تثبیت ظرفیت 360 هزار بشکه‌ای پالایشگاه آبادان با سرمایه‌گذاری 1.1 میلیارد دلاری

فرهاد احمدی در گفت‌وگو با ایران اکونومیست با اشاره به ساخت و راه‌اندازی بزرگ‌ترین واحدهای تقطیر خاورمیانه در پالایشگاه آبادان، افزود: قرارداد این طرح در سال ۲۰۰۸ امضا شد، اما به دلیل تحریم‌های بین‌المللی در ابتدای دهه ۹۰ شمسی، تحت تاثیر قرار گرفت، البته با وجود تحریم‌ها در سال ۲۰۱۳ یک قرارداد تامین مالی و فاینانس نیز امضا شد.

وی ادامه داد: شروع پروژه در شهریور سال ۹۶ انجام شده و این طرح با سرمایه کلی ۲،۶ میلیارد یورو تعریف شد، اما به دلیل فشارهای بین‌المللی، این میزان منابع تامین نشد و ناچار طرح را به دو بخش تقسیم کردیم که بخش نخست آن در روزهای آتی توسط رییس جمهوری رسماً افتتاح خواهد شد و امیدواریم هم‌زمان با این مراسم، اجرای بخش دوم آن نیز آغاز شود.

مدیرعامل شرکت ملی مهندسی گفت: با وجود وقفه ۱۳ ماهه‌ای که به دلیل تاخیر در تامین مالی طرح به وجود آمد، این مگاپروژه عظیم در موعد مقرر به انجام رسید، اما مشابه همین طرح در یکی از کشورهای منطقه از سال ۲۰۱۵ آغاز شده و قرار است در سال ۲۰۲۳ افتتاح شود، این در حالی است که آنها با موانع سنگینی مانند تحریم روبرو نبوده و مشکلات تامین و انتقال منابع مالی هم ندارند. از این جهت رسیدن به این رکورد ۵ ساله برای کشور ما افتخاری است که به دست فرزندان این مرز و بوم رقم خورده است.

احمدی با تاکید بر اینکه این پروژه به‌صورت EPC+F بوده و به دلیل شرایط فاینانس ناچار به استفاده از شریک خارجی شدیم و کنسرسیومی با مشارکت شرکت‌های ایرانی و خارجی اجرای طرح را به عهده گرفت، ادامه داد: در زمان اجرای طرح، توانمندی‌های متخصصان و مهندسان ایرانی و سازندگان و پیمانکاران و مشاوران داخلی به خوبی به نمایش گذاشته شد تا طراحی، ساخت و بهره‌برداری از پروژه به انجام رسد.

وی تصریح کرد: در این طرح ۱۸ واحد از مجموعه واحدهای پالایشی در مدار سرویس و تولید قرار خواهند گرفت که دارای شاخص‌ها و ویژگی‌های منحصر به فردی هستند؛ از جمله برج تقطیر اتمسفریک با ظرفیت ۲۱۰ هزار بشکه که در نوع خود در منطقه بی‌نظیر است در حالی که بزرگ‌ترین برج‌های اتمسفریک خاورمیانه حداکثر ۱۵۰ هزار بشکه ظرفیت دارند. واحد تقطیر در خلاء یا وکیومی که در این طرح ساخته شده نیز به قطر ۱۱ متر و ظرفیت ۱۰۰ هزار بشکه در روز که خودش معادل یک پالایشگاه است، بزرگ‌ترین واحد تقطیر خلاء در خاورمیانه محسوب می‌شود.

احداث بلندترین مشعل پالایشگاهی

وی ادامه داد: احداث بلندترین مشعل پالایشگاهی به ارتفاع ۱۲۷ متر، رکورد ۳۴ میلیون نفر ساعت کار بدون حادثه ناتوان کننده، و انجام حمل ریلی و زمینی تجهیزات از خارج که برای اولین بار در اجرای مگاپروژه‌های پالایشی و پتروشیمی صورت می‌گیرد، از دیگر شاخص‌های این طرح برشمرده می‌شود.

