرح‌های مشخصی جهت افزایش رشد صادرات داده شده، اما هنوز این برنامه‌ها عملی نشده است. او می‌افزاید که حتی هنوز برنامه مشخصی جهت جلوگیری از واردات بی‌رویه محصولات تولیدی مشابه از بیرون به داخل کشور هم طرح‌ریزی و پیاده نشده است.
آقای حسینی می‌گوید که بنا بر کم‌توجهی و ناکارآمدی مسوولان دولتی، امسال هم مانند سال گذشته نرخ تربز در ولایت فراه به کم‌ترین حد ممکن رسیده و به قول معروف «قصه آن مفت» است. به گفته وی، قیمت هر کیلو تربز هم اکنون در بازار فراه به کم‌تر از یک افغانی کاهش یافته است.

گفتنی است که نبود بازار مناسب داخلی و خارجی برای تربز افغانستان سبب شده که همه‌ساله دهقانان تربوزکار در ولایت‌های غربی و جنوبی کشور از آن شکایت کنند. بر اساس ارزیابی‌های مسوولان، ماه‌های حوت، حمل و ثور در افغانستان به عنوان ماه‌هایی شناخته می‌شود که هیچ محصول زراعتی در کشور برای خرید و فروش و خورد و خوراک مردم تولید نمی‌شود. به باور آگاهان امور، اگر سردخانه‌های بزرگ برای نگهداری میوه‌های تولیدی افغانستان ساخته شود، دهقانان و تاجران میوه می‌توانند سود زیادی از درک نگهداری و فروش آن در فصل‌های مختلف سال به دست آورند. هم‌چنین گفته می‌شود که نبود راه‌های زمینی و هوایی فعال برای انتقال میوه‌های تولیدی ولایت‌های مختلف کشور به سایر نقاط افغانستان، یکی دیگر از مولفه‌های اثر‌گذار بر کاهش نرخ تربوز است.

سیدحسن حسینی
هشت صبح