ترک تحصیل در انتظار برخی از دانش آموزان استثنایی

وسیله حمل و نقل دانش آموزان با نیاز‌های ویژه به مدارس استثنایی، یکی از نیاز‌های ضروری این قشر برای ادامه تحصیل و انگیزه‌مندی خانواده‌ها واستقبال آن‌ها از فعالیت‌های آموزشی این دانش آموزان است. دور از ذهن نیست که نبود وسیله ایاب و ذهاب یا همان سرویس مدرسه چالش‌های والدین یک کودک معلول را بیشتر می‌کند؛ خلل در رفت و آمد چنین دانش آموزانی به مدارس که غالبا دچار معلولیت‌های جسمانی هم هستند، می‌تواند برنامه ریزی یک خانواده را به هم بریزد و در این وضعیت وقوع معضلاتی از جمله ترک و بازماندگی تحصیلی محتمل است.

در همین راستا و در روز‌های اخیر بود که «مهدی چمران» رئیس شورای شهر تهران، در یکصد و سی و نهمین جلسه شورای شهر تهران شهرداری در مورد اعتراضاتی که پیرامون سرویس مدارس کودکان استثنایی پیش آمده است، گفت: شهرداری باید توان ارائه خدمت برای سرویس دانش آموزان استثنایی را داشته باشد، این سرویس جزو وظایف شهرداری نبوده و اضافی است، اما موضوعات مربوط به آن را پیگیری می‌کنیم.

او تاکید کرد این تسهیلاتی است که ما بر خود فرض دیدیم که ارائه دهیم. وقتی شورا تصمیم بگیرد شهرداری می‌تواند انجام دهد و معاونت حمل و نقل و ترافیک باید تنظیم کند و به سازمان‌های مربوطه ارجاع دهد.

«علیرضا زاکانی» شهردار تهران نیز در واکنش به توقف دوباره فعالیت سرویس مدارس دانش‌آموزان استثنایی گفته است که موضوع سرویس مدارس استثنایی بررسی می‌شود.

شهرداری‌ها مکلف به ارائه خدمات حمل و نقل مناسب به معلولان و دانش آموزان استثنایی هستند

برای بررسی آخرین وضعیت سرویس مدارس استثنایی با «حمید طریفی حسینی» رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور گفتگو داشتیم. رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی در این خصوص اظهار کرد: تامین حمل و نقل دانش آموزان استثنایی مصوبه شورای شهر بوده و منابع لازم در اختیار شهرداری‌ها گذاشته شده است و یک بخشی از آن هم به صورت علی الحساب به مدارس داده شده بود و قرار بود بقیه مبلغ نیز در اختیار مدارس قرار بگیرد. تیپ قراردادی مد نظر مسئله‌ای داشت و شرکت‌ها قرار بود پای کار بیایند و امور سرویس مدارس استثنایی را شهرداری‌ها پیگیری کنند.

طریفی حسینی ادامه داد: اینکه شهرداری بگوید سرویس مدارس استثنایی و حمل و نقل معلولان تکلیفی است که اگر توانستیم آن را انجام می‌دهیم، درست نیست به این دلیل که قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت، شهرداری‌ها را مکلف به این کار کرده است و از سوی دیگر در قانون بودجه ۱۴۰۲ که مجلس آن را مصوب کرده، در تبصره پنج، بند د گفته شده است که ایاب و ذهاب دانش آموزان استثنایی برعهده شهرداری‌هاست و منابع این کار در سال جدید را نیز از محل انتشار اوراق به میزان ۱۸ هزار میلیارد تومان بابت توسعه حمل و نقل درون شهری در اختیار شهرداری‌ها قرار داده‌اند که بحث ایاب و ذهاب دانش آموزان استثنایی در کنار همین موضوع دیده شده است.

رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی یادآوری کرد: پس شهرداری باید این خدمت را ارائه کند و منابع مالی آن در اختیارش قرار گرفته است. در سال تحصیلی گذشته یعنی از ۱۴۰۱-۱۴۰۲ منابع لازم در اختیار شهرداری بوده یعنی مشکل شهرداری قراردادی بوده نه عدم وجود منابع مالی و تا جایی که خبر داریم، مشکل قرارداد حل شده بود.

طریفی حسینی اضافه کرد: ظاهرا برخی راننده‌های سرویس با توجه به افزایش هزینه‌ها، دستمزدی بیش از آنچه روز اول با آن‌ها طی شده بود، مطالبه می‌کنند و مسئله بیشتر از سوی رانندگان سرویس‌ها مطرح است. شرکت تاکسیرانی باید خودش با رانندگانش وارد مذاکره شود و اگر می‌بیند رانندگان فعلی کار را با حقوق مقرر انجام نمی‌دهند، با رانندگان دیگری قرارداد ببندد. این اقدامات باید تسریع شود تا دانش آموزان ما در این بین ضرر نکنند.

