اثرات ماندگار شیوع کرونا بر اقتصاد ایران و جهان/ کرونا تاثیر بلند مدت بر اقتصاد جهان خواهد داشت

با شیوع ویروس کرونا در چین در اواخر ژانویه و سرایت و شیوع آن در کشور‌های اروپایی و خاورمیانه بازار‌های مالی جهان در سراسر جهان واکنش گسترده نشان دادند به عتقاد کارشناسان اقتصادی ریسک ویروس کوئید ۱۹ به حدی است که می‌توان آن را آغازی بر وقوع یک رکود در اقتصاد جهانی دانست البته میزان اثرگذاری شیوع ویروس کرونا بر اقتصاد‌های مختلف یکسان نخواهد بود و شیوع این ویروس می‌تواند بر اقتصاد‌ها متکی بر درآمد ناشی از گردشگری تاثیر قابل ملاحظه‌ای داشته باشد.

از جمله اثرات جهانی شیوع ویروس کرونا عبارتند از: افزایش بیکاری در جهان، تحمیل شوک‌های سنگین به اقتصاد دنیا و مواردی دیگر که در دوران کرونا درگیر آن مسایل بودند. کارشتاسان معتقدند که دولت‌ها در این شرایط به سیاست کاهش واردات و ساخت آن در داخل از طریق سیاست‌های تضعیف پول‌ها و در نتیجه افزایش رشد داخلی و صدور بیچارگی به کشور‌های مختلف روی آورند.

ویروس کرونا در ایران در تاثیر بسیاری بر اقتصاد داخلی داشته است و به باور کارشناسان در ایران داستان کمی پیچیده‌تر بود با آسیب‌های اقتصاد جهانی؛ اقتصاد ایران در به دلیل وابستگی به نفت، تحریم‌های بین المللی، رشد منفی اقتصاد، تورم بالا و آسیب‌های بیشتری را شاهد خواهید بود. اقتصاد ایران فشار‌های دوگانه تحریم و تبعات ویروس کرونا را توامان تجربه کرد.

با شیوع ویروس کرونا همزمان کاهش قیمت جهانی بسیاری از کالا‌ها به خصوص محصولات فلزی پتروشیمی و معدنی که عمده تولید کنندگان آن در بورس هستند که در دوران کرونا خبر از کاهش تقاضا در بازار‌های داخلی و خارجی، کاهش فروش، کاهش قیمت، کاهش سودآوری برای آن‌ها دارد.

بحران مالی منجر به کاهش فعالیت‌های اقتصادی، کاهش قیمت، کاهش سود شرکت‌ها و زیان دهی آن‌ها و همچنین ورشکستگی انجامید. بورس تهران در ابتدای بحران مالی ۲۰۰۸ از سایر بورس‌ها هیچ تاثیری نگرفت، اما به تدریج و باگسترده شدن ابعاد بحران و رسیدن موج اتفاقات به اقتصاد کشور بورس تهران نیز با افت شدید مواجه شد در دوران کرونا هم به نظر می‌رسد بحران با تاخیر چند ماهه بر بازار سرمایه کشور حاکم شد و همچنان این روند ادامه دارد.

بحران مالی جهان،‌ی کاهش عرضه، کاهش تقاضا، رشد بیکاری در جهان، کاهش قیمت نفت و محصولات مشتق کاهش قیمت فلزات، کاهش قیمت محصولات کشاورزی و دامی، محدودیت‌های صادرات واردات، بسته شدن برخی مرز‌ها از ویروس کرونا، کند شدن و افزایش هزینه حمل و نقل، مختل شدن برخی کسب و کارها، اقتصاد را تا سال‌ها دچار خدشه کرده است.

اثر ویروس کرونا بر اقتصاد جهان تا ۴۰ سال آینده ادامه دارد

در گزارش مجمع جهانی اقتصاد اعلام شده است که اثرات ویروس کرونا بر اقتصاد جهان تا ۴۰ سال آینده ادامه خواهد داشت.

بانک جهانی در گزارش تازه اعلام کرده ویروس کرونا به شدت بر امنیت غذایی و فقر و گرسنگی در جهان تاثیر گذاشته که از سال ۱۹۹۰ تاکنون بی سابقه بوده است و چند راهکار را برای کاهش تبعات اقتصادی اعلام کرده است.

در این گزارش تاکید شده که میزان گرسنگان جهان طی دوره همه گیری کووید ۱۹ که تقریبا از بهمن سال ۱۳۹۸ بوده ۷۰ میلیون نفر بیشتر شده است.

در گزارش بانک جهانی تاکید شده که تبعات شیوع ویروس کرونا علاوه بر افزایش میزان فقر و گرسنگی، نابرابری بین فقرا و ثروتمندان را تشدید کرده است.

در سال‌های شیوع ویروس، فقرای جهان دو برابر بیشتر از ثروتمندان درآمد خود را از دست داده اند حتی تلاش‌های دولتمردان و نهاد‌های بین المللی برای کاهش این نابرابری نتیجه‌ای در بر نداشته است.

در گزارش بانک جهانی آمده است که تا سال ۲۰۳۰ هنوز ۷ درصد مردم جهان زیر خط فقر و گرسنگی خواهند بود در حالی که پیش از این برنامه ریزی شده بود که این میزان به ۳ درصد برسد.

در این گزارش تاکید شده است که کشور‌ها برای کاهش اثرات این دوره بیماری که جهان را درگیر کرد باید تلاش خود را برای افزایش درآمد مردم و کاهش نابرابری معطوف کنند.

در گزارش مجمع جهانی اقتصاد هم اشاره شده بود که اثرات ویروس کرونا بر اقتصاد جهان تا ۴۰ سال آینده ادامه خواهد داشت.

