سوال مخاطب نی‌نی‌بان: به دلیل از کار افتادن قلب جنین مجبور به کورتاژ شدم با اینکه در هفته ۷ قلب جنین و ضربان آن در سونو مشاهده شد و همه چیز خوب بود. بعد نمونه جنین را برای آزمایش فرستادم و همه چیز طبیعی بود؛ پس علت ایست قلب جنین به چه دلیل بود؟

پاسخ کارشناس مامایی:

دوست عزیز در پاسخ به این سوال باید بگویم که در اغلب موارد این مشکل به دلیل مسئله ژنتیک رخ می دهد. اما در درصد کمی می توان گفت آلودگی هوا یا امواج هم می تواند باعث به وجود آمدن این مشکل شده باشند. اما بازهم تاکید می کند درصد بیشتری به دلیل مسئله ژنتیک اتفاق می افتد.

پاسخ متخصص زنان و زایمان:

به طور کلی در سقط سیستم دفاعی بدن خانم ها طوری است که معمولا جنین ناسالم را خود به خود دفع می کند. در کورتاژ فقط نمونه جفت بررسی می شود و از جهت نارسایی و اختلالات جفت بررسی صورت می گیرد. در بسیاری از موارد برای یک بار سقط جنین دلیلی معلوم نمی شود.

به هر حال یک بار سقط مساله گران کننده نیست و در هر بارداری ۳۰% احتمال سقط وجود دارد، ولی این گونه نیست که شما که یک سقط داشتید، لزوما تهدید به سقط دوباره باشید. سقط در بارداری های اول بسیار شایع است و معمولا در صورت تکرار این امر نیاز به پیگیری دارد.

پاسخ متخصص زنان و زایمان و نازایی:

در اکثر موارد اختلالات سیستم ایمنى مادر به گونه اى عمل مى کند که جنین را دفع مى کند. اختلالات ژنتیک و ناهنجارى هاى کروموزومى در والدین و جنین، و مشکلات آناتومیک رحم از دیگر عوامل این عارضه است.

در برخی موار اصلا ممکن است قبل از تشکیل قلب ادامه بارداری متوقف شود. ازدواج های فامیلی معمولا تاثیر مستقیم در بروز این امر دارد.

سن بالای مادر، الکلی یا سیگاری بودن مادر می تواند در این زمینه اثر داشته باشد. این جنین ها معمولا خود به خود سقط می شوند و اگر نشوند، دکتر مبادرت به سقط آن ها می کند. اما نمی توانیم به طور ۱۰۰ درصد بگوییم که چه دلیلی باعث تشکیل نشدن قلب جنین می شود.

فوق تخصص قلب جنین و کودکان، دکتر سیدحسن شریفی

جهت مشاوره فرم زیر را پر کنید تا با شما تماس بگیریم

Drsharifi۵۲

۲۶۴۰۷۵۹۱

۰۹۳۹۴۸۱۱۱۳۸

آدرس: خیابان شریعتی، دستگردی(ظفر)، خیابان آقازاده فرد(اطلسی)، خیابان پانزدهم، پلاک۲۴، ساختمان موژان، واحد ۳

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:

موارد قابل مشاهده در سونوگرافی واژینال

هفته ۶ تا ۸:
طی این مدت ساک حاملگی با رشد جنین و زرده دیده میشود. اینها مانند نخود در داخل رحم ظاهر میشوند. ضربان قلب در این مراحل اولیه ممکن است تشخیص داده نشود.
اگر ضربان قلب مشخص نشد دو هفته بعد دوباره باید اسکن را تکرار کند. همچنین پزشک طول دهانه رحم و بررسی قسمت پایین رحم را برای اطمینان از اینکه بسته است، انجام خواهد داد.
هفته ۸ تا ۱۰:
در این زمان ضربان قلب جنین به وضوح مشخص میشود. جنین در این مرحله رشد کمی داشته و بیشتر شبیه یک دانه بادام زمینی است. مقدار مایع اطراف بدن در این مرحله آشکارتر میشود. پزشک ناحیه اطراف ساک حاملگی را برای هرگونه خونریزی که ممکن است در این مرحله اتفاق بیفتد، بررسی میکند.
هفته ۱۰ تا ۱۲:
جنین در حال رشد حالا دیگر بیشتر شبیه یک کودک است و نسبت به قبل سر، بدن و اندام قابل مشاهده است.
این نوع سونوگرافی در این مرحله چندان مورد نیاز نیست با این حال اندازه‌گیری نوزاد از سر تا پایین ستون فقرات هم انجام میشود. زمان بندی تاریخ قاعدگی نیز برای مادرانی که درباره آن مطمئن نیستند با این سونو انجام میشود.

