برنامه جدید دولت برای مدیریت گاز/ زمستان امسال هم سخت می‌شود؟

به گزارش تجارت‌نیوز، زمستان سال ۱۴۰۱ کشور شاهد بحران کمبود گاز و قطعی آن در برخی مناطق بود. در همین زمینه شرکت گاز از تدابیر خود برای پیشگیری از بروز مجدد بحران گاز رونمایی کرد.

مجید چگینی، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران با اشاره به اجرای تعویض بخاری‌های کم‌بازده، توسعه کنتورهای هوشمند و همچنین افزایش ظرفیت مخازن ذخیره‌سازی در کنار صنایع عمده موضوع ناترازی گاز در زمستان سال ۱۴۰۲ را قابل جبران دانست.

حال باید دید برنامه‌ریزی‌های انجام شده چقدر قابلیت تحقق دارد؟ آیاصرفا با تکیه بر این سه مولفه بحران گاز کشور در سال‌های آتی برطرف می‌شود؟

احمد زراعتکار، رئیس امور انرژی سازمان برنامه و بودجه کشور، دی ماه سال گذشته درباره مسئله کمبود گاز در زمستان گفت: اگر مردم برای جبران کمبود گاز صرفه‌جویی کنند و سیاست‌های فعلی، بهینه‌سازی قیمتی و غیر قیمتی نیز موثر واقع شود باز هم 111 میلیون مترمکعب کسری گاز برای کشور پیش‌بینی می‌شود. این رقم معادل تولید پنج فاز در پارس جنوبی است.

با این حساب بحران کمبود گاز حداقل تا سال 1420 در کشور به قوت خود باقیست. چراکه یکی از مهم‌ترین چالش‌های کشور برای تامین گاز، مشکلات موجود در بهره‌بردای از میدان گازی پارس جنوبی است. این میدان تولید 70 درصد گاز کشور را بر عهده دارد. با این حال همچنان با چالش‌های عدیده‌ای دست و پنجه نرم می‌کند.

آخرین بررسی‌ها نشان می‌دهد که برای طرح‌های فشارافزایی پارس جنوبی، ۲۰ میلیارد دلار سرمایه نیاز است و باید طراحی و مهندسی پایه نیز به انجام برسد. همچنین فشارافزایی تجهیزات فناورانه می‌خواهد که مهم‌ترین آن تأمین توربو کمپرسورها است. این در حالی است که ایران در حال حاضر در شرایط تحریمی به سر می‌برد و ورود تجهیزات و نوآوری به کشور با محدودیت روبه‌ رو است. بنابراین بعید است با تکیه صرف بر مولفه‌های مذکور تغییری در شرایط مصرف گاز کشور رخ دهد.

چالش‌ گازی ایران برطرف می‌شود؟

محمدرضا اکبری، کارشناس انرژی، درباره چالش‌های گازی در کشور به تجارت‌نیوز گفت: طی ۲۰ سال اخیر که برنامه‌های توسعه‌ای بیشتر در کشور اجرا شده است، به جای مدیریت تقاضا بر تولید و عرضه انرژی تمرکز داشته است. این موضوع باعث شده است شدت مصرف انرژی بالایی در مقایسه با میانگین جهانی رخ دهد. این در حالی است که ایران اقلیم معتدلی دارد، اما جزو ۱۰ کشور بالای مصرف انرژی هستیم و در حد کشورهای کانادا و روسیه که اقلیم سرد دارند، شدت مصرف انرژی داریم.

او ادامه داد: علاوه بر شدت بالای مصرف انرژی در ایران، عمده انرژی در بخش غیرمولد استفاده می‌شود. این موضوع باعث شده است شکاف عرضه و تقاضا سال به سال بیشتر و به بحران تبدیل شود. تا ۲۰ سال گذشته یکی از اصلی‌ترین منابع انرژی کشور میدان گازی پارس جنوبی بود و به عنوان یک منبع قابل توجه از آن بهره‌بردای می‌شد. اما این میدان تا سه سال آینده با کاهش افت فشار رو به رو می‌شود. بنابراین باید به فکر چاره‌اندیشی بود.

میزان اتلاف انرژی در کشور سالانه ۵۰۰ میلیون بشکه معادل نفت خام است. با نفت ۵۰ دلاری سالانه ۲۵ میلیارد دلار اتلاف انرژی در کشور اتفاق می‌افتد. این موضوع ظرفیت بالایی را در بهینه‌سازی ایجاد می‌کند. توپ این موضوع نیز در زمین دولت است و دولت بدون آنکه بخواهد با مردم عادی و ۸۰ میلیون جمعیت درگیر شود با اصلاح ساختاری که در چرخه تولید، توزیع و انتقال ایجاد می‌شود، و عمدتاً اصلاح رابطه مالی با مصرف‌کنندگان کلان انرژی است می‌تواند بخش قابل توجهی از این ظرفیت را آزاد کند.

در سال ۱۴۰۱ از میدان پارس جنوبی ۲۲۱ میلیارد مترمکعب گاز برداشت شد، به عبارتی میانگین برداشت روزانه ۶۰۵ میلیون مترمکعب برآورد شده است. همچنین پس از پالایش ۵۷۰ میلیون متر مکعب گاز به شبکه تزریق شده است. با این حساب همچنان زمستان سال گذشته به سختی عبور کرد. در نتیجه به نظر می‌رسد تنها راه حل چالش‌های گازی کشور در گرو اعمال سیاست‌های بادوام در سطح کلان باشد.

برای مطالعه بیشتر در این زمینه خبر یک بام و دو هوای مجلس و دولت بر سر افزایش تعرفه‌ها را بخوانید.