راهکار بانک جهانی بر کاهش اثرات ویروس کرونا بر اقتصاد جهان

بانک جهانی پیشنهاد داده که برای کاهش اثرات ویروس کرونا بر اقتصاد جهان و بهبود سریعتر اوضاع، دولت‌ها سیاست‌های حمایتی خود را از مردم و بخش‌های مختلف اقتصادی ادامه دهند، اما از پرداخت‌های یارانه‌ای به هر نحو اجتناب کنند به شرطی که به زندگی مردم فقیر آسیب نزند.

بنا به گزارش منتشر شده از مرکز پژوهش‌های آینده نگری سازمان برنامه و بودجه، اقتصاد جهانی در اثر تغییر و تحولات مختلف با فراز نشیب مواجه بوده و با شیوع ویروس کرونا ساختار‌های اقتصادی با چالش‌های مختلفی مواجه شده است. قریب به اتفاق اقتصاددانان براین عقیده اند که اپیدمی این ویروس تأثیر منفی شدید بر سطح و ابعاد مختلف اقتصادی، معیشتی و اجتماعی کشور‌های مختلف به خصوص جوامع درحال توسعه و عقب ­مانده برجای گذاشته و می‌گذارد.

شیوع ویروس کرونا در ایران اثرات مخربی بر جای گذاشت و با مختل شدن تجارت بین الملل و حتی حمل ونقل داخلی کشورها، زنجیره ارزش طیف وسیعی از محصولات دچار اختلال شده و ظرفیت تولید واحدها، به دلیل عدم دسترسی به نهاده‌ها کاهش یافت. شیوع این ویروس بر کسب وکار‌ها و فعالیت‌های اقتصادی ایران نیز آثار منفی به دنبال داشت که این آثار را می‌توان از ابعاد مختلف موردبررسی قرارداد.

ضرورت و اهداف

شیوع گستردۀ ویروس کرونا بخش‌های مختلف سلامت و معیشت انسان‌ها را در اقصی نقاط دنیا دچار مشکل کرده است. ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست.

ساختار اقتصادی ایران که مبتنی بر درآمد‌های نفتی است در اثر تحریم ­های شدید در بخش درآمد، معیشت، خدمات عمومی و… قبل از شیوع ویروس کرونا با مشکل مواجه بود و پس از شیوع ویروس کرونا این مشکلات تشدید شد.

بخش‌های مختلف کشور همچون بخش اشتغال، خدمات، کشاورزی، معیشت و رفاه، سلامت و بهداشت، درآمد‌های فردی و کلان کشور در کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت تحت تأثیر مستقیم و غیرمستقیم این پدیده قرارگرفته اند، بنابراین ضروری است سناریو‌ها و چشم­ انداز‌های اثرگذاری ویروس کرونا بر بخش‌های مختلف اقتصادی ایران موردبررسی و تحلیل قرار گیرند.

ازجمله بخش‌هایی که در اثر شیوع گسترده ویروس کرونا در همه کشور‌های جهان ازجمله ایران دچار مشکل شده است، بخش خدمات است. در بسیاری از کشور‌ها برای یک مدت نامشخص تعطیلی و قرنطینه را اعمال کرده اند. بسیاری از افراد از خانه کار می‌کند یا کار نمی‌کنند. در این ایام با ممنوعیت سفر، لغو رویداد‌های ورزشی و ممنوعیت اجتماعات و همچنین عدم استفاده مردم از وسایل نقلیه عمومی و فضا‌های عمومی مانند رستوران ها، مراکز خرید و موزه‌ها ضربه بزرگی به اقتصاد‌های خدمات محور وارد شده است.

شیوع ویروس کرونا از طریق اختلال اقتصادی گسترده بر زندگی ۲.۲ میلیارد نفر از نیروی کار که اغلب جوانان، فقرا و افراد بی سواد بودند و به دنبال یافتن شغل مناسب و یا شغل با امنیت بالا می‌گشتند اثر سوء گذاشت. همچنین با کاهش تولید بسیاری از افراد کار خود را از دست دادند و یا درآمدشان کاهش یافت.

یکی از بخش‌های مهم نیز که از پیامد‌های شیوع گسترده ویروس کرونا در امان نمانده است، بخش انرژی به ویژه خرید و فروش نفت است. شیوع این بیماری روند اقتصاد جهانی و بازار‌های انرژی را به شدت تغییر داده است. بنابر گزارش‌ها کشور‌هایی که قرنطینه عمومی را تجربه می‌کنند به طور متوسط ۲۵ درصد و کشور‌هایی که قرنطینه‌های بخشی و منطقه‌ای دارند به طور متوسط ۱۸ درصد کاهش تقاضای انرژی دارند. تعطیلی حمل ونقل ریلی، جاده‌ای و هوایی سبب کاهش ۵۰ تا ۷۵ درصدی تقاضا‌های نفتی و سوختی شده است.
فرضیه‌ها و سناریو‌های تأثیرگذاری شیوع ویروس کرونا بر اقتصاد

قریب به اتفاق کارشناسان حوزه بهداشت و سلامت بر نامشخص بودن زمان اتمام این بحران اذعان دارند. اقتصاددانان نیز براین عقیده اند که پس از حذف اقدامات مهار، فعالیت‌های اقتصادی به حالت عادی بازمی گردد؛ اما به نظر می‌رسد با توجه به شوک وارد شده به بازار کار و تولید، پیامد‌های اقتصادی منفی بیشتر ادامه یابد. در طول ماه‌های بحرانی اخیر، بخش‌های خدمات محور بیشتر از کشاورزی یا صنعت تحت تأثیر قرار می‌گیرند. با توجه به این فرضیه‌ها سناریو‌هایی برای تأثیرگذاری اقتصادی ویروس کرونا مطرح شده است.