علائم پوسیدگی دندان کودکان، چیست؟

آیا شما هم می خواهید بدانید علائم پوسیدگی دندان کودکان چیست؟ پس لازم است بدانید اولین دندان‌هایی که در بچه‌ها پوسیده می‌شوند، دندان‌های قدامی فک بالا هستند.
اگر برای والدین چنین امکانی وجود نداشت یا دسترسی به دندان‌پزشک اطفال که می‌داند چطور باید کودک را معاینه کند، مقدور نبود تا یک سالگی لازم است اولین معاینه دندان‌پزشکی صورت گیرد.
در این ملاقات اولیه، دندان‌پزشک روش‌های رعایت بهداشت و اینکه چطور باید دندان‌های کودک را تمیز کنند و حتی رژیم غذایی که می‌تواند سلامت دندان‌های کودک را تضمین کند به مادر و پدر می‌آموزد. این نکته را همه والدین باید مدنظر قرار دهند و تا یک سالگی لااقل یک بار کودکشان را نزد دندان‌پزشک ببرند.
آن‌ها نباید منتظر توصیه کسی باشند. این اولین اشتباه والدین گرامی از روی ناآگاهی بوده است.

لازم است بدانید اولین دندان‌هایی که در بچه‌ها پوسیده می‌شوند، دندان‌های قدامی فک بالا هستند. علتش هم می‌تواند این باشد که این دندان‌ها معمولا قبل از یک سالگی درمی‌آیند و بچه‌های زیر یک سال حتی شب‌ها نیز شیر می‌خورند و در حالی که سر شیشه را در دهان دارند یا پستان مادر را می‌مکند به خواب می‌روند.

علت پوسیدگی دندان شیری در کودکان تجمع باکتری روی سطح دندان و مابین دندان های شیری کودکان است. دهان در حالت طبیعی کمی باکتری دارد اما وقتی باقیمانده مواد غذایی شیرین مثل کیک، بیسکوییت یا .... در دهان و روی دندان باقی بماند، اسیدی روی سطح دندان و مینای دندان تشکیل می شود. ترکیب این اسید با بزاق دهان کودکان ماده مضر و مخربی به نام پلاک را به وجود می آورد. این ماده چسبنده روی دندان شیری کودکان می نشیند و نتیجه اش پوسیدگی و خرابی دندان شیری می شود.

در شرح حال بسیاری از بچه‌هایی که با پوسیدگی دندان‌های جلویی فک بالا به کلینیک‌های دندان‌پزشکی مراجعه می‌کنند عادت شبانه شیر خوردن را ذکر می‌کنند. علاوه بر این علت اصلی پوسیدگی داندان شیری کودکان، عدم رعایت بهداشت است که باعث می‌شود این پوسیدگی‌ها به سرعت رشد کنند.
همان‌طور که می‌دانید مقدار بزاق دهان هنگام خواب به شدت کاهش می‌یابد. (حتما تا به حال متوجه خشکی دهانتان هنگامی که از خواب بیدار می‌شوید، شده‌اید.) و والدینی که نسبت به رعایت بهداشت دهان کودکشان بی‌دقت هستند، اجازه‌ می‌دهند این پوسیدگی پیشرفت و به سرعت دندان‌های فک بالا را درگیر کند.

امتناع از غذا خوردن یا گریه کردن در زمان جویدن غذا، متورم یا چرکی شدن لثه ها و عفونت های دندانی، برخی از علائم پوسیدگی دندان کودکان است.

در صورت ادامه روند شیردهی شبانه حتی دندان‌های آسیا نیز دچار پوسیدگی می‌شوند. پوسیدگی دندان‌های آسیا بسیار جدی‌تر است چون بچه‌ها را در امر جویدن غذا با مشکل مواجه می‌کند و از تغذیه عادی عقب می‌اندازد.

علائم پوسیدگی دندان کودکان

کودکان در سنین بسیار پایین شناخت و تعریفی از درد ندارند. پس چگونه بایستی متوجه دندان درد آن ها شویم؟
جالب است بدانید پوسیدگی دندان در کودکان با علائمی همراه است که شناخت این نشانه ها کمک بسزایی در تشخیص پوسیدگی به والدین می نماید. اما این علائم کدامند؟

• بی قراری های کودک
• امتناع از غذا خوردن یا گریه کردن در زمان جویدن غذا
• گذاردن دست خود بر روی گونه اش
• ایجاد تورم در گونه های کودک
• ایجاد تغییر رنگ لثه یا حتی پوست صورت که به صورت صورتی یا قرمز رنگ خواهد بود
• متورم یا چرکی شدن لثه ها
• تغییر رنگ لثه ها
• عفونت های دندانی
• بوی بد دهان

همچنین بهتر است با رویش اولین دندان شیری حدود شش ماهگی کودک خود را برای بررسی های لازم به دندانپزشک کودکان ببرید تا بایدها و نبایدها را قبل از اینکه روند پوسیدگی شروع شود، دریافت کرده و به صورت منظم تحت نظر بوده تا در صورت وجود هر گونه مشکلی سریعا مطلع شوید.

در نهایت ذکر این نکته ضروری به نظر میرسد که مشخص ترین علائم پوسیدگی دندان امتناع از غذا خوردن کودک می باشد و تمایل وی بیشتر به سمت میل کردن نوشیدنی ها به جای جویدن مواد غذایی خواهد بود. زیرا جویدن مواد غذایی سبب ایجاد درد می گردد و از آنجا که کودک تعریف درستی از درد نداشته و به اشتباه جویدن غذا را علت درد می داند، نوشیدنی ها را جایگزین غذا می کند!
در چنین مواقعی بهتر است به صورت اورژانسی به دندانپزشک اطفال مراجعه نمایید تا علت درد دندان مشخص شود.

مراحل پوسیدگی دندان شیری در دوران کودکی

پوسیدگی دندان شیری در کودکان بیماری شایع دهان و دندان کودکان است که باید به موقع شناسایی و درمان شود تا از گسترش و تشددی پوسیدگی دندان در کودکان جلوگیری شود. برای درمان به موقع باید مراحل پوسیدگی دندان شیری در کودکان را بشناسید.

نخستین مرحله با بروز لکه های سفید رنگ روی دندان کودکان شروع می شود. بعد در مرحله دوم دندان ها کم کم سیاه یا قهوه ای رنگ می شوند. این مرحله دقیقا نشانه خرابی دندان ها است. با رسیدن به این مرحله باید بلافاصله به دندانپزشک کودکان مراجعه کنید.

اولین ملاقات کودک با دندانپزشک

پیش از این در مطلبی با عنوان « اولین ملاقات کودک با دندانپزشک را جدی بگیرید » برایتان گفته‌ایم که ملاقات کودک با دندانپزشک از آن جهت بسیار مهم است که باید در سن پایین رخ دهد. بررسی وضعیت دهان و دندان کودک در سن کم کمک می‌کند تا مشکلات دهان و دندان وی زودتر شناسایی شده و اقدامات پیشگیرانه صورت گیرد. علاوه بر آن این ملاقات باید بیشترین بازدهی و کمترین ضربه روحی را به کودک وارد کند تا کودک تمایل به رفتن پیش دندانپزشک داشته باشد. مهم‌ترین مولفه‌ای که برای اولین ویزیت دندانپزشکی کودک وجود دارد، سن کودک است. یک نظر سنجی بین ۷۹۰ والد که دارای حداقل یک کودک ۵ ساله یا کوچکتر بودند، برگزار شد.

در طی این نظر سنجی یک ششم از افرادی که به مشاوره دندانپزشکی کودکان مراجعه نکرده بودند، گمان می‌کردند نیازی به مراجعه و ویزیت توسط دندان پزشک تا سن ۴ سالگی کودک نیست. اما طبق بیانیه آکادمی کودکان و انجمن دندانپزشکی آمریکا، بهتر است اولین ملاقات کودک با دندانپزشک در حدود ۱ سالگی و کمی بعد از ظهور اولین دندان کودک رخ دهد.

مادران باید به علامت اصلی پوسیدگی دندان‌ها یعنی تغییرات ظاهری و حفره‌دار شدن سطح سفیدرنگ دندان یا‌‌ همان تغییر ظاهر مینای دندان حساس باشند و برای جلوگیری از پیشرفت پوسیدگی، توصیه‌هایی را از دندان‌پزشک بخواهند
یکی دیگر از دلایلی که باعث می‌شود مادران متوجه پوسیدگی دندان‌های کودک نشوند، نسبت دادن تغییر حالت و رنگ دندان‌ها به قطره آهن است.
چون برای بچه‌ها از ۶ ماهگی قطره آهن تجویز می‌شود و هر چه سعی کنید باز هم تغییر رنگ مختصری به دندان‌های کودک می‌دهد، توجه مادران از دندان‌ها کاسته می‌شود. البته باید تاکید کنم تغییر رنگ بسیار مختصر در اثر قطره آهن با مسواک زدن برطرف می‌شود و اگر سعی کنید قطره را درست در انتهای دهان بریزید دندان‌ها رنگ نمی‌گیرند.

بعد از دادن قطره لازم است به بچه آب بدهید یا دندان‌هایش را با گاز مرطوب تمیز کنید. پیشرفت پوسیدگی با علامت درد خود را نشان می‌دهد (بچه اجازه نمیدهد دست به سمت دهانش ببرند). گاهی بچه‌ها دندانشان را مدام لمس می‌کنند یا تب بدون علت یا بیماری خاص دارند. این‌ها دلیل پیشرفت پوسیدگی است.
اگر از این مرحله بگذرد آبسه و تورم ظاهر می‌شود و گاهی آنقدر پوسیدگی ریشه را تخریب می‌کند که چاره‌ای جز کشیدن دندان نمی‌ماند.

والدین عزیز نباید مضطرب شوند. فقط کافی است ویزیت قبل از یک سالگی داشته باشند و توصیه‌های دندان‌پزشک را جدی بگیرند. دندان‌پزشک به شما خواهد گفت شیرینی یا شکلات به ویژه شکلات‌های چسبنده به بچه ندهید و اگر گاهی به او دادید دهانش را بشویید یا از او بخواهید مقداری آب بنوشد. در رژیم بچه مقدار قند باید محدود باشد. ضمنا شیوه مسواک زدن به بچه را آموزش می‌دهد. به خاطر بسپارید حتی اگر پوسیدگی سطحی در چنین مواقعی اتفاق بیفتد با رعایت بهداشت پروسه پوسیدگی متوقف می‌شود یا خیلی کند خواهد شد.

والدین عزیز نباید مضطرب شوند. فقط کافی است ویزیت قبل از یک سالگی داشته باشند و توصیه‌های دندان‌پزشک را جدی بگیرند. دندان‌پزشک به شما خواهد گفت شیرینی یا شکلات به ویژه شکلات‌های چسبنده به بچه ندهید و اگر گاهی به او دادید دهانش را بشویید یا از او بخواهید مقداری آب بنوشد.

اگر شما به دندان‌پزشک مراجعه کنید، او با یک بررسی ساده می‌تواند با ترکیبات خاص فلوراید‌ داری که در اختیار دارد (اشکال خاصی از مواد برای بچه‌های زیر ۳ سال وجود دارند) و انجام فلورایدتراپی، مانع پوسیدگی دندان‌های کودکتان شود یا تا حدود زیادی از روند تخریب بکاهد. با این کار فرصتی به دست می‌آید تا سن بچه افزایش یابد. بچه‌های ۳ سال به بالا با ترفندهای خاص همکاری خوبی دارند و روی یونیت دندان‌پزشکی قرار می‌گیرند و امکان درمان پوسیدگی را فراهم می‌کنند.

اگر کودکی دندان‌های قدامی‌اش را به دلیل پوسیدگی از دست داده باشد هر چند فقدان این دندان‌ها در امر جویدن خللی ایجاد نمی‌کند اما از منظر زیبایی و همچنین تلفظ برخی حروف مشکل‌ساز خواهد شد. تلفظ حرف‌هایی مانند «ف» «ر» یا «ل» امکان دارد به درستی انجام نشود.
در این حالت برخی از والدین اصرار می‌کنند از منظر زیبایی نمای دندان‌های جلویی برای بچه‌ بازسازی ‌شود. به این منظور پلاک‌های خاص ثابتی طراحی می‌شود که مانند یک پروتز که ساخته شده از اکریلیک‌های خاص همرنگ دندان است عمل می‌کند و با بند مخصوصی به دندان‌های عقبی کودک وصل می‌شود. این پروتز صرفا جنبه زیبایی دارد و هیچ کمکی به جویدن بچه نمی‌کند و کارایی دیگری ندارد.

تاکید بیشتر ما در مورد پوسیدگی دندان‌های عقبی است که متاسفانه از دید والدین پنهان می‌ماند. توصیه می‌کنم حتما با مراجعه به دندان‌پزشک مانع این روند پوسیدگی شوید و یادتان باشد اگر این اتفاق برای دندان‌های عقبی بیفتد بچه را با مشکل جدی غذا خوردن روبه‌رو می‌کند.

تاثیر ژنتیک در ایجاد پوسیدگی های دندانی

ژنتیک از عواملی است که تاثیر بسزایی بر شیوع پوسیدگی های دندانی دارد، اما به ندرت می توان تنها دلیل ابتلا به پوسیدگی را عامل ژنتیکی دانست. علاوه بر ژنتیک، تغذیه عامل دیگری است که می تواند در ابتلا به این عارضه نقش داشته باشد.
با رعایت صحیح بهداشت دهانی و تغذیه مناسب تا حد قابل ملاحظه ای میتوان اثرات ژنتیک را در ایجاد پوسیدگی های دندانی کمرنگ کرد.
همچنین با توجه به موقعیت جغرافیایی، میزان فلوراید موجود در آب آشامیدنی و نوع مواد غذایی مصرفی کودک، می توان با دادن فلوراید خوراکی به کودک ویا انجام فلورایدتراپی های منظم، استحکام مینای دندان را افزایش داد تا در مقابل پوسیدگی ها مقاومتر باشند. همچنین دقت نمایید که در رژیم غذایی کودک از مواد غذایی سفت همانند هویج، سیب، نخود، بادام ، پسته و ….استفاده نمایید. زیرا استفاده از مواد غذایی صرفا نرم، می توان از علت های ایجاد پوسیدگی دندانی زودرس باشد، لذا سعی نمایید به رژیم غذایی کودک خود دقت کنید.

دندان‌های دائمی و پوسیدگی

گفتنی است به ازای بیست دندان شیری که داخل دهان وجود دارد سی و دو دندان دائمی داریم. پس واضح است که برای رویش هر دندان دایمی لازم نیست یک دندان شیری لق شده و بیفتد!
همچنین در شش سالگی شاهد رویش تعدادی از دندان های دائمی کودک، پشت دندان های شیری هستیم. اما متاسفانه والدین بر این باورند که برای رویش دندان دائمی حتما بایستی دندان شیری بیافتد!
در صورتی که این یک تصور نادرست است.
همین علت سبب می گردد تا مدتی بعد دندان های دائمی که تازه رویش داشته اند پوسیده شده و دردناک شوند، غافل از اینکه این دندان ها دائمی بوده و این تصور نادرست سبب گردیده تا دندان های دائمی به پوسیدگی های شدید مبتلا شده و حتی نیاز به عصب کشی دندان یا روت کانال پیدا کنند.
بدیهی است مهمترین و موثرترین روش برای جلوگیری از پوسیدگی دندان دائمی همانند دندان شیری رعایت اصولی بهداشت دهان و دندان می باشد. همچنین از استفاده مواد قندی چسبنده امتناع کرده و چکاپ های دوره ای دندانپزشکی را فراموش نکنید.

روش های جلوگیری از پوسیدگی دندان کودکان

موثر ترین و مهمترین روش پیشگیری از پوسیدگی، رعایت کامل بهداشت دهان و دندان و عدم استفاده از مواد قندی پوسیدگی زاست. همچنین ویزیت های دوره ای کمک شایان توجهی در امر پیشگیری از پوسیدگی می کند. از طرفی دیگر در دندانپزشکی کودکان روش های پیشگیرانه ای وجود دارد که به مقاومت مینای دندان کودک کمک بسزایی خواهد نمود.

