تردیدهای بورس صعودی
پروانه کبره : سرانجام بورس پس از فراز و فرود شدیدی که در دو سال و نیم گذشته به فعالان این بازار تحمیل کرده بود، توانست با عبور از ابرکانال ۲میلیون و ۱۰۰هزار واحدی سقف تاریخی جدیدی را فتح کند. از اینرو به نظر میرسد شکست سطح مذکور از منظر روانی اثرات شگرفی در جذب پول حقیقی داشته باشد. با وجود آنکه رشد نماگرهای بورسی همچنان ادامه دارد، اما هنوز نمیتوان با قدرت در زمینه خروج بازار سهام از رخوت ۳۱ماهه سخن گفت؛ چراکه دستاندازهایی در مسیر پایداری رونق پایدار بازار سهام وجود دارد. از محدودیتهای معاملاتی و دخالت در سازوکار بازار گرفته تا برخی گمانهزنیها از گره قیمتگذاری دستوری که همچون مانعی سد راه شرکتهای بورسی برای دستیابی به سودآوری واقعی شده است، به طوری که این عوامل توانستهاند کارکردهای طبیعی بازار سهام را مختل کنند؛ موانعی که بارها از سوی کارشناسان و سهامداران مورد انتقاد واقع شده و تبدیل به مطالبه عمومی فعالان اقتصادی شده است.
بازار سهام در سالهای اخیر مصائب زیادی را متحمل شده است؛ از نوسانات نرخ بهره بینبانکی و سود سپرده گرفته تا حواشی دامنه نوسان و سریال دخالتهای گاه و بیگاه سیاستگذار به صورت دستکاری قیمت مواد اولیه و قیمت فروش بنگاههای تولیدی. این مجموعه از عوامل از مرداد ۹۹ توانستهاند روند طبیعی بازار سهام را با اختلال مواجه کنند. اما شاید یکی از مهمترین متغیرهای اثرگذار بر جزرومدهای غیرمنطقی نماگرهای بورسی را بتوان دخالتهای سیاستگذار و برخی دستورالعملهای اقتصادی دانست که از سوی دولت اعمال میشود. به همین دلیل با عنایت به این مهم که بورس از نظر بنیادی در مقایسه با رقبایش در وضعیتی به مراتب بهتر به سر میبرد عوامل مذکور میتوانند به طور جدی تداوم روند صعودی شاخصهای سهامی را به چالش بکشند.
در حال حاضر نیز که معاملات بازار سهام کار خود را آغاز کرده است برخی نگرانیها موجب شده نتوان نسبت به تداوم ورود پول حقیقی به گردونه دادوستدی بورسی امیدواری پررنگی داشت. در روزهای گذشته برخی از صاحبان بنگاههای بورسی نظیر نیروگاهها نسبت به تدابیر احتمالی سیاستگذار درخصوص کمبود برق و مداخله در نظام قیمتها ابراز نگرانی کردند. این موضوع همزمان با گرم شدن هوا نمود بیشتری پیدا خواهد کرد. سال گذشته نیز مباحث مرتبط با کاهش جریان برق صنایع در فصول گرم سال، توقف فعالیت تولیدی برخی صنایع و در نهایت افت سودآوری برخی از شرکتها را سبب شد. علاوه بر این، ابهامات زیادی در رفتوبرگشتهای عرضه خودرو در بورس کالا دیده میشود. هماکنون ثبتنام در سامانه یکپارچه تخصیص خودرو و همچنین تحویل خودروهای وارداتی به ثبتنامکنندگان نیز با ابهام مواجه است.
به همین دلیل در شرایطی که بازار سهام از پتانسیل بالایی برای جذب موجهای جدید قیمتی برخوردار است، اما ردپای برخی سیاستگذاریها میتواند صاحبان سهام را مجددا به وادی تردید و تناقض در این بازار بکشاند. تجربه سه سال گذشته حاکی از آن است که صنایعی که بهصورت غیرمستقیم و مستقیم در بند دستورالعملهای دولتی گرفتار شده بودند، شکستخورده بزرگ این ماجرا لقب گرفتند. این شرایط در حالی برای صنایع تهدید محسوب میشود که مساله تحریمها و احیای برجام معمای بزرگ سرمایهگذاران است؛ معمایی که در ماههای قبل رونق برخی بازارها و ضعف تالار شیشهای را به دنبال داشته است. در ظاهر به نظر میرسد وضعیت بورس نسبت به سال ۱۴۰۱ مطلوبتر باشد اما ابهام در وضعیت متغیرهای یادشده، مسیر بازار سهام در ماههای آتی و سودآوری سرمایهگذاری در این بخش را مبهم جلوه میدهد.