احمدی سپس به محدودیت‌های اجرایی این طرح اشاره کرد و اظهار داشت: مشکلات دیگری نیز در زمان اجرای عملیات پیش روی ما بود؛ از جمله اینکه هنگام حفاری و ساخت فونداسیون‌ها به خمپاره‌ها و گلوله‌های عمل نکرده از زمان جنگ مواجه شدیم که کشف و خنثی‌سازی آنها توسط یگان‌های نظامی منطقه، روند اجرای کار را طولانی‌تر می‌کرد.

این مقام مسوول تاکید کرد: مورد دیگر، نداشتن نقشه‌های قدیمی پالایشگاه بود که مسیر عبور لوله‌ها و تجهیزات زیرزمینی را نشان می‌دهند؛ به همین علت گاهی در حفاری به لوله‌ها و کابل‌ها یا تجهیزاتی برخورد می‌کردیم که ناچار به تغییر مسیر و وقفه در عملیات می‌شدیم. همچنین به دلیل موقعیت طبیعی آبادان و جلگه‌ای بودن و رطوبت فراوان خاک، با مشکلات دیگری روبرو بودیم.

وی با بیان اینکه برای احداث فونداسیون برای اولین بار در مگاپروژه‌های پالایشی کشور از ۱۷ هزار شمع به طول ۳۰ متر استفاده کردیم، گفت: همه این عملیات در حالی انجام گرفته است که با گرم‌ترین تابستان آبادان در ۷۰ سال اخیر روبرو بوده‌ایم و سال گذشته در دمای بالای ۵۰ درجه، بعضی روزها ۵۰ تا ۶۰ نفر از نیروهای پروژه دچار گرمازدگی می‌شدند و طبیعتاً در کار وقفه ایجاد می‌شد.

مدیرعامل شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران اضافه کرد: یکی از توفیقات ما در اجرای این طرح این است که در طور اپیدمی و اوج کرونا در کشور، با وجودی که ۷۳۰۰ نفر نیروی شاغل در طرح هم‌زمان در یک نقطه مشغول کار بودند؛ اما خوشبختانه با واکسینه کردن همه پرسنل در ۳ نوبت و رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی، حتی یک نفر فوتی نداشتیم.

وی ادامه داد: در سال آخر پروژه، با وجود همه مشکلات، در عملیات اجرایی طرح پیشرفت ۳۲ درصدی را تجربه کرده‌ایم که این خود رکوردی است که تا کنون در اجرای مگاپروژه‌های پالایشی کشور سابقه نداشته است.

ظرفیت اسمی پالایشگاه آبادان روی ۳۶۰ هزار بشکه در روز تثبیت شده

احمدی بیان کرد: یکی از اهداف این طرح، بهینه سازی محصولات پالایشی بر اساس استانداردهای روز جهان است که با احداث واحدهای تکمیلی در بخش دوم طرح انجام خواهد گرفت. در فاز یک که در سال ۸۴ به بهره‌برداری رسید، ظرفیت واحدهای مربوطه به ۱۵۰ هزار بشکه رسید و با اجرای این طرح، یعنی فاز دو که با احداث واحدهای جدید، ظرفیت ۲۱۰ هزار بشکه‌ای ایجاد می‌شود، ظرفیت اسمی پالایشگاه روی ۳۶۰ هزار بشکه در روز تثبیت شده و محصولات پالایشگاه نیز علاوه بر بهبود کیفیت و رسیدن به استاندارد یورو ۵، از صرفه اقتصادی نیز برخوردار می‌شوند، البته باید به یاد داشت که این طرح عظیم در شرایط فشارهای سنگین تحریم و محدودیت بین‌المللی به ثمر رسیده است.

