زایمان در آب روشی بهتر برای زایمان طبیعی

درست است که به دنیا آوردن فرزند یکی از بهترین تجربه‌های هر مادری است، اما این کار با چالش‌ها و درد زیادی همراه است. البته این چالش و سختی تنها برای مادر نیست، جنین هم در زایمان طبیعی تلاش زیادی برای به دنیا آمدن می‌کند. پزشکان همواره تلاش کرده‌اند راهی پیدا کنند تا زایمان طبیعی را برای مادر و نوزاد راحت‌تر کنند. یکی از این روش‌ها زایمان در آب است. این زایمان مزایای زیادی برای مادر دارد مانند درد کمتر، آرامش و راحتی بیشتر، حرکت راحت‌تر، پارگی واژینال کمتر و غیره.

هرچند این روش در طی سال‌های اخیر محبوبیت زیادی پیدا کرده است، اما احتمالا شما سؤالات زیادی در مورد آن دارید. آیا زایمان در آب بهترین روش زایمان است؟ آیا زایمان در آب درد کمتری دارد؟ این نوع زایمان بهتر است یا روش قدیمی؟ زایمان در آب خطری برای جنین دارد؟ در این مطلب به این سؤالات و دیگر سؤالات شما پاسخ می‌دهیم. توصیه ما این است که با دریافت مشاوره آنلاین و یا مراجعه حضوری به متخصص زنان و زایمان یا ماما در دکترتو، از مزایا و معایب این روش زایمان برای خودتان مطلع شوید تا بتوانید بهترین تصمیم را بگیرید.

زایمان در آب چیست؟

به نقل از «healthline» زایمان در آب روشی است که در آن زایمان و وضع حمل مادر در وان آب گرم اتفاق می‌افتد. این روش معمولاً در خانه، زایشگاه‌ها یا بیمارستان‌ها و به کمک ماما، دکتر زنان و زایمان و پرستار انجام می‌شود. زایمان در آب یعنی دست کم بخشی از فرایند زایمان، انقباضات رحمی و نهایتاً وضع حمل داخل استخر یا وان آب گرم انجام می‌شود. روش زایمان در آب تجربه‌ای آرام و راحت و در عین حال طبیعی از زایمان برای مادر به همراه دارد. این روش انعطاف زیادی دارد برای مثال برخی از مادران ترجیح می‌دهند که مراحل اولیه زایمان آنها در آب باشد، اما نوزاد بیرون از آب به ‌دنیا بیاید، برخی هم دوست دارند که کل فرایند زایمان داخل آب انجام شود.

غوطه‌ور شدن در آب حین انقباضات زایمان احساس راحتی بیشتری نسبت به تحمل انقباضات روی تخت ایجاد می‌کند. به‌ علاوه اینکه امکان حرکت در آب بسیار راحت‌تر از حرکت روی تخت است، البته این روش لزوماً بدون درد نیست، بلکه درست مثل تمام روش‌های دیگر، این روش هم با درد همراه است، اما محیط وضع حمل آرامش بیشتری دارد و راحت‌تر است. بنابراین مادر و نوزاد تجربه بهتری از زایمان خواهند داشت. شواهدی هم وجود دارند که این روش، احتمال پارگی شدید واژینالی را هم کاهش می‌دهد و جریان خون رحم را هم بهبود می‌بخشد.

بسیاری از پزشکان و محققان اعتقاد دارند که چون نوزاد تا پیش از تولد، نه ماه در کیسه آب مایع آمنیوتیک است، تولد در محیط مشابه برای نوزاد بهتر و راحت‌تر است. علاوه بر اینکه مادر هم استرس کمتری متحمل خواهد شد.

زایمان در آب چگونه است؟

در این روش، مادر معمولاً داخل یک وان معمولی یا بادی در آب شناور می‌شود و نوزاد داخل آب به‌ دنیا می‌آید. در طول زایمان مواد مختلف با رنگ‌های متفاوتی همراه با انقباضات رحمی خارج می‌شوند، مثل مخاط، خون و مدفوع که ماما یا پرستار با کمک توری باید داخل وان را تمیز کنند.

