بلندترین آسمان‌ خراش‌ جهان چطور ساخته شد؟

احتمالا تا به حال نام برج خلیفه را شنیده‌اید، آسمان خراشی که در سال 2004 پروژه‌ی ساخت آن در دبی آغاز شد و در سال 2009 با ارتفاع 828 متر به پایان رسید و از رکورددار قبلی خود بیش از 60 درصد پیشی گرفت. اما آیا تا به حال با خود فکر کرده‌اید که چه نوآوری‌ای اجازه‌ی ساخت چنین جهش عظیمی در صنعت ساخت برج و آسمان خراش را به بشریت داده است؟ با ما همراه باشید تا پاسخ این سوالتان را پیدا کنید!

چرا ساخت سازه‌هایی مرتفع سخت است؟

در تاریخ معماری، ساخت ساختمان‌هایی که با افزایش ارتفاع بتوانند وزن خود را تحمل کنند، بسیار سخت بود. به همین دلیل هم سازه های بلند معمولا دارای پایه‌ای گسترده و ضخیم بودند تا بتوانند این افزایش وزن را تحمل کنند. اما ایجاد پایه‌ای گسترده چندان ارزان تمام نمی‌شد. با ورود فولاد در اوایل قرن بیستم به صنعت ساخت و ساز جهان، وزن ساختمان‌ها به شکل قابل‌توجهی کاهش پیدا کرد و همین مساله هم خود عاملی برای افزایش ارتفاع سازه‌ها بود. اما تولید اسکلت‌های فولادی به نیروی کار زیادی نیاز داشت که اغلب در شرایط بدی کار می‌کردنند. همچنین این دسته از اسکلت‌های سه بعدی فضای زیادی را در داخل ساختمان‌ها اشغال می‌کردند. بنابراین مهندسان خیلی زود به این مساله پی بردند که به منظور افزایش بیشتر ارتفاع یک ساختمان، باید به طور کامل درباره نحوه‌ی طراحی سازهای بلند تجدید نظر کنند.

ایده‌ای درخشان برای ساخت آسمان‌خراش

به منظور رفع این دسته از مشکلات که بر سر راه بلندپروازی‌های انسان بود، پدر آسمان خراش‌های مدرن یعنی فضل الرحمن خان که مهندسی بنگلادشی-آمریکایی بود وارد میدان شد و پیشنهاد کرد که وزن بنا به جایی مستحکم در خارج از ساختمان که عریض‌ترین و مقاوم‌ترین جا است، انتقال پیدا کند. به این معنی که یک شبکه‌ی داخلی از تیرهای فولادی را با اسکلت خارجی‌ای از فولاد و بتن جایگزین کرد، در چنین حالتی بنا در مقابل باد انعطاف‌پذیری بیشتری به دست می‌آورد. خان این ایده را تحت عنوان طرح سیستم لوله‌ای بسط داد و طی آن ساختمان‌هایی با قاب‌های فولادی خارجی که با بتن محکم شده بودند و به تیرهای افقی کف زمین متصل بودند، به صنعت ساخت‌وساز راه پیدا کردند.

این ایده‌ی درخشان دقیقا همان چیزی است که ساخت ساختمان‌های بلند از جمله برج خلیفه را ممکن کرده است.