موانع صادراتی قاچاق زعفران را رونق داد/ سال گذشته چه مقدار زعفران صادر شد؟

به گزارش تجارت‌نیوز، ایران به‌عنوان یکی از مطرح‌ترین و بزرگترین تولیدکنندگان زعفران در جهان، چندی سالی است که حضورش در بازارهای جهانی به دلیل خام‌فروشی و موانع صادراتی کمرنگ شده و در مقابل قاچاق زعفران رونق گرفته است.

بنا به آمار گمرک، در 10 ماهه ابتدایی سال گذشته 178 تن زعفران صادر شد که با کاهش 17 درصدی نسبت به سال 1400 همراه بود.

در سال گذشته، زعفران ایرانی به 59 کشور صادر شد. در این میان، امارات با خرید بیش از ۵۴ هزار کیلوگرم زعفران به ارزشی بالغ بر ۶۱ میلیون و ۷۳۹ هزار دلار بزرگترین مشتری زعفران ایرانی به شمار می‌رود و پس از آن اسپانیا با خرید بیش از ۳۵ تن زعفران به ارزشی بالغ بر ۳۸ میلیون دلار در جایگاه دوم و چین با خرید بیش از ۲۸ تن با ارزشی بالغ بر ۳۲ میلیون دلار در جایگاه سوم خریداران این محصول کشاورزی صادراتی باارزش قرار گرفتند.

روند کاهش صادرات زعفران از چند سال پیش آغاز شد. طی این سال‌ها بارها مسئولان صنفی نسبت به از بین رفتن جایگاه صادراتی ایران در جهان هشدار داده‌اند؛ اما صادرکنندگان یکی از موانع بزرگ صادرات زعفران را بحث برگشت ارز حاصل از صادرات عنوان می‌کنند.

در واقع مشکل اصلی از جایی آغاز می‌شود که صادرکننده ارز را به داخل کشور برمی‌گرداند؛ نرخ ارز اگر برای مثال در آن روز 50 هزار تومان باشد باید صادرکننده دلار خود را با قیمت 28 هزار تومان به دولت بدهد و این مابه‌التفاوت باید از جیب صادرکننده پرداخت شود که این اتفاق تاجر را با زیان بسیار زیادی مواجه می‌کند.

گره کور دیگری که سالهاست در حوزه صادرات زعفران به چشم می‌خورد، به موضوع قاچاق و خروج غیرقانونی این ادویه گران‌قیمت بازمی‌گردد. در واقع صادرکنندگان زعفران معتقدند، قاچاق زعفران به سیاست‌گذاری اشتباه دولت پیوند خورده است، چرا که زمینه قاچاق از یکسری محدودیت‌ها ایجاد می‌شود.

موانع صادراتی زعفران موجب شد تا خروج غیرقانونی این محصول گران‌قیمت از کشور، برای بسیاری مقرون‌به‌صرفه‌تر باشد. شیوه قاچاق زعفران به این صورت است که این کالای قیمتی اغلب از طریق لنج و یا به‌وسیله کانتینرها و لابه‌لای محصولات دیگر از کشور خارج می‌شود.

چرا قاچاق زعفران به‌صرفه‌تر است؟

غلامرضا میری، عضو اتاق بازرگانی ایران و رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران خراسان رضوی، در گفتگو با تجارت‌نیوز در این باره عنوان کرد: در حال حاضر هر کیلو زعفران حدود ۸ میلیون تومان هزینه‌های سربار برای صادرکننده دارد و همین موضوع باعث سوءاستفاده برخی از قاچاقچیان شده است. چرا که دیگر نیازی به پرداخت هزینه‌های جانبی مانند بازگرداندن ارز حاصل از صادرات و… را ندارند.

او گفت: همین عامل منجر به این شد تا قاچاقچیان، زعفران را ۲۰ درصد ارزان‌تر بفروشند. با این اقدام کار برای صادرکنندگان سخت شد و در نتیجه شاهد کاهش آمار صادرات زعفران بودیم. از همین رو، اگر دولت این موانع را از سر راه صادرکنندگان بردارد، ابتدا جلوی قاچاق گرفته می‌شود و سپس زعفران باکیفیت ایرانی صادر می‌شود.

بزرگترین قرارداد تجارت زعفران بین ایران و قطر

در سال گذشته بزرگترین قرارداد زعفران جهان میان ایران و قطر به امضا رسید. سال 1401 در آستانه آغاز جام جهانی بزرگ‌ترین قرارداد تجاری در حوزه زعفران بین دو شرکت ایرانی و قطری برای انتقال و فرآوری ۲۰۰ تن زعفران با ارزش اولیه ۳۰۰ میلیون دلار به امضا رسید.

مصطفوی، مدیر شرکت ایرانی، چندی بعد در میزگردی که در ایرنا برگزار شد، در پاسخ به این سوال که چرا این حجم از زعفران در ایران فرآوری نمی‌شود، توضیح داد: به دلیل محدودیت‌هایی که در کشور در حوزه صادرات، تعهد ارزی، برگشت پول و نقل و انتقالات مالی میان کشورها و… وجود دارد، نیاز به کشوری واسط داریم که ارتباطات خوب و پایداری نیز با ایران داشته باشد؛ بنابراین برای این منظور کشور قطر شناسایی و انتخاب شد.

با وجود اینکه ایران یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان زعفران در جهان شناخته می‌شود، اما به دلیل رونق خام‌فروشی و قاچاق زعفران، سال‌هاست که جایگاهش در دنیا متزلزل شده است؛ حال باید منتظر بود و دید که در سال جاری متولیان امر فکری به حال برطرف کردن مشکلات تولیدکنندگان و سیاست‌گذاری درست برای صادرات خواهند کرد یا خیر.

برای مطالعه بیشتر گزارش آمریکایی‌ها مشتری طلای سرخ ایرانی را در تجارت‌نیوز بخوانید.