داروی کتوتیفن چیست؟ موارد مصرف و عوارض جانبی آن

کتوتیفن یک داروی خوراکی از گروه آنتی‌هیستامین‌ها برای جلوگیری از حملات آسم و آلرژی در کودکان و بزرگسالان است. این دارو که در انواع قطره چشمی کتوتیفن، قرص و شربت کتوتیفن ۱ میلی گرم برای کودکان وجود دارد، با جلوگیری از انتشار هیستامین‌ها، مدت‌زمان و شدت علائم حملات آسم را کاهش می‌دهد. مصرف این دارو در زمانی که حملات آسم رخ‌داده تأثیری نخواهد داشت و حتماً باید قبل از شروع علائم، مصرف شود.

اگر پزشک متخصص کتوتیفن 1 میلی گرم را برای شما تجویز کرده است و می‌خواهید اطلاعات بیشتری درباره این دارو به دست آورید، در ادامه این مطلب همراه ما باشید که به‌طور کامل به بررسی نحوه مصرف، تداخلات دارویی و عوارض جانبی آن می‌پردازیم.

داروی کتوتیفن چیست؟

کتوتیفن یا Zaditor، نسل دوم آنتی‌هیستامین و تثبیت‌کننده سلول‌های ماست سل غیررقابتی است. این دارو اولین بار در سال 1970 در سوئیس توسط Sandoz Pharmaceuticals برای درمان آنافیلاکسی یا آسم ساخته و به بازار عرضه شد. به دلیل درصد بهبودی بالا، در سال ۲۰۲۰ با بیش از یک میلیون نسخه فروخته‌شده در آمریکا، رتبه ۲۸۹ام را در میان داروها به خود اختصاص داد.

زمانی که به‌طورمرتب با تجویز پزشک از قرص یا شربت کتوتیفن استفاده کنید، می‌تواند به کاهش دفعات، شدت و طول مدت علائم خارش و سوزش چشم مرتبط با آلرژی‌های فصلی، آسم آتوپیک در کودکان، کهیر، ماستوسیتوز و آلرژی غذایی کمک کند و سیستم ایمنی شما را در برابر ابتلا دوباره، مقاوم نگه دارد.

بر اساس سایت medlineplus.gov:

کتوتیفن در دسته‌ای از داروها به نام آنتی‌هیستامین‌ها قرار دارد. این دارو با مسدودکردن هیستامین، ماده‌ای که باعث ایجاد علائم آلرژیک می‌شود، به درمان حساسیت کمک می‌کند.

اسامی تجاری داروی کتوتیفن:

• قرص کتوتیفن
• زادیتن 1 میلی‌گرم
• دنرل 1 میلی‌گرم
• آسمافورت 1 میلی‌گرم
• قرص و شربت کترام 1 میلی‌گرم
• شربت آمتین 60 میلی‌لیتر
• شربت کتوتیفن
• کتوف 1میلی‌گرم
• زادیتن 1میلی‌گرم/5 میلی‌لیتر
• کتوتی سنس 1 میلی‌گرم
• پریتیفن لیتو 1 میلی‌گرم
• قطره چشمی کتوتیفن
• کتوفتالمیک 0.25 میلی‌گرم
• قطره کتوتیفن
• کتوبایوفن 5میلی‌لیتر
• قطره چشمی زادیتن 0.25 میلی‌گرم
• قطره اطفال آلاوی 0.25 میلی‌گرم

نحوه مصرف دارو کتوتیفن ۱

کتوتیفن را می‌توانید با غذا یا میان وعده یا بدون غذا مصرف کنید. کتوتیفن باید به‌طور مداوم مصرف شود تا مؤثر باشد. این دارو را در ظرف دربسته در دمای اتاق، دور از حرارت، رطوبت، یخ‌زدگی و نور مستقیم نگهداری کنید. بهتر است شربت کتوتیفن دور از دسترس اطفال باشد. کتوتیفن را دقیقاً همان‌طور که پزشک شما گفته است، مصرف کنید. دوزهای توصیه‌شده عبارت‌اند از:

• بزرگسالان: یک قرص (1 میلی گرم) دو بار در روز.
• کودکان بالای 3 سال: یک قاشق 5 میلی لیتری (1 میلی گرم) دو بار در روز.

با توجه به اینکه تجویز شکل دارویی و دوز آن در افراد و سنین مختلف متفاوت است، بهتر است حتما از مشاوره دارویی استفاده کنید.

