محصولی که ارزش افزوده ندارد ولی یارانه‌ انرژی دارد/ خلق ارزش منفی تولید متانول به نسبت صادرات گاز خام!

به گزارش تابناک اقتصادی؛ یکی از مولفه‌های اصلی توسعه، بحث مربوط به اعطای یارانه مشروط به افزایش بهره وری و بازدهی و به طور کل افزایش ارزش افزوده در اقتصاد است. در همین راستا نیز کشور‌های دنیا به سمت اعطای یارانه می‌روند. مسیری که متاسفانه در کشور ما معکوس طی شده است!

با توجه به افزایش و مازاد شدن تولید گاز کشور در اواخر سال‌های دهه ۸۰ شمسی، دولت تصمیم به توسعه زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی با خوراک گاز طبیعی گرفت و برای شکل گیری و توسعه زنجیره ارزش، با اعطای یارانه به خوراک این پتروشیمی‌ها به دنبال توسعه این صنعت و شکل گیری کل زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی بود؛ اقدامی که بعد از چندین سال، نه تنها به وقوع نپیوست بلکه در حال حاضر صنعت پتروشیمی‌های متانولی ما به طور کل وابسته به رانت خوراک ارزان است و این موضوع هر ساله حدود ۱.۵ میلیارد دلار فقط در بخش پتروشیمی‌های متانولی به کشور ضربه زده و کسری بودجه ایجاد کرده است.

این در حالی است که برای سرپا ماندن پتروشیمی‌هایی که توجیه اقتصادی ندارند، دولت نزدیک به ۴۰ هزار میلیارد تومان از منابع ملی را نادیده گرفته است. علاوه بر این وزارت نفت در تامین گاز مورد نیاز مردم و صنایع با مشکل روبرو شده است تا جایی که نیروگاه‌ها برای تامین برق، به جای گاز، مازوت میسوزانند که موجب آلودگی شدید هوا نیز شده است.

در این خصوص محمدحسن دیده ور عضو کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق بازرگانی تهران در گفتگو با تابناک اقتصادی با اشاره به دلایل ناکامی ایران از درآمد‌های صادراتی منابع گاز اظهارکرد: با توجه به عدم زیرساخت‌های لازم همچون حمل و نقل به میزان کافی، امکان صادرات گاز مایع وجود ندارد.

وی افزود: شرایط صادرات گاز مایع با گازی که در لوله مصرف می‌شود، متفاوت است؛ لذا صادرات گاز مایع به سبب محدودیت‌های خاص خود به شکل بسیار کم انجام می‌شود.

دیده ور ادامه داد: در پی جنگ روسیه و اوکراین، کشور‌های اروپایی تشنه گاز هستند، اما متاسفانه ایران نتوانست از موقعیت پیش آمده بهره کافی ببرد.

عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی با اشاره به عوامل عدم توسعه زنجیره صنعت ارزش پتروشیمی بیان کرد: گرچه پتروشیمی‌ها قبول ندارند که علت عدم توسعه یافتگی ناشی از سوخت ارزان و رانت خوراک است، اما آن‌ها معتقدند که پتروشیمی‌ها را گران‌تر می‌خرند. درحالیکه طبق فرمول گاز، سوخت ما ارزان است.

این مقام مسئول ادامه داد: برای بدست آوردن یک تن متانول، ۱۱۰۰ متر مکعب گاز متان را باید مصرف کرد که با این وجود ۱۱۰۰ متر مکعب گاز زمستان ۴۰۰ دلار می‌شود، ولی یک تن متانول حدود ۳۵۰ دلار و هیچ دلیلی ندارد که توسط دولت و کشور این گاز را بدهیم و کالایی را بدست آوریم که ارزش افزوده کمتری برای ما دارد. متاسفانه تولید متانول از گاز ارزش افزوده ندارد و صادرات گاز به صورت خام بیشتر ارزش آفرینی داشت که از این موضوع غفلت شد.

وی با اشاره به راهکار‌های توسعه صادرات گاز بیان کرد: شرکت‌های فولادی از انرژی ارزان استفاده می‌کنند که کمتر از قیمت صادراتی است، درحالیکه با مدیریت بخشی از مصرف می‌توان درامدزایی بیشتری داشت؛ لذا بواسطه رانت خوراک و سوخت ارزان نمی‌توان مانع عدم توسعه شد.

عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی با اشاره به اینکه خوراک ما با محصول تولیدی پتروشیمی‌ها مطابقتی ندارد، بیان کرد:با نگاهی به بین الملل می‌بینیم که خیلی از پتروشیمی‌ها آمدند و توسعه دادند، اما به چه دلیل گاز عسلویه به ایلام و کرمانشاه باید فرستاد و آنجا پس از تبدیل مواد، مجدد خوراک پتروشیمی‌ها به جنوب، ماهشهر و عسلویه بازگردد.

وی افزود: هدررفت بخشی از گاز در لوله موجب شده تا خوراکی که ما می‌دهیم با محصول پتروشیمی‌ها مطابقت نداشته باشد.

دیده ور با تاکید بر مدیریت مصرف سوخت تصریح کرد: با توجه به فصل سرما، مصرف سوخت باید به طور کامل مدیریت شود چرا که آخرین ضربه به صنایع می‌خورد و همواره با قطع شدن گاز صنایع، ضربه مهلکی به بخش حقوق بگیر وارد می‌شود.