بازی دو سر برد مهار تورم
دنیای اقتصاد : بانک مرکزی ایران نرخ تورم در ۱۲ ماه منتهی به اسفند ۱۴۰۱ را معادل ۵/ ۴۶درصد اعلام کرد و شعار سال ۱۴۰۲ همانطور که انتظار میرفت باز هم بر مدار تولید و البته مهار تورم چرخید. در این میان یک سوال اساسی برای بازار سرمایه مطرح میشود. با پذیرش این مقدمه که بورس بازاری تورمدوست است مهار رشد تورم در صورت تحقق چه اثری بر این بازار خواهد داشت؟ کارشناسان مختلف اگر چه مهار رشد تورم را امری دشوار میدانند اما معتقدند در صورت تحقق نیز اثری منفی بر بورس نخواهد داشت. آنها معتقدند چنانچه دولت به عنوان سیاستگذار پولی و مالی بتواند انضباط پولی برقرار کند، جلوی رشد نقدینگی را بگیرد و کسری بودجه را کاهش دهد، میتوان به کاهش نرخ تورم امیدوار بود. کاهش تورم میتواند نرخ بهره در اقتصاد را کاهش دهد. این موضوع از دو جهت به بازار سرمایه کمک میکند: نخست آن که نسبت P/ E بازار را رشد میدهد و دیگر اینکه باعث کاهش هزینههای مالی شرکتها و در نتیجه رشد سودآوری آنها میشود. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که کاهش تورم بر بازار سرمایه اثر مثبتی خواهد داشت.
سبقت بورس از تورم؟
مریم محبی، تحلیلگر بازار سرمایه، در خصوص رشد بازار سرمایه در اولین هفته از سال جدید عنوان کرد: منتظر چنین رشدی در بازار بودیم. با توجه به اینکه همیشه صحبت از ارزندگی بازار بود و همچنین عقب ماندن بورس از سایر بازارهای رقیب، این رشد اجتنابناپذیر بود. اما رشدی که این روزها شاهد آن هستیم به دلیل افزایش تورم در کشور است. وی ادامه داد: با رشد تورم ارزش جایگزینی شرکتها بیشتر شده و قیمت سهام باید خود را با تورم همسو کند. در این رشد یک سری از سهمها سقف تاریخی خود را پس گرفته و حتی بیشتر پیش رفتند، اما یک سری از سهمها همچنان از سقف تاریخی خود عقب هستند. این یعنی تمامی پرتفوها به سودآوری یا حتی نقطه سربهسر نرسیدهاند. این اتفاق نشان میدهد در بازار سهام فعلی بهرغم اینکه استعداد رشد وجود دارد سهمهای خوب و بد متعدد داریم.
محبی عنوان کرد: بازار سهام در حال رسیدن به بلوغی است که در این مسیر انتخاب سهم توسط سهامدار بسیار مهم میشود. الان مانند قبل نیست که یک سهم تصادفی انتخاب کنیم و هرچه باشد بعد از چند سال بالاخره رشد کند. در حال حاضر انتخاب سهم بسیار مهم است و سهامدار باید در کنار سایر تحلیلهایی که دارد حتما ریسک سیستماتیک دولت و تصمیماتی را که به صورت خلقالساعه گرفته میشود لحاظ کند. این تحلیلگر بازار سرمایه در پاسخ به این سوال که شعار سال و تاکید آن بر مهار تورم در صورت تحقق به نفع بورس است یا ضرر آن، اظهار کرد: مهار رشد تورم امکانپذیر است، ولی نه با روشهای فعلی. بانک مرکزی بدون اینکه با وزارت اقتصاد و سایر نهادهای مرتبط برنامه جامعی داشته باشد به صورت مستقل در حال برنامهریزی است.
بانک مرکزی سیاستهای خود را برای کاهش رشد نقدینگی دنبال میکند، وزارت اقتصاد قوانینی برای حمایت از تولید وضع میکند، سازمان برنامه و بودجه برنامههای خود را دارد، سازمان بورس هم همینطور و ... دستگاههای حکومتی به صورت مجزا و جزیرهای عمل میکنند. بنابراین با توجه به اینکه تورم یک بیماری کلی است و موضوعی است که به همه بخشها مرتبط است اگر این دستگاهها با هم برنامه مشترکی را دنبال نکنند مهار تورم امکانپذیر نیست.
وی گفت: بازار سرمایه یکی از بازارهایی است که از تورم سود میبرد و آن را بازاری تورمدوست میدانیم، با این وجود آیا مهار تورم میتواند به بورس ضربه بزند؟ خیر. چرا که حتی اگر روند تورم کاهشی باشد باز هم تورم بالای ۴۰درصد انتظار میرود. با فرض اینکه شعار امسال تحقق پیدا کند تورم در بهترین و خوشبینانهترین حالت در محدوده کانال ۳۰ تا ۴۰درصد خواهد بود و بورس هم از این میزان تورم منفعت میبرد.
محبی بیان کرد: در این میان چیزی که برای سهامدار مضر است این است که شیب سود بازار سرمایه یا درآمدهای ناشی از سرمایهگذاری در بورس کمتر از شیب تورم باشد. این همان چیزی است که در سالهای قبل شاهد آن بودیم و به نظر میرسد امسال نیز شاهد این اتفاق باشیم. در این میان حتی اگر رشد بازار سهام همانطور که سایر کارشناسان انتظار دارند از شیب سایر بازارهای موازی تندتر باشد و فرضا حتی اگر سود حاصل از بازار سرمایه بالاتر از سایر بازارهای موازی باشد باز هم بعید است که تمامی سهمها به صورت یکپارچه درآمدی بالاتر از تورم نصیب سهامداران کنند، اما ما رشد را در بازار سرمایه مشاهده خواهیم کرد.