فراموشی مصرف داروی کتوتیفن

اگر یک نوبت از دارو را فراموش کردید و زمان زیادی نگذشته است، در اسرع وقت آن را مصرف کنید. اما اگر تقریباً زمان نوبت بعدی فرارسیده است، فقط نوبت بعدی را در زمان خودش مصرف کنید و روند مصرف را مانند قبل ادامه دهید. توجه کنید که نباید دو دوز را با هم مصرف کنید تا دوز فراموش‌شده جبران شود! این کار اصلاً توصیه نمی‌شود.

مصرف بیش از حد داروی کتوتیفن

علائم مصرف بیش از حد داروی کتوف عبارت‌اند از:

• تاری دید
• احساس گیجی
• تشنج
• سرگیجه
• خواب‌آلودگی شدید
• غش یا سبکی سر هنگام بلندشدن از حالت درازکش یا نشسته
• ضربان قلب تند یا نامنظم
• تحریک‌پذیری
• ازدست‌دادن هوشیاری
• تپش قلب
• تعریق
• خستگی یا ضعف غیرمعمول

نحوه قطع مصرف داروی کتوتیفن

بسیاری از افراد برای دوره کوتاهی نیاز به مصرف آنتی‌هیستامین کتوتیفن دارند. بعد از کاهش علائم، باید مصرف کتوتیفن متوقف شود. نحوه قطع مصرف نباید به‌طور ناگهانی باشد، زیرا ممکن است با افزایش علائم آسم و آلرژی همراه باشد. بهتر است برای اطلاع از آن، سابقه مصرف داروی خود را با دکتر آسم و آلرژی یا دکتر عمومی در میان بگذارید. برای این کار می‌توانید از مشاوره تلفنی با دکتر آسم و آلرژی وب‌سایت دکترتو استفاده کنید.

کتوتیفن ۱ میلی گرم را چه زمانی مصرف کنیم؟

زمان و حجم مصرف قرص کتوتیفن در بزرگسالان، دوز ۱ میلی گرم دوبار در روز (یک‌بار صبح و یک‌بار شب) است. برای کودکان بالای ۳ سال نیز مصرف شربت کتوتیفن با همین برنامه زمانی توصیه‌شده است.

موارد مصرف قرص کتوتیفن

این دارو برای تسکین علائم آلرژیک مانند خارش پوستی، عطسه، آبریزش بینی، خارش چشم و جلوگیری از حملات آسم استفاده می‌شود. کتوتیفن متعلق به گروه آنتی‌هیستامین‌ها است و از راه مهارکردن اثرات هیستامین تأثیر می‌گذارد.

۱. داروی کتوتیفن برای سرماخوردگی

کتوتیفن در زمان سرماخوردگی کودکان و بزرگسالان، برای رفع گرفتگی یا آبریزش بینی مصرف می‌شود و از تنگی نفس و سرفه‌های شدید جلوگیری می‌کند.

۲. کتوتیفن برای گلو درد

با توجه به اینکه علت اصلی گلو درد، ورود ویروس یا باکتری است، کتوتیفن در مهار آن نقش ندارد. اما در مواردی ممکن است توسط پزشک عمومی یا دکتر گوش و حلق و بینی برای جلوگیری از علائم بیشتر، تجویز شود.

۳. شربت کتوتیفن برای سرفه نوزاد

کتوتیفن ۱ میلی گرم در کودکان بالای ۳ سال به‌طورمعمول استفاده می‌شود، اما برای نوزادان و کودکان ۶ ماهه تا یک‌ساله، دوز مصرفی و زمان مصرف باید توسط پزشک تشخیص داده شود.

۴. کتوتیفن برای سرفه خلطی

آنتی‌هیستامین‌ها به‌عنوان داروهای ضد حساسیت می‌توانند از بروز علائم سرفه خلطی و احتقان جلوگیری کنند. علاوه بر کتوتیفن، سایر آنتی‌هیستامین‌ها شامل برومفنیرامین، دیفن‌هیدرامین و کلرفنیرامین می‌شوند.

۵. کتوتیفن برای سینوزیت

سینوزیت یک بیماری حاد و آلرژیک با علائمی چون التهاب، عطسه، آبریزش و مسدودشدن بینی است. مصرف خوراکی قرص یا شربت کتوتیفن می‌تواند به کاهش علائم و درمان بیماری کمک کند.