مراحل و زمان تشکیل قلب جنین

در صورتی که در هفته هفتم بارداری هنوز اثری از تشکیل قلب جنین مشاهده نشد می توان آن را دلیل بر عدم بارداری دانست. مراحل رشد جنین ۱۲ ماه به طول می انجامد بنابراین برای تشکیل اندام ها و بویژه قلب جنین نباید عجله داشت.

به زنان باردار توصیه می شود که برای گرفتن جواب دقیق و اطمینان بیشتر در هفته دوازدهم برای آزمایش اسکن مراجعه کنند. در هفته دوازدهم جنین و قلب تشکیل شده و صدای قلب جنین نیز واضح است.

یکی از دلایل مراجعه زودرس زنان به پزشک برای تشخیص آزمایش بارداری درد هایی است که در زیر شکم احساس می کنند. این دردها عموما ناشی از قاعدگی و درد تخمدان ها است که از علائم اولیه بارداری نیز محسوب می شوند. اگر این دردها با استراحت نیز درمان نشد و ساعتها ادامه داشت و با لکه بینی همراه بود باید به پزشک مراجعه شود.

نبض جنین

تشکیل قلب جنین با نبض آغاز می شود که در هفته های اولیه بارداری خصوصا هفته های ششم تا هشتم ضربان قلب جنین به راحتی تشخیص داده نمی شود. اگر هیچ ضربان قلبی شنیده نشد اسکن باید مجددا چند هفته بعد تکرار شود. در هفته های هشتم تا دهم بارداری ضربان قلب جنین به طور واضح شنیده می شود.

رشد جنین در این مرحله هنوز کند بوده و جثه کوچکی دارد. در این مرحله باید مراقبت های ویژه ای به عمل آید تا از خون ریزی جلوگیری شود. بین هفته های دهم تا دوزادهم بارداری جثه جنین بزرگتر شده و اندام ها تشکیل می شوند. در این مرحله اندام هایی مانند سر و بدن جنین بزرگتر می شود.

برای تشکیل قلب جنین چه بخوریم؟

یکی از مهمترین مواردی که در دوران بارداری اهمیت دارد تغذیه مادر است. نوع غذای مصرفی زنان باردار تاثیر مستقیم روی جنین دارد به همین دلیل باید رژیم غذایی شان کنترل شود. تغذیه در رشد اندام های جنین نقش زیادی دارد و باید شامل تمام مواد مغذی و معدنی باشد.

یکی از مواد موثر برای تشکیل قلب جنین اسید فولیک می باشد. وجود اسید فولیک از نقص لوله های عصبی پیشگیری می کند. نقص در لوله های عصبی باعث به خطر افتادن سلامت جنین می شود. همچنین فولیک اسید در تشکیل سلول ها موثر است.

از مواد مغذی که دارای اسید فولیک هستند می توان به آجیل، موز و سبزیجات اشاره کرد. به زنان باردار توصیه می شود که از این مواد غذایی در طی این دوران به ویژه هفته های اول استفاده کنند.

گوشت و شیر
بخش زیادی از اندام های جنین شامل استخوان و ماهیچه می باشد که تشکیل آنها مستلزم مصرف پروتئین می باشد. دریافت پروتئین کافی در دوران بارداری علاوه بر حفظ سلامت بدن مادر و جلوگیری از خستگی و ضعف در رشد مغز و قلب جنین نیز تاثیر دارد و خطر سقط جنین را کاهش می دهد.
به زنان توصیه می شود که در دوران بارداری روزانه در حدود ۷۰ گرم پروتیئن مصرف کنند. برای دریافت پروتئین باید گوشت، شیر، کره و تخم مرغ را در رژیم غذایی خود بگنجانند.
ویتامین ها
ویتامین ها نقش زیادی در حفظ سلامت بدن دارند. از ویتامین های ضروری در زمان تشکیل قلب جنین می توان به ویتامین A، B، C و D اشاره کرد. این ویتامین ها همچنین در رشد سایر اندام ها مانند استخوان ها و دندان نیز تاثیر دارند.
همچنین برای رشد بینایی و پوست وجود این ویتامین ها ضروری است. مصرف خوراکی های حاوی ویتامین d، میوه هایی مانند مرکبات و سبزیجات و هویج می تواند تا حد زیادی این ویتامین ها را در بدن تامین کند.
حبوبات

حبوبات دارای مقدار زیادی روی می باشند. علاوه بر حبوبات در سبزیجات، گوشت و آجیل نیز روی وجود دارد. روی یکی دیگر از مواد معدنی در تشکیل قلب جنین محسوب می شود.

چرا قلب جنین دچار ایست می‌شود؟

ممکن است در سونوگرافی اول قلب جنین دیده شده و صدای قلب شنیده شود اما در سونوگرافی بعدی صدای قلب جنین شنیده نشود. گاهی این اتفاق در سه ماهه اول بارداری و در حدود هفته ۱۰ بارداری بیفتد.

