معنی نقاشی و خط خطی کودکان چیست؟

کودکان از راه‌های متفاوتی ارتباط با دنیای بیرون برقرار می‌کنند. تحلیل نقاشی های آنها قطعاً دید وسیع تری از روحیه و حالات روانی آنها به ما ارائه می‌دهد تا در مشکلات و حالات تنش زا کمکشان کنیم. عموماً بیشتر ما برای درک مشکلات کودک از ارتباطات کلامی استفاده می‌کنیم درحالی که این نوع ارتباط فقط 10درصد از مشکلات را عنوان میکند. خانواده باید 90درصد ما بقی راه های ارتباطی را مطالعه کند تا شناخت بیشتری از فرزندانشان بدست آورند. چون غالباً کودکان راجع به احساساتشان صحبت نمی کنند. بنابراین تحلیل نقاشی کودکان یک روش موثربرای شناخت حالت روانی اوست.

مقدار زیادی مداد رنگی دراختیار کودکانتان قراردهید و ببینید کدام یک را انتخاب می کنند و از آنها بخواهید یک طرح دلخواه بکشند. این کار احساساتشان را تا حدودی آشکار می کند .همچنان می توان علت مشکلاتی از قبیل بی خوابی، مکیدن انگشت و لکنت زبان را شناسایی وآنها راحل کرد. حالا 4 مرحله زیر را به ترتیب پیش می رویم:

اولین احساس
به تصویری که کشیده نگاه کنید و ببینید چه حسی پیدا می‌کنید. دلگیر یا آشفته شدید؟ پاسخ به این سوال اولین نشانه از بررسی رفتار کودکان هست.

رنگ ها
کودکان هرچقدر بزرگ تر شوند با احساسات و تجربیات جدیدی روبه رو می شوند و هر چیزی که می‌بینند هیجان انگیز و جدید خواهد بود. نتیجه پاسخ دهی یک کودک سالم به تمام این اتفاقات و احساسات محدودۀ رنگ هایی ست که استفاده می کند هر چقدر رنگ بیشتری استفاده کند خوشحال تر و هیجان زده تر هست. به طورکلی کودکانی که از رنگ آبی و سبز استفاده می کنند شادترند و تطبیق بیشتری با محیط دارند. رنگ‌های گرم مثل نارنجی و زرد نشان دهنده یک کودک با روابط اجتماعی بالاست. رنگ های تاریک و سرد در نقاشی نشان دهنده غم هست و اینکه کودک به کمک نیاز دارد.

کامل کردن
اگرکودکی نقاشی خود را نیمه کاره رها کند یا خطوط کمرنگی بکشد نشان دهنده این موضوع ست که نیاز زیادی به تشویق دارد. یا کودک از لحاظ روحی نامتعادل است، پاک کردن زیاد و تکمیل بیش از حد هم به معنی اضطراب کودک است. تزئین بیش از حد نقاشی با رنگ و لعاب هم یعنی این که کودکتان به توجه نیاز دارد.

موقعیت یابی
کودکانی که در سمت چپ صفحه شروع به نقاشی می کنند معمولاً خجالتی و درون گرا هستند و یا اینکه احساس تنهایی می‌کنند. کودکانی که در سمت راست صفحه نقاشی می‌کشند کودکان اجتماعی و برون گرا هستند. فقط صحبت با کودکان راه چاره نیست. اگر مشکلی وجود دارد از او یک نقاشی بخواهید. با دید منفی و پیدا کردن نقاط منفی و اشکالات رفتاری سراغ نقاشی نروید. کودک هم درشرایط نرمال نقاشی بکشد. حالا تحلیل کنید.

خط خطی
اولین چیزی که کودک نقاشی می‌کند. شاید از نظر شما بی معنی باشد اما شاید پدرش را کشیده که در حال رفتن به سرکار هست. یا مثلا یک موتور سیکلت را کشیده. ولی هرچه کشیدند زیاد نگران نشوید چون در این حالت تحلیل شفافی وجود ندارد.

خورشید خندان
یک خورشید بزرگ در وسط صفحه با یک لبخند نشان دهنده یک کودک شاد، راضی و تطبیق پذیر هست.

نقاشی آدم
آدم ها در نقاشی های کودکان معنای خانواده را دارند. جایی که کودک آن آدم ها را به نسبت خودش کشیده نشان دهنده احساس کودک نسبت به آن فرد است. اگر نزدیک خودش کشید یعنی صمیمی ست و حس خوبی با آن شخص دارد. اگر آن فرد را بزرگ کشید یعنی مهم ترین فرد در خانواده از نظر او این آدم است.

یک چاله روی زمین
کودکی که چنین چیزی را نقاشی کند یعنی یک فقدان را تجربه کرده مثل تجربه از دست دادن پدر یا مادر یا حتی یک حیوان خانگی. اگر کودک تک فرزند است و این نقاشی را کشید یعنی تنهاست.

هیولا
اکثر کودکان در فیلم ها و کارتن ها هیولا ها و چیزهای عجیب و غریب می بینند و آنها را نقاشی می‌کنند. جای نگرانی ندارد اما اگر کودکی خودش را شکل هیولا کشید نشان دهنده آن است که کودک ناتوانی دارد و دنبال کسب قدرت است.

ابر و باران
بارش باران و حضور ابر در نقاشی نشان دهنده اضطراب و ترس کودک است. اگر کودک مرتباً چنین چیزهایی می کشد با روانشناس مشورت کنید مخصوصا اگرخودش را نزدیک ابرها کشید.

خانه
نکته ویژه‌ای که در نقاشی خانه توسط کودک قابل توجه است جزئیاتی مثل تعداد پنجره ها، اینکه در باز است یا بسته، آیا راهی به خانه ختم می شود و از این دست مواردست. هرچه تعداد پنجره ها بیشتر باشد یعنی کودک از بقیه می‌خواهد که ببینند داخل خانه چه اتفاقاتی در جریان است. درب باز خانه به معنی خوشرویی کودک است و راهی که به خانه ختم می شود نشان دهنده شخصیت اجتماعی بالای اوست.

آدم های عصبانی
اگر کودک افراد موجود در نقاشی به خصوص افراد خانواده را عصبانی بکشد، احتمالاً تجربه یک ضربه عاطفی شدید را داشته است. یا ترس از دست دادن یکی از والدین را دارد. یا این که والدین کودک را تنبیه بدنی می کنند و این ترس در کودک وجود دارد.

چه زمانی برای تحلیل نقاشی کودک مناسب است؟
تکرار یک مسئله در نقاشی ها نگران کننده است. مثلا تکرار خشونت در نقاشی، تکرار کشیدن چیزی یا شخصی که بزرگتر از کودک شماست و شما آن را نمی شناسید، تکرار این نقاشی که کودک اعضای بدن را به هم وصل نمی کند، تکرار نقاشی هایی که با رنگ های سرد و تیره. بنابراین با یک نقاشی قضاوت نکنید. دنیای کودکان وسعت بسیار زیاد دارد بنابراین فقط تکرار یک مسئله نگران کننده است.