انواع چاقی یکی از بزرگترین معضلاتی است که این روز‌ها زندگی افراد زیادی را تحت‌الشعاع قرار داده‌است. در دوره‌های مختلف تاریخ، چاقی همواره یکی از دغدغه‌های انسان بوده‌است؛ چرا که او را با انجام بسیاری از فعالیت‌های روزانه خود دچار مشکل می‌کند.

همچنین در سنین بالاتر عوارض و آسیب‌هایی را برای فرد به همراه می‌آور که سبب می‌شود او همیشه تحت درمان‌های مختلف باشد. آرتروز، زانو درد، کمردرد، مشکلات معده و دستگاه گوارش، مشکلات پوستی، مشکلات قلب و عروق و بسیاری از آسیب‌ها، بیماری‌ها و ناهنجاری‌های عمکلرد سلامت، همگی از عوارض ناشی از چاقی‌های دوره‌ای یا ممتد هستند؛ لذا لازم است این بیماری را بشناسیم و بدانیم که چگونه سبک زندگی، رژیم غذایی و کار‌هایی که در طول حیات خود انجام می‌دهیم ما را به سمت داشتن بدنی چاق هدایت می‌کند.

اگرچه چاقی انواع مختلفی دارد که در ادامه با آن‌ها بیشتر آشنا خواهیم شد، اما لازم است ابتدا بدانیم که در اصل چاقی به چه معناست و ما به چه کسانی می‌گوییم چاق. همچنین در ادامه با علل پیدایش هر یک از انواع چاقی آشنا شده و آگاهی‌های لازم را نسبت به خطرات و آسیب‌های ناشی از این معضل کسب می‌کنیم.

تعریف چاقی و انواع چاقی

پیش از شروع به ارائه توضیحاتی درباره انواع چاقی و آشنایی با این بیماری، لازم است بدانیم که تعریف چاقی چیست و این عارضه به چه علت اتفاق میفتد. بر اساس تعریف‌های علمی موجود در عصر حاضر، زمانی که یک فرد بسته به فاکتور‌هایی مانند اندازه قد، نوع استخوان بندی، نوع تغذیه و سبک زندگی خود، از وزنی خارج از استاندارد تعریف شده برخوردار باشد، می‌گوییم چاقی اتفاق افتاده است. پس تعریف چاقی را می‌توان داشتن اضافه وزن نسبت به استاندارد‌های تعریف شده در شاخص BMI دانست.

BMI که مخفف عبارت لاتین Body Mass Index است، به معنی شاخص توده بدنی در بین متخصصین تغذیه و سلامت مورد استفاده قرار می‌گیرد. بر اساس این شاخص، یک فرمول ریاضی در اختیار متخصص یا فرد قرار می‌گیرد که می‌تواند به آن‌ها در سنجش چاقی، لاغری یا تناسب اندام استاندارد کمک کند.

بر اساس این فرمول وزن فرد بر حسب کیلوگرم را بر قد او بر حسب متر به توان ۲، تقسیم می‌کنیم.

درواقع، زمانی که عدد به دست آمده بیشتر از ۲۵ باشد، یعنی شخص دچار چاقی است و به این ترتیب می‌گوییم که چاقی اتفاق افتاده است.

اما چگونه انواع چاقی را با استفاده از این شاخص مشخص می‌کنند؟

زمانی که عدد به دست آمده بین ۲۵ تا ۲۹.۹ باشد، فرد دچار اضافه وزن است. اگرچه این نیز نوعی از چاقی است، اما درمان و کنترل آن بسیار راحت‌تر از باقی مواردی است که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شویم.

زمانی که عدد به دست آمده از شاخص BMI بین ۳۰ تا ۳۴.۹ باشد، شخص را چاق می‌نامیم و زمانی که عدد به دست آمده بالای ۳۵ باشد، یعنی شخص دچار چاقی مفرط است که درمان آن به طول انجامیده و مشکلاتی را برای سلامت فرد به وجود می‌آورد.

انواع چاقی در طب سنتی

اما گذشته از این موارد، چاقی در طب سنتی نیز انواع دسته‌بندی را شامل می‌شود. انواع چاقی در طب سنتی به دلایل زیر ممکن است اتفاق بیفتند:

دلایل و اختلالات ژنتیک
اختلالات و عدم عملکرد صحیح هورمون‌ها
عواض ناشی از مصرف دارو‌هایی خاص
داشتن سبک زندگی ناسالم
مصرف سیگار یا نوشیدنی‌های الکلی و سایر مواردی که برای سلامت بدن ضرر دارند
بررسی‌های صورت گرفته توسط طب سنتی بر روی انواع چاقی سبب شده است تا حکما و افراد اهل طب سنتی چاقی‌های مختلف را با نام‌های گوناگونی دسته‌بندی کنند.