معمولا دلیل ایست قلب جنین معلوم نمی‌شود مگر آنکه این این اتفاق چندین بار تکرار شود. وقتی که جنین در رحم از بین می‌رود دهانه رحم (سرویکس) همچنان بسته باقی می‌ماند، این حالت، سقط جنین فراموش شده (missed) یا خاموش نامیده می‌شود.

در این حالت، جنین در رحم باقی مانده و خونریزی مشاهده نمی‌شود. فرد تا چند هفته‌ بعد از آن هیچ چیز غیر عادی حس نمی‌کند. در حالیکه رحم و جنین دیگر رشد نمی‌کنند و علائمی مثل حالت تهوع، خستگی و ورم سینه‌ها محو می‌شود اما اگر فعالیت جفت ادامه پیدا کند بعضی از علائم بارداری همچنان وجود دارد.

با گذشت زمان و با وخیم شدن وضعیت جفت و جنین، لکه بینی آغاز می‌شود. در این حالت، پزشک جنینی را مشاهده می‌نماید که کوچکتر از اندازه نرمال بوده و ضربان قلب ندارد. مادر او هم ممکن است خونریزی قرمز روشن و انقباض داشته باشد.

اگر ضربان قلب شنیده نشود احتمال سقط جنین وجود دارد.

مثلا ممکن است سن بارداری ۱۴ هفته بوده و جنین در هفته ۱۲ از بین رفته باشد و اندازه او هم به اندازه ۱۰ هفتگی باشد. دلیل این موضوع آن است که با پیشرفت بارداری جنین از دست رفته شروع به کوچک شدن کرده و پزشک متوجه می‌شود جنین دو هفته قبل از بین رفته است.

در صورت سقط و مرگ جنین چه کاری باید انجام داد؟

اگر سقط قبل از هفته ۱۲ بارداری اتفاق بیفتد پزشک ۳ راه حل را پیش روی شما می‌گذارد:

سقط طبیعی؛
تجویز داروهای القای زایمان؛
کورتاژ

اگر بارداری از هفته دوازدهم گذشته باشد مداوا به صورت‌های زیرا انجام می‌شود

داروهای القای زایمان؛
کورتاژ؛
دیلاتاسیون و تخلیه (D E)

علت های محتمل برای ایست قلبی جنین چیست؟

خانم‌هایی که دچار سقط جنین می‌شوند همیشه از خود می‌پرسند چرا این اتفاق برای آنها افتاده است. اما این اتفاق در هر زمانی برای هر کسی ممکن است بیفتد. فرایند پیچیده باردار شدن نیازمند زمانبندی دقیق و یکپارچگی رشته‌ای از رخدادها است.

تخمک باید با اسپرم بارور شده و 23 کروموزوم از پدر و 23 کروموزوم از مادر داشته باشد. سپس باید وارد لوله های رحمی شده و و تقسیم سلولی سریع انجام شده و سپس در دیواره رحم لانه گزینی کند. اگر یکی از این وقایع درست انجام نشود بارداری با مشکل مواجه خواهد شد.

یکی از دلایل محتمل آن است که اصلا رویان وجود نداشته باشد. وقتی که ساک حاملگی خالی باشد حاملگی پوچ (blighted ovum) نامیده می‌شود. حتی ممکن است تقسیم سلولی هم انجام شده و سپس بارداری متوقف شود. معمولا در سونوگرافی اول، متخصص سونوگرافی می‌تواند ساک حاملگی خالی یا ضربان نداشتن قلب جنین را تشخیص دهد.

همچنین گاهی بیماریهای عفونی مثل تبخال، توکسوپلاسموز، سیتومگالوویروس یا سرخجه عامل ختم حاملگی هستند.

به همین دلیل چکاپ کامل قبل از اقدام برای بارداری، اهمیت زیادی دارد. خوشبختانه، با آزمایش خون می‌توان عفونت را تشخیص داده و با مداوایی معمولی عفونت را قبل از بارداری از بین برد.

بازیابی قوا بعد از سقط جنین

زمانی که پزشک به فرد حالت «ختم بارداری» را اعلام می‌کند، پذیرش آن برای او بسیار دشوار است. در این حالت برای احیای روحی و جسمی زمان لازم است. خوشبختانه در اغلب موارد امکان بارداری مجدد وجود دارد. فکر کردن به این موضوع می‌تواند به فرد امیدواری و روحیه زیادی بدهد.

موارد قابل مشاهده در سونوگرافی واژینال

هفته ۶ تا ۸:

هفته ۸ تا ۱۰:

هفته ۱۰ تا ۱۲: