سنگ مالیات بر عایدی سرمایه مقابل پای سفته‌بازان

در سال ۱۳۹۱ برای نخستین بار وزارت امور اقتصادی و دارایی لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم را به مجلس ارائه کرد که پس از بررسی‌های کمیسیون اقتصادی و ایجاد تغییراتی در لایحه، آن را به صحن مجلس بردند و در نهایت در سال ۹۳ با حذف بند ۱۷ آن لایحه، نمایندگان به طرح مالیات بر عایدی سرمایه رای منفی دادند، اما دوباره این طرح در مجلس یازدهم مطرح شد.

مالیات بر عایدی سرمایه برای سود ناشی از انتقال اموال غیر مولد طراحی شده است، به عبارت دیگر به سود حاصل از فروش طلا، سکه، مسکن، ارز و خودرو مالیات تعلق می‌گیرد. اما این مالیات شامل تمامی سود‌های حاصل از فروش نمی‌شود و دارای شرایطی است.

عمده کارشناسان بر این باورند که با اجرای طرح مالیات بر عایدی سرمایه جلوی سفته‌بازی در بازار‌های مالی مانند مسکن، خودرو و ارز گرفته می‌شود، اما برخی از کارشناسان نیز معتقدند در این طرح، سفته‌بازی‌های بورسی نادیده گرفته شده است.

اجرای مالیات بر عایدی سرمایه در کشور‌های پیشرفته جهان

مهدی موحدی رئیس مرکز آموزش و پژوهش و برنامه ریزی سازمان امور مالیاتی در گفتگو با خبرنگار ایبِنا، در این باره بیان کرد: مالیات بر عایدی سرمایه از پایه‌های مهم مالیات‌های تنظیمی است، کارکرد این مالیات برای جلوگیری از سفته بازی، سوداگری و دلالی است. این مالیات بر مابه التفاوت قیمت خرید و فروش وضع می‌شود.

به گفته موحدی؛ این مالیات در بسیاری از کشور‌های توسعه یافته استفاده می‌شود و سابقه آن در بعضی از کشور‌ها به بیش از یک قرن می‌رسد.

کنترل تورم مستلزم اجرای طرح مالیات بر عایدی سرمایه

به گفته این مقام مسئول؛ سفته بازی و دلالی علاوه بر جذب نقدینگی به فعالیت‌های غیر مولد، امنیت اقتصادی کشور را نیز بر هم می‌زند، همچنین باعث ایجاد نیاز به نقدینگی در بازار می‌شود که این نیاز به نقدینگی عامل ایجاد تورم است، بنابراین برای جلوگیری از تورم باید به سمت اجرای طرح مالیات بر عایدی سرمایه حرکت کنیم.

وی افزود: این مالیات در کمیسیون اقتصادی مجلس طرح شد، اما ما منتظر طرح این قانون در صحن مجلس شورای اسلامی هستیم تا بتوانیم با طرح این مالیات جلوی سفته‌بازی را بگیریم و علاوه بر آن به حکمرانی ریال و کاهش تورم در عرصه اقتصادی کشور کمک کنیم.

بیش از ۹۰ درصد جامعه مشمول مالیات بر عایدی سرمایه نمی‌شوند

موحدی با بیان اینکه مالیات بر عایدی سرمایه شامل املاک، طلا و فلزات گران بها، وسائط نقلیه و انواع ارز‌ها می‌شود، گفت: امکان دارد، مالیات برعایدی سرمایه شامل رمزارز‌ها نیز شود، اما طرح این مالیات به گونه‌ای است که جمعیت اندکی از کشور مشمول این قانون خواهند شود و بخش قابل توجه جامعه از پرداخت این مالیات معاف هستند.

وی افزود: به عنوان مثال یک فرد به اندازه تعداد همسر و فرزند خود می‌تواند ۴ مسکن معاف از مالیات داشته باشد، اما اگر تعداد مسکن‌ها برای فرد گفته شده بیش از ۴ عدد شود شامل مالیات برعایدی سرمایه می‌شود. طلا نیز تا ۲۰۰ گرم معاف از مالیات است، برای وسیله نقلیه هم به همین صورت است، بنابراین با توجه به توضیحات داده شده بیش از ۹۰ درصد افراد جامعه مشمول مالیات برعایدی سرمایه نمی‌شوند.