برای مثال چاقی ناشی از تجمع چربی‌های مصرفی در درازمدت را با نام سمن یا شحم می‌شناسند. یا چاقی ناشی از رشد مفرط گوشت و عضلات را لحم می‌نامند.

همچنین در طب سنتی اعتقادی وجود دارد که بر اساس آن افزایش رطوبت بدن را عامل چاقی می‌دانند. اعتقاد دیگری نیز وجود دارد که بر اساس آن خواب زیاد و تحرک کم نیز عاملی برای چاقی شناخته می‌شود.

عدم کارکرد درست دستگاه گوارش که به معنای تجمع مواد زائد در بدن است نیز می‌تواند عامل چاقی باشد.

علت چاقی

انواع چاقی علت‌های مختلفی دارد، دقیقا به همین دلیل است انواع چاقی به وجود آمده‌اند و سبب شده‌اند که متخصصین همه آن‌ها را در یک گروه قرار ندهند.

اما علت چاقی چیست؟ دقیقا چه اتفاقاتی سبب می‌شود که فردی به چاقی دچار شود؟

بر اساس هشدار‌هایی که سازمان جهانی بهداشت در رابطه با چاقی اعلام کرده است، از سال ۱۹۷۵ تا کنون روند مبتلایان به این عارضه سه برابر شده است. همچنین ۱۹ درصد از بزرگسالان سنین ۱۸ سال به بالا نیز دچار چاقی مفرط هستند که این خود حاکی از آینده ناسالمی است که این افراد با آن رو‌به‌رو خواهند شد.

مصرف نامتعارف و بدون کنترل کالری در دراز مدت
علل ژنتیکی که به موجب آن برخی از افراد از همان کودکی دچار چاقی هستند
سبک زندگی ناسالم یا پر خطر که سبب می‌شود افراد به چاقی دچار شوند
عادت‌های بد غذایی اعم از دیر صبحانه خوردن، عادت به مصرف فست‌فود یا غذا‌های چربریال عادت به مصرف نوشابه یا مایعات پر خطر دیگر و مواردی از این دست
عامل‌هایی مانند مشکلات روانشناختی یا بیماری‌های روحی روانی
و بسیاری موارد نادر یا رایج دیگر که هر کدام از فردی به فرد دیگر می‌تواند متفاوت باشد، همگی از علل ابتلا به چاقی هستند.

خطرات چاقی

آنچه سبب می‌شود مردم از چاق شدن هراسان باشند، عوارض و آسیب‌های جانبی ناشی از این اتفاق است. در غیر این صورت چاقی تنها یک شکل ظاهری متفاوت بود که شاید در نهایت موجب عدم توانایی فرد در انجام برخی فعالیت‌های خاص می‌شد.

به طور کلی خطرات چاقی عبارتند از:

بروز وقفه تنفسی یا آپسه تنفسی حین خواب
بروز سکته‌های مغزی و قلبی
بروز انواع بیماری‌های قلبی و عروقی که خود می‌توانند آغاز راهی برای بروز بیماری‌های جدیدتر باشند
فشار خون بالا که به خودی خود می‌تواند بر خلق و خوی فرد تاثیر گذاشته و در نهایت منجر به بروز سکته‌های قلبی و مغزی شود.

درمان چاقی درجه یک

راهکار‌های زیر را در مقابله با چاقی جدی بگیرید تا بتوانید از شر این معضل بزرگ رهایی یابید:

به هر طریقی که می‌توانید به خصوص به کمک یک روانشناس یا مشاور، به برنامه روزانه خود نظم دهید تا قدری از فشار‌های روحی و مواردی که موجب بروز استرس در شما می‌شوند بکاهید.
اگر از آن دسته افراد علاقه‌مند به فست‌فود یا نوشابه هستید، حتما به تدریج میزان مصرف خود را کاهش دهید تا در مدتی کوتاه آن را به طور کامل قطع نمایید.
مصرف سبزیجات و آبمیوه‌های طبیعی را در دستور غذایی خود قرار دهید. به این ترتیب معده شما با مواد مغذی پر شده و کمتر به دنبال مصرف تنقلات یا غذا‌هایی با ارزش غذایی پایین هستید.
نان سبوس دار و یا نان جو را جایگزین نان‌های خمیری مانند لواش یا بربری نمایید.
مصرف برنج و ماکارونی را کاهش دهید و سوپ و غذا‌های مایع را جایگزین آن‌ها نمایید.
به طور متوسط روزانه سی دقیقه پیاده‌روی کنید. این سی دقیقه باید ممتد باشد به نحوی که موجب عرق کردن و افزایش متابولیسم بدن شما شود. پس از یک دوره چند ماهه کوتاه که بدن به این روش از فعالیت عادت کرد؛ می‌توانید مدت زمان پیاده‌روی را افزایش دهید.