قبل از وارد شدن به وان یک لباس راحت بپوشید. برخی از خانم‌ها ترجیح می‌دهند که لباس پوشیده‌تری داشته باشند مثل تیشرت یا تاپ، برخی هم با بیکینی راحت هستند. بهتر است که پایین‌تنه بدون لباس باشد تا ماما بتواند راحت لحظه به لحظه شرایط را چک کند، البته می‌توانید تا لحظه به دنیا آمدن نوزاد همچنان شلوار پایتان باشد. پس از اینکه بالاخره موقع به ‌دنیا آمدن شد، می‌توانید وضع حمل را داخل آب یا بیرون از آب انجام دهید. پس از زایمان ماما بلافاصله وضعیت شما و نوزاد را چک می‌کند تا از سلامت هر دو مطمئن شود. وقتی که شما در حال ریکاوری هستید، پرستار و ماما محتویات وان را خالی می‌کنند و داخل آن را با سفیدکننده می‌شویند و ضدعفونی می‌کنند.

زایمان در آب نوعی زایمان طبیعی است که حداقل بخشی از آن داخل آب انجام می‌شود. این روش باعث راحتی بیشتر مادر و جنین می‌شود و باید در حضور ماما و دکتر زنان و زایمان انجام شود.

بهترین روش زایمان چیست؟

زایمان واژینال متداول‌ترین و کم‌خطرترین روش زایمان است که همان زایمان طبیعی بدون دخالت دارو برای درد، شروع یا تسریع وضع حمل است.

زایمان طبیعی بهتر است یا زایمان در آب؟

زایمان در آب نوعی زایمان طبیعی است. نتایج پژوهش‌های علمی نشان می‌دهد که این روش تأثیر قابل توجهی روی سلامتی مادر و نوزاد ندارد. آب گرم صرفاً احساس راحتی در مادر ایجاد کرده و مادر حس می‌کند که کنترل بیشتری بر اوضاع دارد. به‌ علاوه اینکه شناور بودن در آب هم کمک می‌کند که مادر راحت‌تر جابه‌جا شود و برخلاف زایمان روی تخت محدودیت حرکتی کمتری دارد. به‌ این ترتیب مادر می‌تواند پوزیشن راحتی در آب بگیرد و زایمان راحت‌تری داشته باشد. به‌ علاوه اینکه ریسک بریدگی‌های واژینالی هم که گاهی در زایمان‌ طبیعی مشاهده شده در تکنیک زایمان در آب به حداقل می‌رسد.

زایمان در آب بهتر است یا سزارین؟

زایمان طبیعی مزایای زیادی برای جنین و مادر دارد و به همین علت هم پزشکان به جز موارد خاص و اورژانسی، انجام سزارین را توصیه نمی‌کنند. شناور شدن در آب باعث راحت‌تر شدن انقباضات رحمی می‌شود و با بهبود گردش جریان خون، اکسیژن‌رسانی به عضلات رحم را بهتر می‌کند. در نتیجه مادر درد کمتری تجربه کرده و اکسیژن بیشتری به نوزاد می‌رسد. به‌ علاوه اینکه این روش به لطف شناور شدن داخل آب، فشار خون بالای ناشی از استرس و اضطراب را پایین می‌آورد. زمان ریکاوری بعد از سزارین معمولاً طولانی‌تر از زایمان طبیعی و زایمان در آب است، البته درد در زایمان طبیعی بیشتر از سزارین خواهد بود، اما درد پس از زایمان به روش سزارین و خطر بیشتری که برای مادر و نوزاد دارد بر درد اولیه زایمان طبیعی می‌چربد. میزان مرگ‌ومیر در سزارین سه برابر بیشتر از زایمان طبیعی در آب است که علت اصلی آن لخته خون، عفونت و مشکلات و عوارض ناشی از بیهوشی است.