فلوراید تراپی یکی از روش های جلوگیری از پوسیدگی دندان کودکان

یکی از روش های بسیار موثر جهت جلوگیری از پوسیدگی دندان، فلوراید تراپی است که بسته به تغذیه، سن، تکامل دندان ها، وجود نقص های خاص همچون نقص هایی در مینا دندان و عاج دندان، حتی در مواردی بسته به موقعیت جغرافیایی زندگی فرد و نژاد فرد، مورد استفاده قرار می گیرد و تعداد دفعات آن مشخص می گردد.
در واقع از فلوراید تراپی به منظور یک روش بسیار مناسب جهت جلوگیری از پوسیدگی دندان استفاده می شود و این روش جهت پیشگیری از پوسیدگی های زودرس بسیار موثر خواهد بود.
استفاده از قرص های فلوراید نیز تحت نظر دندانپزشک کودکان مورد استفاده قرار می گیرد. گفتنی است که فلوراید تراپی می تواند سبب افزایش مقاومت مینای دندان در مقابل پوسیدگی ها شود.

فیشورسیلانت روش مناسبی برای پیشگیری از پوسیدگی دندان کودکان

روش دیگر جهت پیشگیری پوسیدگی دندان کودکان فیشورسیلانت تراپی است. در این روش شیارهای عمیق دندان های آسیا ، با داروی فیشور سیلانت پوشیده می شود. شیارهای عمیق دندانهای آسیای شیری و دائمی، مستعد پوسیدگی هستند و عملا این نوع شیارها غیر قابل دسترس بوده و توسط موهای مسواک تمیز نخواهد شد که با کمک این روش می توان شیارهای دندانی را پر نمود تا از شروع پوسیدگی جلوگیری کرد.
فیشور سیلانت داروی رقیقی است که با استفاده از آن عمق شیارهای دندان های آسیا که مستعد پوسیدگی هستند، پوشیده می شوند. این شیارها آنقدر عمیق هستند که امکان تمیز نمودن آن ها با مسواک وجود ندارد. چراکه موهای مسواک به عمق شیارهای باریک دندان نمی رسد و همین امر سبب شروع پوسیدگی دندان می شود.
لازم به ذکر است فیشور سیلانت تراپی فقط برای دندانهای عاری از پوسیدگی قابل انجام است و در صورت ابتلا به پوسیدگی دندان چاره ای جز پر کردن دندان نیست.

استفاده از مسواک و نخ دندان بعد از غذا

به کودک بیاموزید که بعد از هر وعده غذایی مسواک بزند و از نخ دندان استفاده کند. در کودکان زیر ۲ سال والدین باید خودشان مسواک را برای کودک بزنند.

در صورتی که کودک احساس درد در ناحیه دندان خود داشت، بدون اتلاف وقت به دندانپزشک کودکان مراجعه نمایید.

تعداد دفعات مسواک زدن دندان ها

توصیه می شود دفعات مسواک زدن چهار نوبت در روز باشد که باید قبل از صبحانه و بعد از هر وعده غذایی انجام شود.
فراموش نکنید برای کودکان به هیچ عنوان نباید خمیر دندان را به صورت تکه بزرگ روی موهای مسواک بگذارید بلکه باید خمیر دندان را به اندازه یک دانه عدس، داخل موهای مسواک قرار دهید!

پرهیز از مصرف مواد خوراکی مضر

از دوران کودکی غذاهای مضر و ناسالم مثل چیپس، پفک و شیرینی به کودکان تان ندهید.

چکاپ های دوره ای دندانپزشکی کودکان را فراموش نکنید و قبل از شروع درد به دندانپزشک کودکان مراجعه کنید. همچنین در صورتی که کودک احساس درد در ناحیه دندان خود داشت، بدون اتلاف وقت به دندانپزشک کودکان مراجعه نمایید.

منبع: دنیای سلامت