او تاکید کرد: رانندگان فکر می‌کنند مبلغی که در قرارداد نوشته شده صرفه اقتصادی ندارد و این به تعامل تاکسیرانی و رانندگانی که به کار گرفته برمی گردد تا بر سر تعهدی که داده‌اند تا آخر سال تحصیلی جاری باقی بمانند. مدت زیادی از سال تحصیلی باقی نمانده و امیدواریم مشکل حل شود.

طریفی اظهار داشت: ما در این مدت با وزارت کشور نیز رایزنی‌هایی انجام می‌دهیم تا با قانون بودجه امسال که منابع خوبی هم در اختیار شهرداری‌ها قرار داده، بتوانیم طرح سرویس رایگان مدارس استثنایی از سوی شهرداری‌ها را در کل کشور اجرایی کنیم.

او با تاکید بر اینکه موضوع حمل و نقل افراد دارای معلولیت و دانش آموزان استثنایی که گروهی از این افراد هستند، برعهده شهرداری‌هاست، تصریح کرد: قانون شهردای‌ها را مکلف کرده که حمل و نقل مناسب‌سازی شده، در دسترس و ایمن را در اختیار این افراد قرار دهند.

طریفی ادامه داد: اگر شهرداری‌ها نمی‌توانند شرایط حمل و نقل دانش آموزان استثنایی را فراهم کنند باید تمهید دیگری بیندیشند، گفت: دانش آموزان یک بار به مدرسه می‌روند و یک بار به خانه خود برمی گردند، شهرداری‌ها یا باید وسیله حمل و نقل مناسب را در اختیار دانش آموزان قرار دهند یا هزینه این رفت و آمد روزانه در سطح شهر را به مدارس بپردازند تا خودشان وسیله تهیه کنند چراکه بحث رفت و آمد دانش آموزان استثنایی توسط شهرداری قانون است و باید اجرا شود.

بدون وسیله ایاب و ذهاب انگیزه خانواده برای آموزش و تربیت فرزند معلول کمرنگ می‌شود

در ادامه مادر درسا؛ یکی از دانش آموزان دارای معلولیت با اشاره به اینکه از مهرماه ۱۴۰۱ به دلیل عدم همکاری سرویس‌های مدارس، گرفتاری‌های زیادی گریبانگیر خانواده‌های دارای فرزند معلولیت شده است، گفت: راننده‌های سرویس به ما می‌گویند شهرداری حقوق آن‌ها را نپرداخته است و، چون پولی دریافت نکرده‌اند و این مسئله چندین ماه به طول انجامیده، واقعا نمی‌توانند به همکاری خود ادامه دهند.

این مادر در ادامه تصریح کرد: باید یک روز وضعیت پدر و مادر‌ها در مدرسه‌های استثنایی را از نزدیک ببینید؛ والدین همه اسیر شده‌اند و مجبور هستند در حیاط مدرسه بنشینند تا ساعت آخر کلاس فرزندشان را دوباره به خانه برگردانند به این دلیل که چندین بار کرایه دادن در یک روز مبلغ زیادی می‌شود و صرف نمی‌کند به خانه برگردند و در سرما و گرما باید ساعت‌ها معطل بمانند.

این مادر با اشاره به اینکه در بازه زمانی آبان و آذرماه ۱۴۰۱ یکبار دیگر هم راننده‌ها اعتصاب کرده بودند، عنوان کرد: راننده‌ها در این مدت به دلیل عدم دریافت حقوق دنبال بچه‌های ما نیامدند و دو هفته قبل از عید سرویس‌های مدارس تا حدودی مجددا برقرار شد و باز حالا که تعطیلات عید نوروز تمام شده و دانش آموزان باید به مدرسه بروند، سرویس‌های ایاب و ذهاب همکاری نمی‌کنند.