۶. کتوتیفن برای گرفتگی صدا

التهاب تارهای صوتی در حنجره با فریاد کشیدن، صحبت کردن طولانی با صدای بلند و یا بیماری‌هایی مانند عفونت دستگاه تنفسی، از دلیل اصلی گرفتگی صدا است.

در اکثر اوقات پزشکان روتارین که از دانه گیاه کیدونیا به دست می‌آید، تجویز می‌کنند؛ اما ممکن است کتوتیفن هم برای علائم بعضی افراد توصیه شود.

۷. کتوتیفن برای گوش درد

شربت کتوتیفن برای کودکان که بیماری گوش میانی یا گوش درد دارند، استفاده می‌شود. کتوتیفن با اثر تثبیت‌کنندگی در لغو گرانولاسیون ماستوسیت‌ها، می‌تواند نقش درمانی برای بیماری گوش داشته باشد.

دوز مصرف داروی کتوتیفن

دوز مصرف این دارو برای بیماران مختلف متفاوت است. در بیشتر موارد، میزان مصرف به شکل زیر است (اگر پزشک برای شما دوز مصرفی متفاوتی تجویز کرده، آن را بدون مشورت با خود او تغییر ندهید). برای شکل خوراکی در بیماری آسم (قرص و شربت):

• بزرگسالان و کودکان 3 ساله و بالاتر: 1 میلی گرم (1 قرص یا 5 میلی لیتر شربت) دو بار در روز، یک‌بار در صبح و یک‌بار در شب.
• نوزادان و کودکان از 6 ماه تا 3 سال – تعیین دوز مصرفی حتماً توسط پزشک صورت می‌گیرد. معمولاً 0.25 میلی‌لیتر (یا 0.05 میلی‌گرم) شربت به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن و دو بار در روز، یک‌بار صبح و یک‌بار عصر.

عوارض جانبی کتوتیفن

موارد زیر از شایع‌ترین عوارض جانبی مصرف داروی کتوتیفن هستند. امکان ایجاد بیماری در گوش میانی نیز وجود خواهد داشت، دراین‌باره بهتر است با دکتر گوش و حلق و بینی مشورت کنید:

• خواب‌آلودگی
• افزایش وزن (بین نیم تا پنج کیلوگرم)
• خشکی دهان
• خونریزی بینی
• تب‌ولرز
• سرفه
• اسهال
• احساس ناراحتی یا بیماری
• سردرد
• درد مفاصل
• از‌دست‌دادن اشتها
• درد عضلانی
• حالت تهوع
• تعریق
• مشکل خواب
• خستگی یا ضعف غیرمعمول
• استفراغ
• درد شکم یا معده
• تاول، خارش پوست، لایه‌برداری یا قرمزی پوست
• ادرار خونی یا تیره همراه با سوزش و درد
• مدفوع به رنگ خاک رس
• تشنج
• سرگیجه
• میل مکرر به ادرار کردن
• اسپاسم عضلانی یا تکان‌دادن تمام‌اندام‌ها
• کهیر
• ازدست‌دادن ناگهانی هوشیاری
• بوی نامطبوع نفس
• استفراغ خونی
• زردی چشم یا پوست
• احساس تحریک‌پذیری یا عصبی بودن
• خواب آشفته
• تورم پلک‌ها

در صورت بروز عوارض جدی بعد از مصرف قرص کتوتیفن حتما با پزشک خود تماس بگیرید.

اثرات کتوتیفن روی خواب

اولین مرحله از مراحل خواب عمیق، خواب REM است که با پلک‌زدن‌های مداوم همراه است. کتوتیفن خواب REM را کاهش و خواب موج آهسته را افزایش می‌دهد. به همین دلیل ممکن است باعث آشفتگی خواب شود.

موارد احتیاط قرص کتوتیفن

کتوتیفن ممکن است باعث خواب‌آلودگی، سرگیجه یا هوشیاری کمتر از حد معمول شود. قبل از رانندگی یا کار با ماشین‌آلات سنگین، این دارو را مصرف نکنید یا مطمئن شوید تأثیری روی هوشیاری شما ندارد. اگر دیابت دارید، شربت کتوتیفن روی قند خون تأثیر می‌گذارد و می‌تواند تغییری در آزمایش‌های قند خون یا ادرار ایجاد کند.

