پی بردن به ناباروری با آزمایش FSH

تدبیر24»از راه‌های تشخیص ناباروری یا آگاهی از میزان ترشح هورمون‌های مربوط به بارداری، انجام آزمایش FSH است. هورمون محرک فولیکول یا Follicle stimulating hormone (FSH) هورمونی است که توسط غده هیپوفیز تولید می‌شود. هیپوفیز غده‌ای به اندازه‌ی نخود در مغز است.. آزمایش FSH سطح این هورمون را در جریان خون اندازه گیری می‌کند. البته در کودکان سطح FSH به طور معمول پایین است. با توجه به بالا رفتن آمار ناباروری، آگاهی از وضعیت هورمون‌های بدن می‌تواند از بروز این مشکلات تا حد زیادی جلوگیری کند. اگر قصد دارید تا اطلاعات کاملی در ارتباط با آزمایش FSHبدست بیاورید، ادامه مطالب را دنبال کنید.

FSH چیست و چرا در تشخیص ناباروری تجویز می‌شود؟

برای پاسه به سوال FSH چیست؟ می‌توان گفت، این آزمایش سطح هورمون محرک فولیکولی (FSH) را در خون شما اندازه گیری می‌کند. FSH توسط غده هیپوفیز ساخته می‌شود. هیپوفیز غده کوچکی است که در قسمت تحتانی مغز قرار داشته و نقش مهمی در رشد و عملکرد طبیعی جنسی دارد.

در زنان، ترشح هورمون FSH به کنترل چرخه قاعدگی و تحریک رشد تخمک در تخمدان‌ها کمک می‌کند. سطح FSH در زنان در طول چرخه قاعدگی تغییر می‌کند و بالاترین میزان تولید و ترشح آن درست قبل از آزاد شدن تخمک توسط تخمدان اتفاق می‌افتد. کل این فرایند به عنوان دوره تخمک گذاری شناخته می‌شود.

در مردان، FSH سبب تنظیم، تولید و رها سازی اسپرم می‌شود. به طور معمول سطوح FSH در طول دوره‌های مختلف، در مردان تغییرات چندانی ندارد. در کودکان نیز میزان FSH معمولاً تا زمان بلوغ پایین است و در دوران بلوغ سطح تولید آن به سرعت شروع به افزایش می‌کند. FSH در تخمدان‌های دختران سبب تولید استروژن می‌شود. در بیضه پسران نیز به تولید تستوسترون کمک می‌کند. تولید و ترشح بیش از حد یا کمتر از حد FSH می‌تواند باعث مشکلات مختلفی از جمله: ناباروری، قاعدگی نامنظم، کاهش میل جنسی در مردان و بلوغ زودرس یا با تاخیر در کودکان ‌شود.

آزمایش FSH در اکثر موارد برای ارزیابی ذخایر تخمدان تجویز می‌شود. ذخایر تخمدان به تعداد و کیفیت تخمک‌های باقی مانده در تخمدان‌ها اشاره دارد. سطوح بالای FSH ممکن است نشان دهنده کاهش ذخایر تخمدان باشد که سبب ناباروری می‌شود. سطوح FSH بالاتر از ۱۵ "غیر طبیعی" در نظر گرفته می‌شود. به طور متوسط زنانی که میزان ترشح هورمون آنها در محدوده ۱۰ تا ۱۵ قرار دارند، نسبت به سایرین ۵۰ درصد شانس موفقیت کمتری در باردار شدن دارند. معمولا میزان FSH نرمال در زنان، پیش از یائسگی کمتر از عدد ۱۰ است.

محدوده نرمال FSH در زنان

سطح FSH افراد در دوران مختلف زندگی تغییر می‌کند. در این قسمت مقاله محدوده‌های طبیعی FSH در زنان آورده شده البته در نظر بگیرید که این محدوده‌ها ممکن است بسته به نوع دستگاه و شیوه اندازه گیری، از آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر متفاوت باشد.

سطوح طبیعی FSH

قبل از بلوغ: ۰-۴ IU/Lدر دوران بلوغ: ۰.۳-۱۰ IU/Lمیانسالی: ۴.۷-۲۱.۵ IU/Lبارداری: ۸ تا ۴.۷ IU/Lبعد از یائسگی: ۲۵.۸-۱۳۴.۸ IU/L

اگر یک خانم سطح FSH 30 IU/L یا بالاتر داشته باشد و یک سال از آخرین پریودی گذشته باشد، احتمالا دچار یائسگی شده است.

دلایل بالا یا پایین بودن هورمون FSH و علائم بروز این مشکلات

سطوح تولید و ترشح بالای هورمون FSH ممکن است به دلایل زیر باشد:

نارسایی تخمدان (POI): به عنوان نارسایی زودرس تخمدان (قبل از ۴۰ سالگی) شناخته می‌شود.سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS): این سندروم یک اختلال هورمونی شایع در زنان باردار است که سبب مشکلات بارداری و در مواردی سقط می‌شود. در صورتی که زنان غیر باردار دچار این سندروم شوند با احتمال بالایی نابارور خواهد شد.یائسگیتومور تخمدانسندرم ترنر: یک اختلال ژنتیکی که بر تکوین اندام‌های جنسی زنان تأثیر می‌گذارد. این سندورم اغلب سبب ناباروری می‌شود.