او ادامه داد: فرزند من سوم دبستان و دارای اختلال تاخیر در رشد جسمی و ذهنی است و به سختی می‌توانم او را بدون سرویس به مدرسه ببرم. خیلی از والدین وقتی می‌بینند رفت و آمد فرزند معلول‌شان تا این حد دشوار است، ترجیح می‌دهند او را به مدرسه نفرستند. انگیزه خانواده‌ها برای آموزش و تربیت فرزند معلول یا دارای اختلالشان در چنین وضعیتی خیلی کمرنگ می‌شود. ما فقط یک سرویس رایگان به عنوان امکانات برای فرزندمان داشتیم که آن را هم از ما گرفتند. تازه خانواده‌های دیگری را تصور کنید که غیر از کودک معلول، چندین فرزند دیگر هم دارند و مجبور هستند رفت و آمد و سایر امورات آن فرزندان را هم مدیریت و تامین کنند و وقتی رفت و آمد یک بچه معلول برای خانواده تا این حد سخت شود، پدر و مادر قید تحصیل این بچه را می‌زند و ترجیح می‌دهد سایر فرزندان سالمش در شرایط بهتری به مدرسه بروند، اما واقعا تکلیف آموزش و پرورش این فرزندان معلول چه می‌شود؟

مادر درسا در ادامه گفت: بار‌ها پیش آمده که به دلیل مشغله از دیگران خواهش کرده‌ام که فرزندم را به مدرسه برسانند و بعد از یک نفر دیگر خواسته‌ام که ظهر او را به خانه برگرداند؛ طبیعتا من نمی‌توانم هر روز این کار را انجام دهم و یک روز‌هایی برای بردن و آوردن این بچه نه تنها از نظر مالی بلکه از نظر جسمی و روحی فشار زیادی به ما وارد می‌شود.

این مادر با اشاره به اینکه مادران کودکان معلول بار‌ها اعتراض خود را با تجمعات مختلف نسبت به این وضعیت نشان داده‌اند و هیچ جواب درستی از مسئولان نگرفته اند، افزود: در این وضعیت هرکسی تقصیر را گردن دیگری می‌اندازد و این اواخر هم مدیر مدرسه خیلی قاطعانه به ما گفت که سرویس مدرسه فعلا قطع شده است! تا جایی که می‌دانیم طبق قانون باید این حمایت از معلولان صورت بگیرد و نمی‌دانیم چرا کسی پاسخگو نیست؟! سال‌های قبل اوضاع واقعا بهتر بود، لااقل به این صورت و به شکل طولانی مدت سرویس دهی قطع نمی‌شد، اما امسال عملا بچه‌های استثنایی سرویس مدارس نداشتند.

تضعیف روحیه دانش آموزان معلول در پی نبود سرویس ایاب و ذهاب

در ادامه با یکی دیگران از مادرانی که فرزند دانش آموز استثنایی و دارای معلولیت جسمی حرکتی به نام سینا دارد، گفتگو کردیم. او بیان کرد: از ابتدای سال تحصیلی جاری تا به حال روی هم رفته بچه‌ها یک و ماه و نیم بیشتر سرویس نداشتند.

او گفت: ما در حال حاضر مجبوریم فرزندانمان را با تاکسی اینترنتی و آژانس محلی به مدرسه بفرستیم که هزینه این رفت و آمد خیلی سنگین می‌شود. بسیاری از مادران ساعت‌ها در مدرسه معطل می‌شوند تا بتوانند بچه را به خانه برگردانند. بعضی از مادرانی که ماشین دارند، زحمت می‌کشند و یکی دو نفر از بچه‌های دیگر را هم می‌رسانند، ولی طبیعتا آن‌ها وظیفه ندارند چنین کاری کنند و یک روز‌هایی اصلا نمی‌توانند راهشان را دور کنند و دیگران را به مقصد برسانند.

مادر سینا با بیان اینکه والدین به دلیل نگهداری از فرزندان معلول، واقعا از لحاظ روحی خسته اند، اظهار کرد: با این وضعیت اتفاقاتی مانند کم‌کاری سرویس دانش آموزان معلول هم روحیه والدین و هم روحیه بچه‌ها را تضعیف می‌کند. کودکان معلول وقتی می‌بینند خانواده برای حمل و نقل‌شان به مدرسه دچار مشقت هستند، ناراحت می‌شوند و احساس سربار بودن می‌کنند. هرچند خانواده‌های این دانش آموزان همه تلاش خود را برای ادامه تحصیل فرزندان معلول خود به کار می‌گیرند، اما به هر حال در این بین شاید برخی از خانواده‌ها مستاصل و دودل شوند و با دیدن بی‌انگیزگی دانش آموز معلول، از بردن او به مدرسه خودداری کنند.

این مادر در آخر گفت: اگر قانون حمایت از حقوق معلولان واقعا وجود دارد، پس چرا همیشه با ضعف و منت مسئولان اجرا می‌شود و معلولان چه دانش آموز چه بزرگسال، مدام باید برای دریافت خدمتی که حق‌شان هم هست دچار سرخوردگی و تحقیر شوند؟!