موارد زیر، مهم‌ترین نکات قبل از مصرف داروی زادیتن هستند که برای جلوگیری از عوارض جانبی باید به آن‌ها توجه کنید:

• آلرژی: اگر تابه‌حال هرگونه واکنش غیرعادی یا آلرژیک به این دارو یا هر داروی دیگر، آلرژی غذا، رنگ، مواد نگه‌دارنده و آلرژی به حیوانات داشته‌اید، به پزشک خود اطلاع دهید.
• اطفال و کودکان: این دارو بر روی کودکان آزمایش‌شده است اما بهتر است با مشورت پزشک مصرف شود.
• سالمندان: اطلاعات خاصی درباره مقایسه مصرف کتوتیفن در سالمندان یا استفاده در سایر گروه‌های سنی وجود ندارد.
• دوران بارداری و شیردهی: در حال حاضر عوارض حادی برای بانوان در دوران بارداری گزارش نشده است. اما حتماً در زمان مصرف به تداخلات دارویی توجه داشته باشید و مثل همیشه، در صورت بروز علائم، با پزشک متخصص مشورت داشته باشید.
• دیابت شیرین (دیابت قند): شربت کتوتیفن دارای کربوهیدرات است و ممکن است رژیم‌های غذایی کم قند را تغییر دهد.
• صرع: در مواردی ممکن است خطر تشنج را افزایش دهد.
• بیماری‌هایی مانند مشکلات کبد، فشار چشم یا گلوکوم، مشکلات پروستات، انسداد روده کوچک و بیماری خونی پورفیری هم نیاز به مشورت با پزشک قبل از شروع دوره مصرف دارو دارند.

شربت کتوتیفن برای کودکان

تحریک سیستم عصبی از مواردی است که کتوفین می‌تواند در آن دخیل باشد و روی هیجانات، تحریک‌پذیری، عصبانیت و آشفتگی خواب تأثیر بگذارد. این مورد در کودکان، بعد از مصرف شربت کتوتیفن، بیشتر است.

کتوتیفن در بارداری

در دوران بارداری، کتوتیفن ۱ میلی گرم فقط باید در صورت تجویز پزشک مصرف شود. مشخص نیست که آیا این دارو به شیر مادر منتقل می‌شود یا خیر. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.

منع مصرف قرص کتوتیفن

درصورتی‌که بعد از مصرف داروی کتوف بهبودی حس نکردید و با علائمی مانند واکنش آلرژیک بسیار جدی، خارش پوست، تورم (مخصوصاً در صورت،زبان و گلو)، سرگیجه شدید، مشکلات تنفسی و کاهش فشارخون مواجه شدید، باید مصرف کتوتیفن را متوقف کنید.

اما همان‌طور که بالاتر اشاره کردیم، نباید یک‌باره مصرف دارو را قطع کنید. با توجه به اینکه تشخیص نحوه توقف مصرف داروی کتوتیفن به تخصص پزشکی نیاز دارد، بهتر است با دکتر عمومی مشورت کنید. می‌توانید از مشاوره دارویی در وب‌سایت دکترتو استفاده کنید.

اختلالات دارویی شربت و قرص کتوتیفن ۱

استفاده از این دارو با هر یک از داروهای زیر توصیه نمی‌شود. اگر هر دو دارو باهم تجویزشده باشند، دوز مصرفی و تعداد مصرف هرکدام متفاوت خواهد بود:

• آمی فامپریدین
• بوپروپیون
• دونپزیل
• پیتولیسانت

برای اطلاع از تداخلات دارویی کتوتیفن با داروهای مصرفی خود باید با داروساز یا پزشک متخصص مشورت کنید.

اطلاعات دارویی کتوتیفن ۱ میلی گرم

اطلاعات دارویی کتوتیفن را می‌توانید در جدول زیر مشاهده کنید.

اشکال دارویی	عوارض رایج	تداخلات دارویی
قطره کتوتیفن 1 میلی گرم	خواب آلودگی	آمی فامپریدین
قرص کتوتیفن	افت هوشیاری	بوپروپیون
شربت کتوتیفن	اسهال	دونپزیل
قطره چشمی زادیتن 0.25میلی گرم	تب و لرز	پیتولیسانت
	حالت تهوع

جدول اطلاعات دارویی کتوتیفن

مکانیسم اثر داروی کتوتیفن

کتوتیفن یک مشتق بنزوسیکلوهپتاتیوفن 3 با خواص آنتی‌هیستامینی قوی و تثبیت‌کننده ماست‌سل است و ساختاری مشابه با برخی دیگر از آنتی‌هیستامین‌های نسل اول مانند سیپروهپتادین و آزاتادین دارد. یک آنتاگونیست قوی و غیررقابتی گیرنده‌های هیستامین H1 است که نقش مهمی در فعالیت ضدآلرژیک آن دارد و آزادشدن هیستامین از سلول‌های درگیر در واکنش‌های حساسیت مفرط یا آلرژی را مهار می‌کند.

