دایناسورها، حاکمان ۱۳۵ میلیون‌ ساله‌ی سیاره‌ی ما و تنها مهره‌داران زمینی، بزرگترین موجوداتی بودند که در روی زمین می‌زیسته‌اند. عظیم‌الجثه‌ترین دایناسور سوسمار پا احتمالا ۵۸ متر طول داشته است، که با مقیاس‌های امروزی، اندازه‌ای باورنکردنی است. البته همه دایناسورها به آن بزرگی نبوده‌اند؛ موجوداتی هم وجود داشته‌اند که فقط ۵۰ سانتی‌متر طول داشته‌اند اما حتی این موجودات کوچک نیز معمولا ترسناک به نظر می‌رسیده‌اند. از ماپوسورهای کمتر شناخته شده گرفته تا تیرانوسوروس رکس های افسانه‌ای و مشهور شما را با ۲۵ مشهورترین انواع دایناسور خوفناک که خوشبختانه نسل‌شان منقرض شده است آشنا می‌کنیم! با ما همراه باشید و انواع دایناسور ها را بشناسید.

۲۵. گورگوسور (دایناسور شَرزه)

گورگوسور گونه‌ای از دایناسورهای دوپای تیرانوسارید (بیدادگر خزندگان) است که در اواخر دوران کرتاسه در شمال غربی آمریکا می‌زیسته است. این جانور درنده‌ای دوپا است که وزن آن در بزرگسالی به بیش از دو تن می‌رسد. این دایناسور، که در محیط دشت‌های سیلابی پردرخت می‌زیسته، درنده‌ای بوده که سراتوپسیدها (شاخ‌چهرگان) و هاردوساریدها (اردک‌منقاران) پر شمار را طعمه‌ی خود قرار می‌داده است.

۲۴. دراکورکس

دراکورکس، که در اواخر دوران کرتاسه می‌زیسته است، دایناسوری گیاهخوار بوده که از جمله مشخصه‌های آن می‌توان به داشتن شاخ‌ها و کوهانی نوک تیز و پوزه‌ای دراز اشاره کرد. سالم مانده‌ترین گونه‌ی فسیلی این جانور در داکوتای جنوبی توسط سه دیرین‌شناس آماتور در سال ۲۰۰۴ کشف شد. فسیل این گونه‌ی کشف شده احتمالا مربوط به دایناسوری بالغ با طولی برابر با حدودا ۳ متر است.

۲۳. تریسراتوپس (سه‌شاخ‌چهره)

تریسراتوپس (سه شاخ چهره) نوعی از دایناسورهای گیاهخوار است که اولین بار در طول دوران کرتاسه، حدود ۶۸ میلیون سال پیش، در جایی که اکنون آمریکای شمالی نامیده می‌شود پدیدار گشته‌اند. تریسراتوپس، با داشتن یک یال استخوانی بزرگ، سه شاخ، و ظاهری شبیه به کرگدن‌های امروزی، یکی از شناخته‌شده‌ترین انواع دایناسورها است. تخمین زده می‌شود طول آن‌ها (از سر تا دم) به ۹ متر، ارتفاع‌شان به ۳ متر، و وزنشان تا ۱۲ تن می‌رسیده است.

۲۲. کرونوسور

کرونوسور، که نام آن برگرفته از نام رهبر تیتان‌های یونان – کرونوس – است در بین بزرگترین خزندگان دریایی قرار می‌گیرد که تا آن روزگار بر کره‌ی زمین می‌زیسته‌اند. این جانور، با ۹ الی ۱۱ متر طول، سری دراز، گردنی کوتاه، بدنی سفت و سخت با چهار باله، و دمی نسبتا کوتاه داشته است. کرونوسرو با داشتن دندان‌های بلند، تیز، و مخروطی شکل جانوری گوشتخوار بوده است.

۲۱. آنکیلوسور

آنکیلوسور، که قدمتش به انتهای دوره‌ی کرتاسه بر می‌گردد، دایناسوری بزرگ بود که در آمریکای شمالی امروزی پدیدار گشت. این موجود به خاطر پیکر زره‌پوش سنگینش و دم استخوانی چماق گونه‌ی بزرگش معروف است. تخمین زده می‌شود که طول آن به ۹ متر و وزن آن تا ۶ تن می‌رسیده است.

