اسید فسفریک چیست؟ (عوارض و موارد استفاده از اسیدفسفریک خوراکی)

اسید فسفریک یکی از اسیدهای معدنی کاربردی و دارای استفاده زیاد است و با توجه به وجود آن در بسیاری از محصولات مصرفی ما، شناختن اثرات و خطرات احتمالی این ماده اسیدی بسیار مهم است. و به سبب حضور این اسید در بیشتر محصولات مصرفی ما مهم است که عوارض جانبی و خطرات احتمالی آن را بشناسیم.

در این مقاله به بررسی این ماده خواهیم پرداخت.

اسید فسفریک چیست؟

وقتی به یک قوطی نوشابه گازدار نگاه می‌کنید، یکی از مواد اصلی موجود در این نوشیدنی اسید فسفریک است که یک اسید بی رنگ، بدون بو با فرمول شیمیایی H 3 PO 4 است و از طریق دو فرآیند اصلی تولید می‌شود.

فرم خام با استفاده از سنگ حاوی فسفر با اسید سولفوریک ساخته می‌شود، در حالی که انواع مختلف تجاری این ماده اسیدی معمولاً با استفاده از شیمیایی و فسفر سفید ساخته می‌شود، مطابق با مقاله مفصلی که در کتابخانه ملی پزشکی ایالات متحده منتشر شده است؛ خاصیت منحصر به فرد و همه کاره این اسید، آن را برای گنجاندن در بسیاری از محصولات مختلف، به ویژه به دلیل طعم دلپذیر آن هنگام رقیق مناسب، ایده آل می‌کند.

این اسید نه تنها در بسیاری از فرآیندهای صنعتی و تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرد بلکه در منابع طبیعی مانند میوه‌های مختلف و آب میوه‌های آنها نیز یافت می‌شود. مقدار فسفری که روزانه مصرف می‌کنیم باید کنترل شود، زیرا بر خلاف بسیاری از ریز مغذی‌های موجود در رژیم غذایی ما، وجود مقادیر بیش از حد از فسفر می‌تواند منجر به تعدادی از مشکلات بهداشتی در بدن ما شود.

خصوصیات اسید فسفریک

همانطور که گفته شد اسید فسفریک یک اسید نسبتاً ضعیف با خاصیت خوردگی است که می‌تواند آلیاژها، مواد یا ظروف چینی و فلزات آهنی را تحلیل ببرد. این اسید که از ۴ اتم اکسیژن، ۳ اتم هیدروژن و ۱ اتم فسفر تشکیل شده است، در الکل محلول است، اما فقط تا حدی در آب انحلال می‌یابد. بسته به غلظت و دمای آن، اسید فسفریک یا یک جامد شفاف یا یک مایع درخشان خواهد بود.

این ماده یک مایع غیر فرار است و از نظر شکل مایع دارای قوام شربتی است. این ساختار به طور هم زمان انعطاف پذیر و پایدار است و تا حدودی به همین دلیل است که اینقدر در سراسر جهان مورد استقبال و استفاده قرار گرفته است.

طبق یک مطالعه منتشر شده در مجله علمی کاربردی دهان و دندان، این اسید به عنوان یک ماده ضد باکتری و ضد عفونی کننده، قادر به جلوگیری از رشد باکتریها یا قارچ‌ها، به ویژه در مواد غذایی و آشامیدنی است. همانطور که از نام این محصول پیداست، این اسید نیز دارای ویژگی اسیدی است، بنابراین در کاربردهای مختلف به عنوان یک اسید کننده عمل می‌کند.

کاربردهایی از این اسید

این ماده شیمیایی در طیف متنوعی ازصنعت مانند زراعت، صنایع غذایی وآشامیدنی تادندانپزشکی وشستشوی صنعتی کاربرد دارد. همچنین در موادغذایی و آشامیدنی بیشترین میزان استفاده از اسیدفسفریک برای غالب افراد دخیل در فرایند تولید و فراوری مواد غذایی است که آنها استفاده می‌کنند. اسید فسفریک یک عنصر اصلی در بیشتر نوشابه‌های گازدار فاقد الکل، به ویژه آنهایی که رنگ تیره‌تری دارند، است. آنهایی است در حبابهای گاز نوشابه قرار دارند و همچنین عطر و طعمی دلپذیر را تولید می‌کنند.

اسید فسفریک را در بسیاری از غذاها به عنوان تنظیم کننده اسیدیته مانند گوشتهای فرآوری شده و پنیر، مربا و مواد نگهدارنده مصرف می‌کنند. اسید فسفریک می‌تواند عوارض جانبی دیگری نیز داشته باشد. (براساس یک مطالعه منتشر شده در مجله اپیدمیولوژی بالینی).