این تحلیلگر بازار سرمایه تاکید کرد: در این میان ذکر این نکته لازم است که بازار سرمایه ما ۶۰درصد کامودیتیمحور است و با شدت گرفتن تحریمها اگر سهامداری میخواهد به صورت بلندمدت سهامداری کند باید روی کامودیتیهایی متمرکز شود که جامعه جهانی هنوز آنها را محدود نکرده است. امکان درآمد حاصل از صادرات برای این شرکتها همچنان در بازار سرمایه مهیاست. این شرکتها احتمال سودآوری بنیادی بیشتری دارند.
مهار تورم به نفع بورس
کامل ابراهیمیان، تحلیلگر بازار سرمایه، عنوان کرد: در خصوص وضعیت بازار سرمایه و رشدی که در یک هفته آغازین سال ۱۴۰۲ داشت چندین عامل موثر بودند. اول اینکه تثبیت قیمتهای جهانی و روند نسبتا روبهرشد قیمت نفت و مشتقات آن و همچنین فلزات اساسی و از سوی دیگر تثبیت نسبی قیمت نرخ ارز در بازار آزاد منجر به خوشبینی از بابت بهبود سودآوری شرکتها در سال ۱۴۰۲ شده و این یکی از عوامل اصلی رشد بازار در چند روز گذشته بود.
وی ادامه داد: با وجود اینکه بازار سرمایه در سال گذشته نسبت به بازارهای رقیب جاماندگی داشت و تقریبا کمترین بازدهی را بعد از سپرده بانکی کسب کرد، در سال ۱۴۰۱ مجموعه شرکتهای بورسی حدود ۸۰۰هزار میلیارد تومان سود ساختند که بخشی از این سود تا فصل مجامع که اوایل تابستان است تقسیم خواهد شد و به صورت سرمایهگذاری مجدد وارد بازار خواهد شد. برآورد میشود امسال سود شرکتها حداقل ۲۵درصد رشد داشته باشد و این خود یک پیشران برای رشد آتی بازار است.
ابراهیمیان در خصوص کنترل تورم و اثر آن بر بازار سرمایه گفت: چنانچه دولت به عنوان سیاستگذار پولی و مالی بتواند انضباط پولی برقرار کند، جلوی رشد نقدینگی را بگیرد و کسری بودجه دولت مدیریت شود، میتوان به کاهش نرخ تورم امیدوار بود. اگر نرخ تورم کاهش پیدا کند از خطر رکود تورمی که احتمال دارد بر اقتصاد کشور حاکم شود کاسته میشود. این اتفاق طبیعتا باعث گردش اقتصاد میشود و به دلیل اینکه قدرت خرید مردم با کاهش تورم ارتقا پیدا میکند، شرکتها میتوانند محصولات و خدمات خود را به فروش برسانند و این اثر رشدی بر درآمد شرکتها خواهد داشت.
این تحلیلگر بازار سرمایه اضافه کرد: از سوی دیگر کاهش تورم میتواند نرخ بهره در اقتصاد را نیز کاهش دهد. این موضوع از دو جهت به بازار سرمایه کمک میکند، یکی اینکه نسبت P/ E بازار را رشد میدهد و دیگر اینکه باعث کاهش هزینههای مالی شرکتها و در نتیجه رشد سودآوری آنها میشود. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که کاهش تورم بر بازار سرمایه اثر مثبتی خواهد داشت.
عملکرد قابلقبول اسفند
وی در خصوص عملکرد شرکتها در اسفندماه سال گذشته نیز گفت: اکثر شرکتها عملکرد اسفند خود را منتشر کردند. در نگاهی به این گزارشها میبینیم که پتروشیمیها رشد ۱۵درصدی نسبت به اسفند سال ۱۴۰۰ داشتند و در کل با رشد حدود ۳۰درصدی سال ۱۴۰۱ را به پایان رساندند. اورهسازان وضعیت بهتری داشتند و در سال ۱۴۰۱ با رشد ۶۳درصدی همراه بودند. تولیدکنندگان روغنهای صنعتی حدود ۵۰درصد رشد فروش در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰ داشتند. صنعت آهن و فولاد که از صنایع مورد توجه بازار در هفتههای پایانی سال گذشته و هفته گذشته بودند با رشد حدود ۲۴درصد در اسفند نسبت به اسفند ۱۴۰۰ همراه بودند. فلزات رنگین و مس نیز عملکرد خوبی داشتند و با رشد حدود ۲۰درصد نسبت به ۱۴۰۰، سال را به پایان رساندند.
ابراهیمیان ادامه داد: یکی از گروههای دیگر مورد توجه بازار گروه دارویی است. درآمد سال ۱۴۰۱ این صنعت نسبت به سال ۱۴۰۰ با رشد ۶۳درصدی همراه بود که رشد خیلی خوبی است. صنعت سیمان هم با رشد ۵۲درصدی فروش در سال ۱۴۰۱ همراه بود و از صنایع مورد اقبال بازار بود. یکی از صنایعی که بهرغم کنترل شدید قیمتگذاری روی این صنعت در سال ۱۴۰۱ موفق به رشد درآمد ۹۰درصدی شدند خودروییها بودند. سایر صنایع نیز سال ۱۴۰۱ را با رشد نسبتا خوبی نسبت به ۱۴۰۰ به پایان رساندند. این رشد درآمدها اثر خود را در سودآوری سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰ نشان خواهد داد. برآورد این است که شاهد رشد فروش در شرکتها باشیم که اثر سود و زیانی آن در صورتهای مالی شرکتها و طبیعتا در بازار سرمایه نمود پیدا خواهد کرد.