۲۰. لیوپلرودون

لیوپلرودون، متعلق به خانواده‌ی بیش‌خزنده‌واران، تیره‌ای از پلسیپسوروس کوتاه گردن که درنده‌ای نوک دراز متعلق به دریاهای دوران ژوراسیک پسین است که امروز اروپا آن را پوشانده است. برآورد می‌شود بزرگترین گونه‌ی آن تا حدود ۶.۵ متر طول داشته است. چهار عضو پدال مانند قدرتمندش حاکی از آن هستند که لیوپلرودون شناگری پر قدرت و قهار است.

۱۹. جیگانوتوسور

جیگانوتوسور گونه‌ای از دایناسورهای دوپای عظیم‌الجثه است که در اوایل دوران کرتاسه میانی و اواخر دوران کرتاسه در مکانی که امروزه آرژانتین نامیده می‌شده می‌زیسته است. آن‌های یکی از بزرگترین گوشتخواران زمینی بودند که اندازه‌ی آن‌ها برابر با یا کمی بزرگتر از اندازه‌ی تیرانوسوروس‌ها بوده است. دانشمندان معتقدند جیگانوتوسورها می‌توانسته‌اند با سرعت ۵۰ کیلومتر بر ساعت بدوند.

۱۸. کتزلکوآتلوس

این پتراسور غول پیکر، با گستره‌ی بال‌هایی به اندازه‌ی باورنکردنی ۱۲ متر، بزرگترین موجودی است که – حتی در بین پرندگان امروزی – می‌توانسته است پرواز کند. اما، برآوردهای اندازه و حجم این غول‌های عظیم الجثه کمی مسئله ساز است چون هیچ گونه‌ی موجودی وجود ندارد که اندازه‌ یا شکلی مشابه اندام آن‌ها داشته باشد، و به طبع آن نتایج منتشر شده با هم اختلاف‌های زیادی دارند. یکی از ویژگی‌ّای متمایز مختص به تمام گونه‌های این جانور گردن دراز و سفت و سخت آن است.

۱۷. ایچیوساروس (ماهی خزنده)

ایچیوساروس خزنده‌ی دریایی بزرگی بود که ابتدا حدود ۲۵۰ میلیون سال پیش پدیدار گشت. آن‌ها به ویژه در اواخر دوران تریاسیک و اوایل دوران ژوراسیک تعدادشان فراوان بود، تا آنکه گونه‌ی درنده‌ی دیگری که گروهی از خزندگان دریایی به نام پلسیوسورسانان‌ها بودند جای آن‌ها را گرفتند. طول گونه‌های مختلف ایچیوساروس از ۱ تا ۱۵ متر می‌رسیده است. آن‌ها با اعضایی که به طور کامل به باله تبدیل شدند هم شبیه ماهی‌ها و هم شبیه دولفین‌های امروز به نظر می‌رسیدند.

۱۶. تیرانوسوروس

تیرانوسوروس که عموما با نام تی‌رکس شناخته می‌شود بزرگترین تیرانوسارید و یکی از بزرگترین درندگان موجود بر روی زمین بوده است. معروفترین دایناسوری که در دوران کرتاسه سرتاسر جایی که امروزه شمال غربی آمریکا می‌زیسته است. تکامل یافته‌ترین گونه‌ی آن حدود ۱۲ متر ارتفاع، و تا ۷ تن وزن داشته است. تخمین زده می‌شود که فک‌های فوق‌العاده قدرتمند آن قادر بوده است یکی از بزرگترین گاز گرفتن‌ها را در بین حیوانات زمینی که در تمام دوران روی زمین می‌زیسته‌اند انجام بدهد.

۱۵. مُسکوپس

مسکوپس گونه‌ای از تیره‌ی تراپسیدهای منقرض شده است که در عصر گوادالوپین – حدود ۲۶۰-۲۶۵ میلیون سال پیش می‌زیسته‌اند. طول این جانور عجیب و غریب ممکن است به ۶ متر و وزن آن حدودا چند تن می‌رسیده است، که آن را به بزرگترین حیوان موجود در خشکی در زمان خود تبدیل می‌کرده است. به رغم اندام عظیم‌ و آرواره‌های قدرتمندش، بر این باورند که مسکوپس‌ یک گیاهخوار بوده است که از گیاهان نه چندان غنی از مواد مغذی و سخت تغذیه می‌کرده‌اند.

