ریشه‌یابی بحران مسکن در ایران / سقوط درآمد حقیقی خانه را از دسترس خارج کرد!

به گزارش تجارت‌نیوز، بازار مسکن در چند سال گذشته تحت تاثیر عوامل مختلف در اقتصاد کلان روندی صعودی را پشت سر گذاشته است. از سوی دیگر نیز قدرت خرید مردم تا حد زیادی افت کرده و در نتیجه همدستی این عوامل، خرید سرپناهی حداقلی برای خانوارها، هر روز سخت‌تر از روز گذشته می‌شود.

با این روند، زنگ خطر کاهش کیفیت مسکن و روی‌آوردن مردم به خانه‌های غیررسمی و حاشیه‌نشینی نیز به صدا درآمده و کارشناسان معتقدند دور از تصور نیست که در آینده‌ای نزدیک، تعداد بیشتری از مردم به کپرنشینی نیز روی بیاورند.

عوامل تشدید رکود در بازار مسکن

محمود اولاد، کارشناس بازار مسکن درباره وضعیت این بازار به تجارت‌نیوز گفت: شرایط عرضه ساختمان‌های جدید چند سال است که متوقف شده و در ساخت و ساز رکود وجود دارد؛ عملا تعداد واحدهایی که جدیدا ساخته می‌شوند به شدت کاهش پیدا کرده است.

او ادامه داد: از طرف دیگر نیاز انباشته بالایی از واحدهای مسکونی وجود دارد، اما چون قدرت خرید مردم کاهش پیدا کرده است و فقیرتر شده‌اند این نیاز تبدیل به تقاضا نشده و نمی‌شود. در این شرایط برای واحدهای جدید تقاضا ایجاد نمی‌شود و در نتیجه رکود را بالاتر می‌برد.

رواج سکونتگاه‌های غیررسمی

این کارشناس بازار مسکن در خصوص گسترش سکونتگاه‌های غیررسمی در نتیجه افت قدرت خرید مردم بیان کرد: مسکن برای مردم کالایی ضروری است و در هر شرایطی باید آن را تامین کنند؛ این امر باعث شده است انتظار گسترش مسکن غیررسمی را داشته باشیم. از آنجا که مردم قدرت خرید واحدهای مسکونی نوساز را ندارند کم‌کم به سمتی کشیده می‌شوند تا از بازارهایی استفاده کنند که غیررسمی‌تر است مثل حاشیه‌نشینی.

او ادامه داد: اینکه کیفیت تقاضا در زمینه مسکن کاهش پیدا می‌کند باعث شده است در یک تا دو سال گذشته تقاضا به سمت مسکن‌های کوچک‌تر برود که آن هم در حال از بین رفتن است و مردم برای واحدهای بسیار کوچک‌تر نیز توان ندارند. این موضوع در نهایت به بازار اجاره می‌رسد؛ اکنون تقاضا برای اجاره بالا رفته و قیمت آن نیز افزایش قابل توجهی داشته است.

ریشه اصلی مشکل بازار مسکن

اولاد درباره مشکل اصلی بازار مسکن گفت: این شرایط به گونه‌ای نیست که تنها گران بودن واحد مسکونی عامل آن باشد! درست است که مسکن رشد قیمت دارد ولی خیلی متفاوت از تورم عمومی افزایش پیدا نکرده است و عامل اصلی آن افت درآمد حقیقی مردم و فقیر شدن مداوم آنهاست که ناشی از یک دهه رشد اقتصادی منفی بوده است. حدود 50 درصد از درآمد حقیقی سرانه کاهش پیدا کرده و مردم فقیرتر شده‌اند.

چشم‌انداز بازار مسکن

این کارشناس بازار مسکن در مورد پیش‌بینی خود از این بازار بیان کرد: تا زمانی که روند فقیرشدن مردم ادامه دارد، درآمد سرانه حقیقی افزایش پیدا نمی‌کند و قدرت خرید مردم رشد نمی‌کند؛ به این ترتیب وضعیت بحرانی مسکن ادامه دارد. اگر مانند دهه 70 قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کرد ولی رشد درآمد هم داشتیم تا این حد به مردم فشار وارد نمی‌شد.

او ادامه داد: مادامی که این فرآیند به حالت قبلی خود بازنگردد متاسفانه وضعیت بازار مسکن از لحاظ شاخص‌های مصرفی وخیم‌تر می‌شود، کیفیت مسکن پایین می‌آید و باید گفت افزایش قیمت ناشی از فشار هزینه و کمبود تولید رکود را ادامه‌دار خواهد کرد.

کارشناسان با وجود سیاست‌های جدید دولت در حوزه مسکن باز هم آینده قیمت مسکن را افزایشی پیش‌بینی می‌کنند. با وجود اینکه از دی‌ماه سال 1401 آمار جدیدی از تحولات بازار مسکن در شهر تهران منتشر نشده است، اما مشاهده‌های میدانی حاکی از ادامه افزایش قیمت در این بازار است. در حال حاضر متوسط قیمت هر متر واحد مسکونی را می‌توان تا حدود 60 میلیون تومان در نظر گرفت.

این در حالی است که با وجود تورم هر روز از توان مالی و سفره مردم کاسته می‌شود. همان‌طور که گفته شد مسکن نیازی نیست که مردم بتوانند آن را نادیده بگیرند و یا تهیه آن را به زمانی دیگر موکول کنند؛ بنابراین با ادامه این روند شاهد بروز فجایعی در زمینه سکونت مردم به‌ویژه در کلانشهری مانند تهران خواهیم بود.