«فسیل» کریم امینی سانسور شده؟

کارگردان فیلم « فسیل » با بیان اینکه برای این فیلم راحت‌ترین پروانه نمایش زندگی خود را گرفته است، تاکید کرد: قرار نیست به عنوان یک کمدی‌ساز در سینما فیلم بسازم ولی دوست دارم اگر مردم اسم مرا به عنوان کارگردان فیلمی می‌بینند، مطمئن باشند که فیلمی استاندارد را تماشا خواهند کرد.

کریم امینی که فیلم «فسیل» او را، تاکنون بیش از یک میلیون و ۱۰۰ هزار نفر تماشا کرده‌اند و به تازگی برای فیلمی با نام «شهر هرت» هم پروانه نمایش گرفته، قصد دارد یک کمدی دیگر را به نام «جلبک» بسازد که البته تاکید دارد فضای این فیلم متفاوت از «فسیل» است.

او که علاوه بر ساخت فیلم‌های «گربه سیاه» و «دشمن زن» سابقه بازی در فیلم‌ها و سریال‌های متعددی را در کارنامه کاری‌اش دارد، در گفت‌وگویی درباره پرکاری این روزهایش با اکران «فسیل» و گرفتن یک پروانه نمایش و تدارک ساخت یک فیلم جدید بیان کرد: «فسیل» و «شهر هرت» را در طول سه سال ساختم و الان هم برای ساخت «جلبک» به دنبال پروانه ساخت هستیم که هر سه فیلم هم کمدی هستند چون به نظرم در شرایط فعلی ساخت فیلم‌های اجتماعی سخت است.

قبل از اینکه فیلم کمدی بسازم، فیلم‌های کوتاهم فضایی اجتماعی داشتند و در «گربه سیاه» هم چنین فضایی را دنبال کردم. البته «گربه سیاه» در دوران کرونا اکران شد و در آن زمان تنها فیلم کمدی روی پرده «دینامیت»، فروش خوبی داشت و بقیه تقریباً زمین خوردند؛ هرچند در اکران آنلاین فیلم با اقبال خوبی مواجه شد و مورد توجه قرار گرفت. با این حال الان ساخت فیلم کمدی واقعا کار سختی است بخصوص آنکه مردم به لحاظ معیشتی مشکلات زیادی دارند و آن‌ها را در این شرایط اقتصادی به سینما بکشانی سخت شده است و حتی همین الان هم می‌بینیم هر کمدی‌ای در اکران جواب نمی‌گیرد.

جنس سینمای ایران از نوع هالیوود یا بالیوود نیست که فیلم‌های رویاپردازانه و اکشن و فانتزی در آن باشد و تماشاگر وقتی سینما می‌رود معمولا ترجیح می‌دهد از فضای زندگی روزمره خارج شود ولی فیلم‌های اجتماعی ما کاملا از دل مردم هستند و در این روزها به نسبت یک فیلم کمدی ممکن است کمتر دیده شوند. در این شرایط من اگر بتوانم لبخندی به لب مردم بنشانم، تلاشم را می‌کنم که این کار را به بهترین شکل انجام دهم.

او درباره اینکه افزایش درخواست‌ها برای ساخت فیلم کمدی نگرانی‌هایی را بابت کیفیت این فیلم‌ها و کاهش سطح سلیقه مخاطب ایجاد می‌کند، تاکید کرد: سطح سلیقه مردم بالا رفته و اینطور نیست که هر فیلم کمدی را بپسندند؛ یعنی حتی اگر برای فیلم‌هایی با سطح کیفی نه چندان بالا، پروانه ساخت و نمایش صادر شود، مخاطب آن‌ها را نمی‌بیند. در دهه هشتاد چنین اتفاقی افتاد و فیلم‌های کمدی قطاری و پشت هم ساخته می‌شدند که ناگهان این روند سقوط کرد و بعد در دهه ۹۰ بخصوص در نیمه دوم این دهه، فیلم‌های اجتماعی خوبی ساخته شدند و ورق سینما برگشت. مخاطب امروز سینما باهوش است و زمانی می‌توان از تنزل سطح سلیقه مخاطب صحبت کرد که فیلم‌های بی‌کیفیت هم فروش خوبی داشته باشند اما الان مخاطب ایرانی به بهترین و جدیدترین فیلم‌ها و سریال‌های دنیا دسترسی دارد و دیگر نمی‌توان او را فریب داد و فیلم‌های کمدی بی‌کیفیت ساخت. نکته قابل توجه دیگر هم این است که در حال حاضر حتی پخش‌کننده‌ها و سینمادارها نیز سراغ هر فیلم کمدی نمی‌روند.

