بحران بانکی آمریکا در آغاز راه

به گزارش مشرق از وبگاه آسیا تایمز، بانک سیلیکون‌ولی و بانک سیگنِچِر با سرعتی بسیار زیاد ورشکست شدند؛ سرعت این ورشکستگی به اندازه‌ای زیاد بود که می‌توان آن را در کتاب‌های آموزشی به‌عنوان مثالی برای هجوم عده زیادی از سپرده‌گذاران، به صورت هم‌زمان، به یک بانک به‌ منظور خارج‌کردن سرمایه‌های خود از آن، ذکر کرد. سقوط بانک سیلیکون‌ولی و بانک سیگنچر، ۲ ورشکستگی از سه ورشکستگی بزرگ بانکی در تاریخ بانکداری آمریکا بود، که پس از فروپاشی بانک واشینگتن میوچوال در سال ۲۰۰۸ میلادی به‌ وقوع پیوست.

اما چگونه ممکن است این اتفاق بیفتد در حالی که صنعت بانکداری آمریکا دارای میزانی بی‌سابقه‌ از ذخایر مازاد است و میزان پول نقد بیش از مقداری است که نهادهای تنظیم‌گر به آن نیاز دارند؟

ریسک نرخ بهره

بانک زمانی با ریسک نرخ بهره مواجه می‌شود که نرخ‌ها در مدتی کوتاه‌تر به‌سرعت افزایش یابد.

این دقیقاً همان چیزی است که از مارس (اسفند، فروردین) ۲۰۲۲ میلادی در آمریکا رخ داده است. فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا) نرخ‌ها را به صورت تهاجمی (تا کنون ۴.۵ درصد) به‌ منظور مهار تورم فزاینده افزایش داده است؛ در نتیجه، بازده بدهی با نرخی متناسب افزایش یافته است.

بازده اوراق یکساله خزانه‌داری دولت آمریکا در مارس ۲۰۲۳ میلادی به بالاترین میزان در ۱۷ سال گذشته یعنی ۵.۲۵ درصد رسید که در مقایسه با کمتر از ۰.۵ درصد در ابتدای سال ۲۰۲۲ میلادی افزایش داشت. بازده اوراق خزانه در۳۰ سال گذشته، تقریباً ۲ واحد درصد افزایش یافته است.

ریسک نقدینگی

بانک زمانی با ریسک نقدینگی روبه‌رو می‌شود که نتواند به تعهدات خود در زمان سررسید بدون متحمل‌شدن زیان عمل کند.

مشتریان بانک سیلیکون‌ولی سپرده‌های خود را بیش از آنچه این بانک می‌توانست با ذخایر پول نقد خود پرداخت کند، برداشت می‌کردند. بنابراین بانک برای انجام تعهدات خود، تصمیم گرفت ۲۱ میلیارد دلار از سبد اوراق بهادار خود را با زیان ۱.۸ میلیارد دلاری بفروشد. تخلیه پول از بازار سرمایه باعث شد وام‌دهنده تلاش کند بیش از ۲ میلیارد دلار سرمایه جدید جذب کند.

این موضوع به مشتریان بانک سیلیکون‌ولی که اعتماد خود را به بانک از دست داده بودند شوک وارد کرد و باعث شد برای برداشت پول نقد عجله کنند؛ چنین هجومی به بانک می‌تواند حتی یک بانک باثبات را نیز به‌خصوص در عصر دیجیتال کنونی، در مدتی کوتاه ورشکست کند.

بخشی از این رویداد به این دلیل است که بسیاری از مشتریان بانک سیلیکون‌ولی دارای سپرده‌های بسیار بالاتر از ۲۵۰ هزار دلار بودند که شرکت بیمه سپرده فدرال آن‌ها را بیمه کرده بود؛ بنابراین آن‌ها می‌دانستند که در صورت ورشکستگی بانک، ممکن است سرمایه‌شان در خطر باشد. تقریباً ۸۸ درصد از سپرده‌ها در بانک سیلیکون‌ولی بیمه نشده بودند.

بانک سیگنچر با مشکلی مشابه روبه‌رو شد. سقوط بانک سیلیکون‌ولی باعث شد بسیاری از مشتریان بانک سیگنچر نیز به دلیل نگرانی درباره ریسک نقدینگی، سپرده‌های خود را برداشت کنند. حدود ۹۰ درصد از سپرده‌های این بانک بیمه نشده بود.

ریسک سیستمی؟

امروزه، همه بانک‌های آمریکا با ریسک نرخ بهره در برخی از دارایی‌های خود به دلیل کمپین افزایش نرخ از سوی فدرال رزرو مواجه هستند. این امر منجر به زیان ۶۲۰ میلیارد دلاری تحقق‌نیافته در ترازنامه بانکی تا دسامبر (آذر، دی) ۲۰۲۲ میلادی شده است؛ اما احتمالاً بیشتر بانک‌ها ریسک نقدینگی چشمگیری ندارند.

تصمیم دولت آمریکا مبنی‌ بر حمایت از همه سپرده‌های بانک سیلیکون‌ولی و بانک سیگنچر بدون در نظر گرفتن اندازه این بانک‌ها، باعث می‌شود بانک‌هایی که پول نقد کمتر و اوراق بهادار بیشتری در دفاتر خود دارند، در نتیجه برداشت‌های گسترده ناشی از وحشت ناگهانی با کمبود نقدینگی مواجه شوند.

با وجود بیش از ۱ تریلیون دلار سپرده بانکی که در حال حاضر بیمه نشده‌اند، خبری از پایان بحران بانکی آمریکا نیست.