اشکال دارویی کتوتیفن

داروی کتوتیفن ۱ میلی گرمی، در سه حالت قطره چشم، قرص و شربت تولید می‌شود که تجویز هرکدام بستگی به‌شدت و نوع علائم بیماران دارد. در اکثر اوقات، قرص کتوتیفن برای بزرگسالان و شربت کتوتیفن برای کودکان تجویز می‌شود.

• قرص کتوتیفن: کتوتیفن 1 میلی‌گرم دارای کلسیم و کربوهیدرات است.
• شربت کتوتیفن: اسیدسیتریک و قند از مواد تشکیل‌دهنده آن هستند که در بیماران دیابتی باید مصرف آن بررسی شود.
• قطره کتوتیفن: این قطره برای استفاده خارجی در واکنش‌های خارش و تاری دید، با چکاندن در چشم استفاده می‌شود که تأثیرگذاری سریعی دارد.

کتوتیفن خارجی

الاوی، زادیتن، زادیتور از نام‌های تجاری انگلیسی داروی کتوتیفن هستند که به‌صورت داروی خوراکی و قطره چشمی وجود دارند. این دارو در دسته داروهای تجویزی قرار دارد و نباید سرخود و بدون تجویز پزشک مصرف شود.

کتوتیفن و چربی سوزی

کتوتیفن آزادشدن TNF-α را از سلول‌های تک‌هسته‌ای خون مهار می‌کند. این ماده، با افزایش کاتابولیسم سلول‌های چربی و عضلانی، باعث کاهش وزن می‌شود. بی‌اشتهایی ایجادشده توسط TNF-α علت اصلی کاهش وزن است.

شربت کتوتیفن برای نوزاد ده ماهه

با توجه به اینکه مصرف دارو در کودکان زیر سه سال، مخصوصاً نوزادان، حساس است، برای اطلاع از مصرف نوع داروی کتوتیفن، باید با دکتر مشورت کنید. معمولاً برای نوزادان قطره چشم تجویز می‌شود.

تفاوت قرص کتوتیفن با ستیریزین

احتمالاً تاکنون نام ستیریزین که مانند کتوتیفن از گروه آنتی هسیستامین‌ها است را شنیده باشید. تفاوت کتوتیفن و ستیریزین این است که کتوتیفن قدرت مهارکنندگی ضعیف‌تری نسبت به سیتریزین دارد و جلوی انتشار هیستامین را می‌گیرد اما ستیریزین (در غلظت پائین) علاوه بر آن، آزاد شدن PGD2 را از همه بافت‌ها متوقف می‌کند.

سوالات متداول شما

در این قسمت، به سوالات مهم شما پاسخ می‌دهیم. کتوتیفن یک داروی مؤثر در مهار واکنش‌های آلرژیک است که اطلاع از نحوه و میزان مصرف آن در کودکان و بزرگسالان اهمیت زیادی دارد.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به پزشک متخصص

داروی کتوتیفن که اولین بار در سال ۱۳۴۹ شمسی برای کاهش حملات بیماری آسم تولید شد، یک داروی کاربردی و مهارکننده در گروه آنتی‌هیستامین‌ها است و در حال حاضر برای درمان آلرژی نیز استفاده می‌شود.

جلوگیری از حملات آسم، خارش، تاول، کهیر و قرمزی، از مهم‌ترین تأثیرات داروی کتوتیفن ۱ میلی گرم در بدن هستند. درصورتی‌که به اطلاعات بیشتری درباره این دارو احتیاج دارید، توصیه می‌کنیم با متخصص این حیطه، دکتر عمومی یا دکتر آسم و آلرژی مشورت کنید. در وب‌سایت دکترتو سیستم تعیین وقت معاینه حضوری و مشاوره تلفنی با دکتر عمومی وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!

منابع: en.wikipedia، mayoclinic، go.drugbank، patient.info