آیا زایمان در آب برای نوزاد بد است؟

این روش در حالت کلی روش کم‌خطری است که ریسک بالایی برای نوزاد یا مادر ندارد، اما گاهی ممکن است مشکلات نادری پیش بیایند که انتخاب این روش را برای نوزاد بد می‌کند، چیزهایی همچون:

زایمان در آب باعث عفونت در بدن نوزاد می‌شود: در تمام مدتی که این فرآیند اتفاق می‌‌افتد آب داخل وان باید حتماً تمیز باشد تا ریسک ابتلا به عفونت به حداقل برسد.ممکن است آب داخل دهان نوزاد برود: اگر انتخاب شما وضع حمل داخل آب باشد، نوزاد باید زیر آب به ‌دنیا بیاید، بعد به آرامی، اما بلافاصله از آب بیرون آورده شود تا هوا به نوزاد برسد. بعد باید سر نوزاد را بالای آب نگه دارید تا نفس کشیدن نوزاد شروع شود و احتمال خوردن آب به حداقل برسد. اگر نوزاد در مجرای واژن دچار استرس و فشار شود یا اینکه بند ناف پیچ بخورد، ممکن است نوزاد اکسیژن کم بیاورد و داخل آب نفس بکشد. البته این مورد بسیار نادر است، چرا که نوزادان در حالت طبیعی تا وقتی که در معرض هوا قرار نگیرند شروع به نفس کشیدن نمی‌کنند.پارگی یا ضربه به بند ناف: دیگر خطری که ممکن است این روش برای نوزاد داشته باشد، پاره شدن بند ناف پیش از بالای آب آوردن نوزاد است. بنابراین باید کودک را به آرامی با احتیاط از زیر آب بالا آورد و روی سینه مادر گذاشت.احتمال خفگی نوزاد هم وجود دارد.

فواید زایمان در آب

به نقل از «pregnancy» زایمان در آب طی چند دهه اخیر محبوبیت بیشتری پیدا کرده است. شناور شدن در آب در مرحله اول زایمان باعث کوتاه‌تر شدن زمان وضع حمل می‌شود و نیاز به تزریق اپیدورال یا سایر مسکن‌های ستون فقرات را برطرف می‌کند. از فواید این روش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

فواید زایمان در آب برای مادر

آب گرم تسکین‌دهنده، آرامش‌بخش و شل‌کننده عضلات است.در مراحل پایانی زایمان، آب باعث افزایش انرژی مادر می‌شود.تأثیر شناور بودن در آب، وزن بدن مادر را کم کرده و بدن راحت‌تر جابه‌جا می‌شود و مادر می‌تواند پوزیشن راحت‌تری داشته باشد. انقباضات رحم به خاطر قرار گرفتن در آب راحت‌تر و بهتر شده و به ‌واسطه گردش خون بهتر در بدن، اکسیژن بیشتری به عضلات رحم می‌رسد و مادر باردار درد کمتری تجربه می‌کند و اکسیژن بیشتری هم به نوزاد می‌رسد.افزایش فشار خون ناشی از استرس زایمان در این روش به‌ خاطر شناور شدن داخل آب کاهش پیدا می‌کند.آب باعث می‌شود که هورمون‌های استرس کمتری در بدن تولید شوند و بدن مادر اندورفین تولید می‌کند که مانع درد است.آب باعث می‌شود که ناحیه پرینه (ناحیه بین دهانه واژن و مقعد) شل شود و خاصیت الاستیسیته آن بیشتر شود. در نتیجه احتمال پارگی شدید و یا لزوم برش زدن یا بخیه به حداقل برسد.وقتی بدن مادر از لحاظ جسمی شل و ریلکس می‌شود، از نظر روحی و ذهنی هم راحت می‌شود و آرامش می‌گیرد. در نتیجه بیشتر می‌تواند روی زایمان متمرکز شود.قرار گرفتن در آب به ‌نوعی احساس حریم شخصی را بیشتر می‌کند. در نتیجه ترس و اضطراب و بازداری کمتر می‌شود.

مزایای زایمان در آب برای نوزاد چیست؟

محبوبیت زایمان در آب صرفاً به‌ خاطر مزایای آن برای مادران نیست، بلکه این روش برای نوزادان هم مفید است:

این روش به ‌نوعی محیطی شبیه کیسه آمنیوتیک را برای نوزاد ایجاد می‌کند.استرس و فشار تولد برای نوزاد را کم می‌کند و حس امنیت و اطمینان را در نوزاد بالا می‌برد.