خاصیت خورندگی اسید فسفریک، آن را به عنوان انتخاب مناسب جهت پاکسازی جهت بر طرف کردن مشکل زنگ زدگی ماشین آلات و تجهیزات صنعتی، معرفی کرده است (مانند پیشنهادی که در تحقیقات مقاله الکتروشیمیایی استا منتشر شده است). اسید فسفریک با اکسید آهن ترکیبی به نام فسفات آهن را تشکیل می‌دهد، که زدودن این ترکیب بسیار راحت است.(طبق گفته وزارت بهداشت، درمان و خدمات انسانی ایالات متحده آمریکا)، از اسید فسفریک در طیف گسترده‌ای از محصولات جهت شستشو موجود در بازار استفاده می‌شود.

خصوصیت ضد عفونی کنندگی و باکتریایی کشی اسید فسفریک سبب شده که این اسید به عنوان یک جزء اصلی در کود شناخته شود و یکی از بیشترین راه‌های استفاده از این اسید در کشاورزی می‌باشد. اسید فسفریک می‌تواند سبب دلپذیر کردن عطر و طعم خوراک دام و طیور گردد.

همچنین به علت توانایی بازسازی پوسیدگی دندانها اسید فسفریک در دندانپزشکی و سلامت دندان نقش موثری ایفاء می‌کند، زیرا می‌تواند دندانها را به طرز خیلی چشمگیری تمیز کند. همچنین ممکن است در خمیر دندان و دهانشویه به خاطر اسیدیته، طعم و خاصیت سفید کنندگی کمی که دارد به کار رود.

اثرات جانبی اسید فسفریک

درحالی که فسفر به شکل اتفاقی در محصولات زیادی استفاده می‌شود اما ما می‌توانیم این موضوع مهم را بیان کنیم و در نظر داشته باشیم که این اسید را باید درحد میانه‌ای مصرف کرد. در درون بدن ما اسید فسفریک به ترکیبات فسفردار تجزیه می‌شود، و این فرایند در حالی است که اسید فسفریک ماده مغذی و مهم برای بیشتر واکنش‌های بدن می‌باشد.

اسید فسفریک ممکن است به صورت افراطی مصرف گردد. فسفر برای ساختن استخوان‌ها و دندان‌های محکم در بدن لازم بوده و همچنین در تولید انرژی و در اختیارقرار دادن آن برای عملکرد بهتر عضلانی لازم است. اسید فسفریک به کلیه‌های ما کمک می‌کند تا ادرار را فیلتر کنند. گفته می‌شود، اکثر افراد میزان لازم فسفر را در رژیم غذایی روزانه خود دریافت می‌کنند، بنابراین میزان بالایی این ماده با دریافت بالای اسید فسفریک می‌تواند خطرناک باشد.

بالا بردن ریسک پوکی استخوان:

مصرف زیاد فسفر باعث کاهش کلسیم شده و در نتیجه میزان ابتلا به پوکی استخوان را بالا می‌برد. بعضی مطالعه‌ها همچنین بالا بودن میزان فسفر و افزایش ابتلا به بیماری قلبی را با هم در ارتباط دانسته‌اند. (براساس مطالعه چاپ شده در مجله اطفال). همچنین کودکانی که حجم بالایی از اسید فسفریک را در نوشابه‌ها مصرف می‌کنند در خطر بالاتری برای ابتلا به کاهش سطوح کلسیم در بدن خود و مبتلا شدن به مششکلا متعاقب آن هستند.

خطرناک برای افرادی با مشکلات کلیوی:

در یک روز ما به ۷۰۰ میلی گرم فسفر نیاز داریم، در حالی که در یک قوطی نوشابه به تنهایی به اندازه ۵۰۰ میلی گرم اسید فسفریک وجود دارد. اگر شما درگیر عارضه کلیوی و یا در معرض خطر ابتلابه این بیماری هستید، ممکن است توانایی تجزیه فسفر را به طور عادی نداشته باشید، که همین امر می‌تواند باعث تجمع این ماده در جریان گردش خون شما و بروز مشکلات متعاقب شود.

مانند یک ماده شیمیایی آزاد، اسید فسفریک هم می‌تواند خطرساز باشد و نباید آن را استنشاق کنیم و یا بخوریم. اگر اسید فسفریک با پوست یا داخل چشم فرد استفاده کننده تماس پیدا کند، فرد باید آن قسمت را سریع با آب شستشو داده ، و چشم‌ها باید ۱۵-۱۰ دقیقه زیر آب در جریان شستشو داده شود. پس از آن باید مریض تحت مراقبت‌های پزشکی قرار گیرد. برخلاف اینکه اسید فسفریک ماده‌ای معمولی و در دسترس می‌باشد، می‌تواند تهدید کننده‌ای جدی برای سلامت ما باشد و باید با دقت نگهداری و حمل شود و در مواد غذایی و نوشیدنی‌ها به صورت نرمال به کار رود.

منبع مقاله: organic facts این مقاله به‌طور اختصاصی توسط امین ظهورتبار از گروه نویسندگان مجله قرمز ترجمه‌ و تألیف شده است.