علائم تولید و ترشح بیش از حد هورمون FSH

قاعدگی نامنظمگرگرفتگیمشکلات مربوط به خوابمشکلات مربوط به پوست و موناباروری

در مقابل سطوح پایین FSH ممکن است به دلایل زیر باشد:

تخمدان‌ها به اندازه کافی تخمک تولید نمی‌کنند.غده هیپوفیز عملکرد خوبی نداردتولید و ترشح ناکافی هورمون‌های هیپوتالاموسسوء تغذیه

علائم کاهش سطوح تولید و ترشح هورمون FSH

کاهش میل جنسیخستگی مفرطناباروریگرگرفتگیپریودی‌های نامنظم یا قطع قاعدگی (آمنوره)کاهش موهای ناحیه تناسلیعدم تولید شیر در مادر پس از زایمان

دلایل تجویز آزمایش FSH چیست؟

پزشک شما در اغلب موارد آزمایش FSH را به دلایل زیر برای شما تجویز می‌کند:

نابارویقاعدگی نامنظم: یعنی به موقع پریود نمی‌شوید یا اینکه مدت زمان پریودی شما در هر دوره با دوره قبل متفاوت است.یائسگی: سنجش FSH می‌تواند به تشخیص اینکه چه زمانی زنان به طور طبیعی دوره قاعدگی‌شان به پایان می‌رسد (معمولاً پس از ۴۵ سالگی) کمک کند.کاهش تولید اسپرم: کاهش تولید اسپرم اغلب با علائمی مانند کاهش میل جنسی در مردان همراه است.بلوغ زودرس یا دیررس: افرادی که زودتر یا دیرتر از زمان نرمال، بلوغ جنسی را تجربه می‌کنند، انجام تست FSH یکی از راه‌های است مشخص می‌کند منشا مشکل انها چیست. اصولا این اختلال ناشی از عدم ترشح کافی و به موقع هورمون‌های هیپوتالاموس (ناحیه‌ای از مغز که غده هیپوفیز را کنترل می‌کند)، هیپوفیز، تخمدان‌ها، بیضه‌ها یا غده فوق کلیه است.مشکلات تکوینی در غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس: مشکلاتی مادرزادی یا تکوینی نیز می‌توانند بر میزان تولید و ترشح هورمون FSH در بدن شما تأثیر بگذارد.

تغذیه مناسب برای افزایش سطح هورمون FSH

برای افزایش سطح هورمون FSH، سعی کنید غذاهایی مانند: ماهی آزاد، آووکادو و آجیل مصرف کنید تا تولید FSH را از طریق مصرف بیشتر اسیدهای چرب ضروری افزایش دهید. علاوه بر این غذاها، با مصرف بیشتر سبزیجات سبز تیره مانند: اسفناج، کلم پیچ و کلم بروکلی، تولید و ترشح هورمون‌های سیستم غدد درون ریز را نرمال نگه دارید.

همچنین مصرف مکمل B6 به همراه غذاهای غنی از ویتامین B می‌تواند به افزایش تولید پروژسترون در بدن کمک کند. سطوح غیر طبیعی این هورمون‌ها در آزمایش FSH، با مصرف مکمل‌های روزانه و دم کرده گل صد تومانی متعادل می‌شوند.

نکات لازم پیش از آزمایش FSH

برای انجام آزمایش FSH نیاز به هیچ مراقبت خاصی نیست. برخلاف بسیاری از آزمایش‌ها، سنجش متوسط میزان این هورمون، نیاز به رعایت ناشتایی ندارد. پزشک شما احتمالا این آزمایش را همراه با سایر آزمایشات مرتبط با سنجش سلول‌های خونی (CBC) تجویز می‌کند. بهتر است بعد از انجام آزمایش به مدت ۱۰ دقیقه به آرامی بنشینید و مواد غذایی شیرین مصرف کنید تا احساس سرگیجه و تهوع نداشته باشید. همچنین از انجام کارهایی که دقت بالا نیاز دارند (مانند رانندگی) بپرهیزید.

تشخیص ناباروری در منزل با هومکا

پس از مطالعه این مقاله، احتمالا حالا متوجه شده‌‌اید که اهمیت FSH در آزمایش خون چیست؟ همانطور که اشاره شد اختلال در تولید هورمون FSH سبب ناباروری در زنان و مردان می‌شود. FSH هورمونی است که با تکوین اندام‌ها و تولید هورمون‌های جنسی، در باروری نقش کلیدی دارد. کاهش یا افزایش تولید این هورمون سبب علائمی می‌شود که قاعدگی را در زنان و تولید اسپرم و رشد موهای صورت را در مردان مختل می‌کند. توصیه می‌شود حتی در صورتی که علائم اختلالات مرتبط با تولید و ترشح FSH را نداشتید، هر شش ماه برای انجام چکاپ به آزمایشگاه مراجعه کنید. البته در شرایط پاندمی کرونا توصیه نمی‌کنیم که به مراکز درمانی مراجعه کنید. زیرا این مراکز جز آلوده‌ترین مکان‌ها از نظر شیوع بیماری‌های عفونی و ویروسی هستند.

پیشنهاد ما این است که برای پایش وضعیت سلامتی خود و انجام غربالگری در محیط ایمن از خدمات آزمایش در منزل هومکا استفاده کنید. شرکت هومکا با بهره‌گیری از بهترین متخصصان و همکاری مجهزترین آزمایشگاه‌ها، امکان انجام آزمایش در منزل را در شیراز، تهران، کرج، مشهد، تبریز، اصفهان، اهواز و رشت فراهم کرده است. شما می‌توانید برای درخواست خدمات آزمایش در منزل زیر نظر بیمه پایه و تکمیلی با شماره ۰۲۱۶۷۳۷۱ تماس گرفته یا با مراجعه به وبسایت هومکا به نشانی www.homeca.ir، آزمایش مورد نظر خود را انتخاب کنید تا پس از مدت کوتاهی، برای انجام آزمایش در منزل با شما تماس گرفته شود.