رئیس مرکز آموزش و پژوهش سازمان امور مالیاتی تاکید کرد: طرح مالیات بر عایدی سرمایه منجر به خروج سرمایه‌های مولد از کشور نمی‌شود، چون خود این طرح نقدینگی را به سمت تولید هدایت می‌کند. این طرح ممکن است باعث خروج سرمایه‌های مضر از کشور شود، چون این سرمایه‌ها عموما موجب افزایش تورم یا افزایش قیمت مسکن، خودرو و ارز می‌شوند.

باز شدن جریان مالی به سمت بورس با اجرای طرح مالیات بر عایدی سرمایه

سید فرهنگ حسینی کارشناس بازار سرمایه نیز در گفتگو با خبرنگار ایبِنا، بیان کرد: در طرح مالیات بر عایدی سرمایه برای سایر بازار‌های رقیب بورس، پوشش مالیاتی در نظر گرفته می‌شود، این در حالی است که مالیات بر عایدی سرمایه شامل بورس نمی‌شود، بنابراین پول‌ها از بازاری‌های دیگر به سمت بازار سرمایه حرکت می‌کنند.

رونق بورس با اجرای طرح مالیات بر عایدی سرمایه
همچنین فردین آقا بزرگی کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با خبرنگار ایبِنا، گفت: طرح مالیات بر عایدی سرمایه از طرح‌های موفقی است که می‌تواند به رونق بازار سرمایه کمک کند، اما این طرح هنوز به تصویب نرسیده، ولی در صورت تصویب از سفته بازی و سوداگری جلوگیری می‌کند.

وی افزود: رسالت اصلی بازار پول و سرمایه تامین مالی بنگاه‌های تولیدی است، که طرح مالیات بر عایدی سرمایه به تحقق رسالت این دو بازار کمک می‌کند.

آقا بزرگی بیان کرد: شاید یکی از دلایل کم بازده بودن بازار سرمایه نپرداختن به طرح مالیات بر عایدی سرمایه است، چون تمامی وجوه در کالا‌های سرمایه‌ای مانند؛ خودرو، ارز و مسکن متمرکز می‌شوند، همچنین گفتنی است تمرکز روی عملیات سوداگری و سفته بازی، سودی برای تولید، صنعت و صادرات ندارد.

سیاوش وکیلی کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با خبرنگار ایبِنا، نیز در این باره بیان کرد: با اجرای طرح مالیات برعایدی سرمایه، مالیات ستانی به سمت درست خود حرکت می‌کند، در نتیجه ارزش مندی بازار سرمایه مشخص می‌شود، چون بازار سرمایه به صورت سیستماتیک این مالیات را پرداخت می‌کند. همین امر منجر می‌شود که افراد دارایی خود را به بازار سرمایه بیاورند، چون می‌دانند این بازار از تعدادی معافیت مالیاتی بر خوردار است.

این کارشناس بازار سرمایه گفت: ضعف ساختاری در نظام بودجه‌ای کشور ما وجود دارد، چون وابسته به نفت و مالیات‌هایی است که عدالت محور گرفته نمی‌شود، این درحالی است که هنوز مالیاتی از سایر فعالیت‌های سوداگرانه مانند احتکار کالا که در اقتصاد زیر زمینی کشورمان رخ می‌دهد دریافت نمی‌شود امیدواریم با تصویب این طرح از سمت فعالیت‌های مخرب به سمت فعالیت‌های شفاف حرکت کنیم.

در پایان باید بگوییم اگر طرح مالیات بر عایدی سرمایه به صورت درست اجرا شود می‌تواند از سوداگری، شکاف طبقاتی و فرار مالیاتی جلوگیری کند، همچنین باعث حرکت پول در جهت تولید و برقراری عدالت مالیاتی می‌شود.