معایب زایمان در آب

زایمان در آب در کنار مزایایی که برای مادر و نوزاد دارد مثل هر روش دیگری معایبی هم دارد. این روش لزوماً نسبت به زایمان طبیعی خارج از آب خطرناک‌تر نیست، اما اگر در خانه بدون رعایت الزامات انجام شود، ممکن است خطرات باشد و عوارض جدی به دنبال داشته باشد. از جمله معایب و خطرات این روش می‌توان به این موارد اشاره کرد:

افزایش ریسک عفونتخطر ابتلا به ذات‌الریهخطر غرق شدنخطر پاره و کنده شدن بند ناف پیش از بالا آوردن نوزادریسک آسپیراسیون مکونیوم، در این حالت نوزاد پیش از تولد شکمش کار می‌کند و مایع آمنیوتیک آلوده را تنفس می‌کند و همین مسئله باعث مشکلات و اختلال تنفسی در نوزاد می‌شود.دیسترس تنفسی برای نوزادخفگی و تشنج.

هزینه زایمان در آب چقدر است؟

هزینه این روش بسته به نوع بیمارستان، پزشک و بیمه متغیر و متفاوت است. مدت زمان بستری شدن در بیمارستان، دستمزدی که پزشک دریافت می‌کند، تسهیلات ارائه‌شده مثل اتاق تک تخته یا چند تخته هم و بیمه و خدمات بیمارستان روی هزینه زایمان در آب تأثیر می‌گذارند. به طور کلی، هزینه این روش در بیمارستان‌های دولتی تقریباً نزدیک هزینه زایمان طبیعی است، اما بازه قیمت در بیمارستان‌های خصوصی متفاوت و بالاتر خواهد بود. در برخی شهرهای کشورمان هم به ‌دلیل ترویج این روش، انجام آن کاملاً رایگان است.

توصیه ما این است که با دریافت مشاوره آنلاین و یا مراجعه حضوری به متخصصین زنان و زایمان و ماما در دکترتو، از شرایط جسمی خود در زمان بارداری و همین‌طور لزوم استفاده از این روش برای زایمان مطمئن شوید.

آیا زایمان در آب باعث خفگی نوزاد یا آسیب به او می شود؟

حتی در بهترین شرایط پزشکی و مجهزترین بیمارستان هم ممکن است مادر و نوزاد در طول این روش در معرض خطر آسیب یا حتی مرگ قرار بگیرند، مثل:

خطر ابتلا به ذات‌الریهوارد شدن آب به داخل دهان و مجاری تنفسی نوزادعفونتپارگی بند نافغرق شدنمرگ مغزی ناشی از عدم رسیدن اکسیژن کافی.

احتمال غرق شدن یا خفگی و مرگ نوزاد در این روش بیشترین خطری است که نوزاد را تهدید می‌کند. برای جلوگیری از وارد شدن آب به ریه نوزاد باید بلافاصله بعد از تولد، نوزاد را از آب بیرون بیاورید، البته جای نگرانی زیادی هم نیست، چرا که نوزادان معمولاً تا در معرض هوا قرار نگیرند شروع به نفس کشیدن نمی‌کنند.

چه کسانی نباید زایمان در آب داشته باشند؟

این روش بیشتر مناسب خانم‌های باردار در هفته ۳۷ تا ۴۱ است، به ‌علاوه اینکه اگر بارداری پرخطر باشد، نباید این روش را انتخاب کرد. خانم‌هایی که زایمان زودرس دارند یا دوقلوزایی یا چند زایی دارند هم نباید سراغ این روش بروند. افراد زیر گزینه مناسبی برای زایمان در آب نیستند:

کسانی که هرپس (تبخال تناسلی) دارند: هرپس به ‌راحتی در آب منتقل می‌شود، بنابراین حتماً پیش از انتخاب این روش درباره بیماری‌تان با پزشک و ماما مشورت کنید.وقتی نوزاد چرخیده باشد و پاها یا قسمت تحتانی بدنش اول بیرون بیاید (حالت بریچ).افرادی که عفونت مادرزاد یا مشکل انعقاد خون یا بیماری دیابت دارند.نوزاد نارس باشد.نوزاد بیش از حد بزرگ و سنگین وزن باشد.هرچند نمونه‌های موفق چندقلوزایی با روش زایمان در آب در دنیا ثبت شده‌اند، اما به ‌طور کلی این روش گزینه مناسبی برای دوقلوزایی یا بیشتر نیست و بهتر است درباره خطرات و عوارض این روش حتماً با پزشک و متخصص زنان مشورت کنید.خانم‌های بارداری که زایمان زودرس دارند هم نمی‌توانند این روش را داشته باشند.اگر میزان مکونیوم شدید باشد، نباید این روش را انتخاب کرد.افرادی که پری اکلامسی یا مسمومیت دارند هم نباید سراغ این روش بروند. حتماً از قبل با متخصص زنان و ماما درباره ریسک این روش صحبت کنید.زنان کمتر از ۱۷ سال و بزرگ‌تر از ۳۵ سال گزینه مناسبی برای این مدل وضع حمل نیستند.افرادی که عفونت دارند.

مشاوره با دکتر زنان و زایمان برای انتخاب روش زایمان

داستان‌های وحشتناکی که درباره زایمان طبیعی شنیده می‌شوند، یکی از دلایل اصلی ایجاد نگرانی در مادران باردار برای انتخاب روش زایمان هستند. مشاوره با دکتر زنان و زایمان کمک می‌کند بیشتر درباره روش‌های مختلف زایمان، درد زایمان طبیعی، و زایمان بدون درد بدانید. متخصص زنان و زایمان با تشریح روش‌های مختلف کمک می‌کند بهترین انتخاب را برای روش زایمان داشته باشید.

آیا برای انتخاب روش زایمان در آب باید مجوز پزشک زنان و زایمان را داشته باشیم؟

برای انتخاب این روش حتماً با پزشک زنان و زایمان مشورت کنید. متخصص پس از بررسی شرایط جسمی بدن مادر و وضعیت نوزاد، هفته بارداری، سابقه بیماری و سلامت بدن مادر، اجازه انتخاب این روش را به مادر می‌دهد یا اینکه وی را از انجام این عمل منع می‌کند.

مشاوره با دکتر زنان و زایمان و ماما کمک می‌کند بیشتر درباره روش‌های مختلف زایمان، درد زایمان طبیعی، و زایمان بدون درد بدانید.

سؤالات متداول شما

در این بخش از مطلب به سؤالات باقی‌مانده‌ی شما در مورد زایمان در آب و مسائل مربوط به آن پاسخ می دهیم. اگر سؤالی دارید که در این مطلب پاسخی برای آن پیدا نکرده‌اید، لطفا سؤال خود را در انتهای این صفحه برای ما کامنت کنید تا کارشناسان دکترتو در اولین فرصت به آن پاسخ دهند.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به پزشک

زایمان در آب از روش‌های کم خطر زایمان طبیعی است که به استناد مشاهدات، باعث کاهش استرس زایمان می‌شود و عوارض کمتری هم به‌ دنبال دارد، البته این روش را هیچ‌وقت نباید به تنهایی انجام داد و حتماً باید در حضور و با نظارت پزشک، پرستار یا ماما انجام شود.

خانم‌هایی که روش زایمان در آب را انتخاب کرده انقباض رحمی کمتر دردناکی را تجربه کرده و کنترل بیشتری بر فرایند وضع حمل دارند. به‌علاوه اینکه این روش، نیاز مادر به مسکن‌هایی مثل ایپدورال یا داروی تسریع‌کننده زایمان ندارد، البته از نظر متخصصان زنان و زایمان، خانم‌های سالم با بارداری کم خطر، در هفته سی‌وهفتم بارداری گزینه مناسب برای این نوع وضع حمل هستند. به‌ علاوه اینکه زایمان در آب روش مناسبی برای دوقلوزایی هم نیست. توصیه ما این است که با دریافت مشاوره آنلاین و یا مراجعه حضوری به دکتر زنان و زایمان یا ماما در دکترتو، از شرایط جسمی خود در زمان بارداری و همین‌طور لزوم استفاده از این روش برای زایمان مطمئن شوید.