این کارگردان و بازیگر با اشاره به آمار فروش و تعداد سالن‌های نمایش دهنده فیلم‌های کمدی روی پرده، درباره «فسیل» گفت: هر فیلمی را که بخواهم بسازم اولین معیارم برای شروع کار قصه است و «جلبک» را هم که می‌خواهم بسازم فضایی کاملا متفاوت از «فسیل» دارد. در «فسیل» داستان برای خودم بود ولی با آقای حمزه صالحی که در کمدی تخصص دارد فیلمنامه را به سرانجام رساندیم.

امینی در پاسخ به اینکه آیا قرار است از این پس مخاطب او را به عنوان یک کارگردان کمدی‌ساز بشناسد؟ گفت:‌ دوست دارم اگر مردم اسم مرا به عنوان کارگردان فیلمی شنیدند، بدانند فیلمی را که دارای استانداردهای مشخصی است، تماشا خواهند کرد اما قرار نیست فقط روی کمدی متمرکز باشم. البته در شرایطی که الان به لحاظ اقتصادی برای مردم وجود دارد، با خودم فکر می‌کنم چرا باید فیلم تلخ بسازم تا مردم چیزهایی را که خودشان لمس می‌کند در سینما هم ببینند؟! به نظرم اینکه فقط بدبختی را نشان دهیم اشتباه است. با این حال اگر بخواهیم یک فیلم اجتماعی از امروز جامعه بسازیم، از روال روز عقب می‌مانیم چون سرعت اتفاق‌ها آن قدر زیاد است که وقتی وارد پروسه ساخت شویم، می‌بینیم مردم از آن وقایع عبور کرده‌اند. با این وجود فیلم اجتماعی در همین شرایط هم می‌تواند خوب باشد اگر بستر جذابی برای روایت داشته باشد مثل یک داستان جنایی که مورد علاقه مخاطب هم باشد و آن را دنبال کند.

در کنار این‌ها باید دید سینمای ایران پتانسیل ساخت یک سری فیلم‌ها را دارد یا خیر؛ مثلا در سینمای ما پتانسیل ساخت فیلم اکشن وجود ندارد و بهترین نوع آن در هالیوود یا هنگ کنگ و چین ساخته می‌شود و آنچه در اینجا ساخته شود معمولا برای تماشاگر ایرانی باورپذیر نیست. همچنین از آنجا که مردم ما سیاست‌زده شده‌اند فیلم‌های این چنینی هم ممکن است کمتر با استقبال مواجه شوند در صورتی که زمانی «مارمولک» و «کما» خوب جواب می‌دادند.

وی در پاسخ به اینکه آیا فیلمش در مسیر گرفتن پروانه نمایش دچار مشکل ممیزی نشده؟ گفت: تصورم این بود که در این سیستم فیلم را قلع و قمع کنند ولی فقط چند ثانیه کوتاه از فیلم کم شد و البته یک سکانس را هم کامل جابجا کردیم چون دو برداشت گرفته بودیم ولی در مجموع، راحت‌ترین پروانه نمایش زندگی‌ام را برای «فسیل» گرفتم. این اتفاق خوبی است که بی‌محاباتر پروانه نمایش دهند و امیدوارم مولفه‌های صدور پروانه نمایش ابتدا برمبنای کیفیت فیلم باشد نه اینکه فقط ببینند آیا حرف سیاسی و انتقادی و ... زده می‌شود یا خیر، چون سینما تنها چیزی بوده که در این سال‌ها طبق قوانین عمل کرده و با رعایت ضوابط مسیر خود را پیش برده امااز آن طرف بیشترین توهین‌ها و ظلم‌ها را نیز - به همراه تئاتر- تحمل کرده است.

کریم امینی در پایان بیان کرد: من و تهیه‌کننده فیلم (ابراهیم عامریان) خیلی مراقب بودیم تا به دور از خودسانسوری فیلمی را بسازیم که کمتر درگیر سانسور شود، چون وقتی بودجه شخصی صرف می‌شود باید از تجربیاتی که داریم نیز استفاده کنیم و در «فسیل» سعی کردیم از چارچوب و قوانین خارج نشویم چرا که به دنبال ساخت یک فیلم خانوادگی بودیم.

بهرام افشاری، هادی کاظمی، الناز حبیبی، الهه حصاری، ایمان صفا، بابک کریمی، سید جواد هاشمی، غلامرضا نیکخواه، سمانه منیری، امید روحانی، علیرضا استادی، قاسم زارع، خشایار راد و مجید شهریاری بازیگران «فسیل» هستند. فیلمنامه اولیه این فیلم کمدی توسط کریم امینی، علی باطنی و آرمین طهماسبی نوشته شده و نگارش نهایی آن را حمزه صالحی انجام داده است.