۱۴. یوتاراپتور

یوتاراپتور با حدود ۶۸۰ کیلوگرم وزن در بین بزرگترین درندگان جهان قرار می‌گیرد. شگفت آنکه، یوتاراپتور در عصر بارمین در اوایل دوران کرتاسه می‌زیسته‌ است یعنی چند ده میلیون سال قبل از خویشاوندان معروف‌ترشان (و کوچکتر) مانند ولاسیرپتر. اولین بقایای به جا مانده از این موجودات در ۱۹۷۵ در Dalton Wells Quarry در مرکز-شرق یوتا یافت شد.

۱۳. گورگونوپسیدها (زشت‌سیمایان)

این هیولاهای بد هیبت خوفناک (زشت سیمایان) که زمانی «خزندگان پستان‌دار گونه» نامیده می‌شدند درندگانی بودند که در اواخر عصر پرمین بر جهان سیطره داشتند. آن‌ها یک دست دندان‌های شمشیرمانند مرگبار داشتند (بعضی از گونه‌ها حتی دو دست دندان داشتند) که هنگام شکار بزرگترین گیاهخواران پرمین، که اغلب به اندازه‌ی اسب آبی یا بزرگتر بودند، استفاده می‌کردند.

۱۲. پلسیوسوروس

پلسیوسوروس، که در بخش نخست دوران ژوراسیک می‌زیسته‌، یک خزنده‌ی دریایی بزرگ بوده است. هرچند افسانه‌های بسیار زیادی در رابطه با این رسته از موجودات امروزه وجود دارد، مانند افسانه‌ی هیولای لخ‌نس، اما نسل این موجودات منقرض شده است. بقایای فسیلی این حیوان، شامل اسکلت‌های تقریبا کامل آن، در انگلستان کشف شده است.

۱۱. الوسور

الوسور یک گونه‌ی دایناسور بزرگ ددپای (تروپود) است که ۱۵۵ تا ۱۵۰ میلیون سال پیش در خلال اواخر دوران ژوراسیک می‌زیسته است. این جانور یک ددپای بزرگ بود که جمجمه‌ای بسیار بزرگ و گردنی کوتاه، آرواره‌های قدرتمند و دندان‌های بلند و تیز، دم بلند و دستانی کوتاه در جلوی بدن‌شان داشتند.

۱۰. استگوسور (دایناسور سقفی)

این گونه از دایناسورهای زره‌پوست که زیستگاه‌شان جایی بود که اکنون شمال غربی آمریکا نامیده می‌شود، ۱۵۵ تا ۱۵۰ میلیون سال پیش و در طول دوره‌ی ژوراسیک می‌زیسته‌اند. به خاطر به خاطر دم میخ‌دار و صفحه‌های موجود در پشت این جانور، یکی از معروفترین نوع دایناسورها به حساب می‌آید. به رغم ظاهر خوفناک و اندازه‌ی عظیمش، این جانور گیاهخوار بوده است، و بیشتر از بوته‌ها و درختچه‌های کم ارتفاع تغذیه می‌کرده است.

۹. فوروسراسید (‌دهشت مرغان)

این موجودات ماقبل تاریخ، که اصطلاحا به دهشت مرغان نامیده می‌شوند، یک رسته‌ی منقرض شده از پرندگان بی‌پرواز گوشت‌خوار بودند که بزرگترین گونه‌ی درندگان صخره‌ای در آمریکای جنوبی و دوران نوزیستی، ۶۲-۲ میلیون سال پیش می‌زیسته‌اند. دهشت مرغان تا سه متر ارتفاع و وزنی به اندازه‌ی نیم تن داشتند و ظاهرا می‌توانسته‌اند به سرعت یوزپلنگ بدوند.

۸. ماپوسور

ماپوسور یک گونه از دایناسورهای تیره‌ی تیزدندان‌خزندگان غول پیکر است که در اوایل دوران کرتاسه‌ی موخر می‌زیسته‌ است. گمان بر این است این جانور که نواحی آرژانتین امروزی را اشغال کرده بود بسیار به لحاظ اندازه شبیه به خوسشاوند نزدیکش جیگانوتوسور بوده باشد، که بزرگترین گونه‌ی آن برآورد می‌شود بیش از ۱۰ متر طول و وزنی حدودا ۳ تنی داشته‌اند.

۷. انتلودون (کامل دندان)

این گونه‌ی منقرض شده‌ی کامل دندان بومی اوراسیا بوده است. به عنوان یکی از خویشاوندان ماقبل تاریخ خوک‌ها، انتلودون یکی از جانوران گوشتخوار و احتمالا عظیم‌الجثه‌ترین پستانداران کل دوران بوده است. این جانوران که به آرواره‌های قدرتمند و دندان‌های تیز مسلح بودند کاملا موفق بودند و به مدت حدودا ۹ میلیون سال بر روی کره‌ی زمین حیات داشتند.

۶. اسپینوسور (دایناسور تیغی)

اسپینوسور گونه‌ای از دایناسورهای ددپا است که در جایی زندگی می‌کرده‌اند که ما امروزه با نام شمال آفریقا می‌شناسیمش، از دوره‌ی آلبیان تا دوران سنومانین از عصر کرتاسه‌ی پسین. اسپینوسور ممکن است بزرگترین دایناسور گوشتخوار جهان باشد، حتی بزرگتر از تیراناسورها و جیگانوتوسورها. برآوردهای منتشر شده حاکی از آن است که این جانور تا ۱۸ متر طول داشته و تا ۲۰ تن وزن. شواهد دال بر آن است که این موجود به مانند کروکودیل‌ها هم در خشکی و هم در آب زندگی و از ماهی‌ها تغذیه می‌کرده است.

۵. آرژانتیناسور

همان طور که از نام آن بر می‌آید، این دایناسور ساروپود (خزنده‌پا) در آغاز در آرژانتین ظهور کرده است. با طولی به اندازه‌ی ۴۰ متر و وزنی حدودا ۷۰ تنی، آرژانتیناسور در بین بزرگترین دایناسورهای معروف قرار می‌گیرد. این دایناسور، که در قاره‌ی آمریکای جنوبی در دوران کرتاسه‌ی پسین می‌زیسته است مانند تمام خزنده‌پایان یک گیاهخوار بوده است.

۴. کارنوتورس

کارنوتورس، که از روی یک اسکلت خوب نگهداری شده شناسایی شده است، یکی از شناخته‌ شده‌ترین خزنده‌پایان است. این جانور یک درنده‌ی بزرگ دوپا با طولی حدود ۹ متر و وزنی حداقل به اندازه‌ی یک تن بوده است. ویژگی مختصه‌ی این جانور شاخ کلفتی بالای چشم‌هایش بوده و یک جمجمه‌ی بسیار عمیق که روی یک گردن ستبر سوار شده بود. آناتومی کارنوتروس بسیار مناسب دویدن شکل گرفته بود و احتمالا یکی از سریع‌ترین خزنده‌پایان بزرگ بوده است.

۳. ترانادان (بی‌دندان پرنده)

ترانادان تیره از پتروسورها (خزندگان بالدار) است که شامل بعضی از خزندگان پرنده‌ی شناخته شده می‌شود، و گستره‌ی بال‌های آن بیش از ۶ متر است. از آنجایی که حدود ۱.۲۰۰ گونه از این تیره به لحاظ علمی وجود داشته است، اسکلت‌های بسیاری از آن‌ها با جمجمه‌هایی تقریبا سالم به خوبی به جای مانده‌اند، که از روی این بقایا به توصیفات مفصلی درباره‌ی این جانور دست یافته‌ایم. سنگواره‌ی ترانادان برای اولین بار در بخش مرکزی ایالات متحده‌ کشف شد.

۲. راجاسور

راجاسور یک گونه از دایناسورهای ددپای گوشتخوار است که در دوران کرتاسه‌ی پسین می‌زیسته‌اند. بلندی این جانور تا ۹ متر و ارتفاع آن تا ۸ متر، و وزن به ۳ تا ۴ تن می‌رسیده است. جمجمه‌ی مجهز به آراواره‌های بسیار قدرتمند آن کوتاه بوده و شاخک‌های مشخص و متمایزی روی ستون فقراتش وجود داشته است. بقایای استخوان های این جانور از رودخانه‌ی نارمادا در هندوستان کشف و استخراج شده است.

۱. استمنوسوکوس (تاجدار سوسمار)

این ددکمان همه چیزخوار در اواسط دوره‌ی پرمین وسطی حدود ۲۶۷ میلیون سال پیش می‌زیسته است. این دایناسور حالت بدنی پهن و گسترده‌ای داشته و طول بدن آن تا بیش از ۳ متر هم می‌رسیده است. جمجمه‌اش بلند و پهن بوده و یک سری شاخ بزرگ روی آن قرار داشته است. بقایای فسیلی به جای مانده از این دایناسور در روسیه کشف شده است.

ترجمه: تحریریه سایت کسب و کار بازده- کامروا ابراهیمی

منبع: list۲۵