تولید ۱۶ میلیون لیتر در روز بنزین

مدیرعامل شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران، سپس به محصولات تولیدی واحدهای جدید اشاره کرد و گفت: واحدهایی که در بخش نخست این طرح ساخته شده و به‌زودی افتتاح می‌شوند، محصولاتی شامل گاز مایع، نفتا، نفت سفید، گازوئیل، نفت کوره و گوگرد تولید خواهند کرد؛ ولی با احداث بخش تکمیلی طرح، واحد بنزین‌سازی نیز فعال شده و در مجموع حدود ۱۰۰ هزار بشکه، معادل ۱۶ میلیون لیتر در روز بنزین تولید خواهد شد و به همین میزان گازوئیل نیز تولید می‌شود.

احمدی در ادامه با تاکید بر تنوع نفت خام خوراک این واحد ۲۱۰ هزار بشکه‌ای که از میادین مختلف نفتی کشور تامین می‌شود، گفت: تنوع خوراک و اختلاف نوع نفت خام‌ها، شرایط طراحی واحدها را خاص و دشوار می‌کند.

ورود به طراحی و ساخت طرح‌های پتروپالایشی

مدیرعامل شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران، به توانمندی‌های کشور در عرصه طراحی، ساخت و اجرای پروژه‌های مهندسی و ساختمان نفت اشاره کرد و گفت: شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران به عنوان بازوی اجرایی شرکت ملی پالایش و پخش این افتخار را دارد که قریب به اتفاق پروژه‌های پالایشی اعم از نوسازی، بهبود فرآیند و احداث پالایشگاه‌های جدید کشور توسط این شرکت انجام می‌شود و هم‌اکنون نیز با مشارکت در پروژه‌های فرامرزی و فراسرزمینی، مشغول صدور خدمات فنی مهندسی است. علاوه بر این وارد طراحی و ساخت طرح‌های پتروپالایشی هم شده‌ایم و در مرحله بعدی، احداث پتروپالایشگاه‌های جدید را در دستور کار داریم.

وی افزود: در بخش مهندسی، بیش از ۹۵ درصد مهندسی پروژه‌ها توسط ظرفیت‌های داخلی کشور انجام می‌شود. در بخش کالا نیز بیش از ۷۰ درصد کالا و تجهیزات مورد نیاز پروژه‌های ما اعم از رآکتورها و پمپ‌ها و کمپرسورها و سایر اقلام، توسط سازندگان و تامین‌کنندگان داخلی تهیه می‌شود و در صورت ایجاد تسهیلات مناسب، ابن رقم به بیش از ۸۵ درصد خواهد رسید" البته آنچه باقی می‌ماند، در حدود ۱۴- ۱۵ درصد است که غالباً شامل های‌تک و ابزاردقیق است که تولید آنها برای ما چندان صرفه اقتصادی هم ندارد.

افتخاری برای صنعت نفت

احمدی به نیروهای شاغل در طرح اشاره کرد و گفت: در این پروژه بیش از ۱۰۲ شرکت داخلی مشارکت داشته و تجهیزات لازم را تولید کرده‌اند. بیش از ۹۰ تن کالا و بیش از ۱۰ میلیون و پانصد هزار قلم کالا در این پروژه استفاده شده است و در بحث اشتغال، ۷۳۰۰ نفر اشتغال مستقیم داشته‌اند. البته بیش از دو برابر همین نیروها نیز به‌صورت غیرمستقیم در بخش‌های ساخت و تامین قطعات و کالا و مشاوره مشارکت داشته‌اند.

مدیرعامل شرکت ملی مهندسی در انتها، اجرای این طرح را افتخاری دیگر برای صنعت نفت کشور دانست که به دست توانمند فرزندان ایران اسلامی در راستای خدمتی دیگر به ملت ایران به منصه ظهور رسیده و تحت عنایات رهبر معظم انقلاب، پرچم پرصلابت جمهوری اسلامی را بر قله افتخار و توانمندی به اهتزاز در آورده است.