نقاط اشتراک ایران و کشورهای آمریکای لاتین/از برزیل غافل مانده‌ایم

امیررضا قنبری کارشناس ارشد حوزه آمریکای لاتین در گفتگو با خبرنگار مهر درباره سفر آتی رئیس‌جمهور به کشور ونزوئلا در پاسخ به این سوال که آیا نقطه اشتراک ایدئولوژیکی میان ایران و کشورهای حوزه آمریکای لاتین وجود دارد؟ گفت: باید بدانیم غیر از ونزوئلا ما با سایر کشورهای این منطقه، نقطه مشترک ایدئولوژیکی خاصی نداریم اما با خود ونزوئلا این اشتراک وجود دارد.

وی افزود: نیکولاس مادورو رئیس جمهور فعلی ونزوئلا، وزیر خارجه چاوز رئیس جمهور سابق این کشور است. این افراد، مقام معظم رهبری را انسانی الهی می‌شناسند و رهبر انقلاب برای آنان بسیار مقدس است. حتی چاوز در مورد ظهور امام زمان صحبت کرده است؛ بنابراین ما با ونزوئلا اشتراک داریم که در مورد سایر کشورهای آمریکای لاتین این نقاط مشترک وجود ندارد.

قنبری تاکید کرد: نقطه اشتراک ما با سایر کشورهای حوزه آمریکای لاتین این است که آنها از گروه‌های چپ هستند و مثل ما با آمریکا مشکل دارند. در واقع ما دشمن مشترک داریم و این تنها نقطه مشترک میان ماست که کاملاً سیاسی است.

قنبری با بیان اینکه نقطه قوت ما در حوزه آمریکای لاتین کشور ونزوئلا است اظهار کرد: کوبا و نیکاراگوئه ظرفیت خاصی از لحاظ استراتژیکی ندارند و نیکاراگوئه همین حالا مبالغ قابل توجهی به ایران بدهکار است اما پولی برای پرداخت ندارد البته قطعاً برقراری روابط با این کشورها می‌تواند برای ایران صرفه سیاسی داشته باشد و هم پیمان شدن با آنها به جهت دیپلماسی عمومی برای جمهوری اسلامی منفعت به همراه بیاورد اما از لحاظ اجرایی چندان ظرفیتی در حوزه‌های فرهنگی، اقتصادی یا امنیتی ندارند. بنابراین نقطه قوت برای ما ونزوئلا است

کارشناس حوزه آمریکای لاتین ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران با درگیر شدن با استکبار جهانی و فرو ریختن هیمنه آن، فضای خاصی در دنیا ایجاد کرد و در شرایطی که اغلب کشورها از چنین قدرت‌هایی وحشت داشتند، تابوی آنها را در هم شکست. تا جایی که آمریکا را به عنوان مطرح ترین قدرت جهانی در چندین جنگ نیابتی شکست داد. همین موضوع باعث شد این کشورها نوعی الهام‌گیری از روش و مشی جمهوری اسلامی برای مبارزه با سلطه آمریکایی داشته باشند.

وی متذکر شد: بنابراین نوعی ایران دوستی در این کشور وجود دارد که ما باید از این فرصت استفاده کنیم و پیش از آنکه تغییری در این موضوع اتفاق بیفتد شرایط خود را تثبیت کنیم.

زمینه‌های گسترده همکاری ایران و ونزوئلا

قنبری بیان کرد: استقبال این کشور از دستاوردهای صنعتی ایران به گونه‌ای است که در نمایشگاه خودرو رئیس جمهور ونزوئلا سوار خودرو ساخت ایران شد و به مردم خود گفت از این خودرو استفاده کنید و هر کدام از وزرای خود را پای یکی از تولیدات ایرانی گذاشت! حتی خودروی چاوز، رئیس جمهور سابق این کشور سمند بود. ایران در عرض چهار ماه، حدود ۷ هزار خودرو تنها در دو محموله به ونزوئلا صادر کرد و این آمار درباره خودروهایی است که شرایط و کیفیت آنها در مقایسه با بازار جهانی روشن است.

وی عنوان کرد: صادرات صنعتی ایران به ونزوئلا قابل توجه است. خودروی کوییک به عنوان یک خودروی داخلی در حال حاضر به ونزوئلا صادر می‌شود در حالی که این کشور دسترسی نسبتاً خوبی به بازار خودروی جهانی دارد.

وی بیان کرد: همچنین ایران حدود ۳۰۰ هزار هکتار زمین کشاورزی برای کشت فراسرزمینی، چندین معدن طلا برای استخراج فراسرزمینی و همچنین چندین پالایشگاه فراسرزمینی در ونزوئلا دارد. چوب از دیگر حوزه‌های سودآوری است که می‌توان در برقراری روابط و همکاری‌ها میان دو کشور به آن توجه کرد چرا که درآمدزایی بالا و سودآوری قابل توجهی دارد.

از برزیل غافل مانده‌ایم

قنبری در پاسخ به این سوال که با توجه به پیام‌های پشت پرده از سوی برزیل به ایران آیا امکان ارتباط با سایر کشورهای حوزه آمریکای لاتین وجود دارد؟ بیان کرد: باید بدانیم کشورهایی مثل مکزیک، کلمبیا و برزیل نیز ظرفیت بسیاری برای فعالیت‌های اقتصادی دارند. درباره پیام‌های پشت پرده نباید از آنها به سادگی عبور کرد اما از طرف دیگر نباید آنها را چندان جدی گرفت.

کارشناس حوزه آمریکای لاتین یادآور شد: داسیلوا رئیس جمهور برزیل دوست ایران است و با ما به نسبت قبل هم پیمان تر است اما از طرفی روابط خود را با آمریکا نیز حفظ می‌کند. ما در حوزه ارتباط با برزیل کم کاری کرده‌ایم، در حالی که نماینده «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا چندین بار برای داسیلوا نامه برده و پیگیر برقراری ارتباط با او بوده است چرا که برزیل در وهله اول یک کشور پرثروت و در وهله بعدی یک کشور مؤثر است.

وی ادامه داد: برزیل موقعیت ژئوپلتیک خاصی دارد و از طرف دیگر مواضع این کشور در دنیا اثرگذار است بنابراین ایران باید بر این موضوع تمرکز کند و برزیل را دریابد. بنابراین ظرفیت‌هایی از گذشته وجود داشته که ما از آنها غافل بوده‌ایم.

کارشناس حوزه آمریکای لاتین تصریح کرد: همین امروز ما از کشور برزیل با هزینه‌های سرسام‌آور گوشت وارد می‌کنیم اما می‌توانیم همین واردات را از طریق تعامل با ونزوئلا با هزینه‌های بسیار کمتر داشته باشیم بنابراین اگر روندهای سابق را اصلاح کنیم چشم اندازها به راحتی محقق می‌شوند.

چشم‌انداز ۲۰ میلیارد دلاری در دسترس است!

وی در پاسخ به این سوال که آیا چشم اندازهای پیش‌بینی شده برای برقراری ارتباط با ونزوئلا قابل تحقق است، عنوان کرد: کل صادرات رسمی داروی جهوری اسلامی در سال گذشته حدود ۴۵ الی ۵۰ میلیون دلار بوده است از مهر ماه سال گذشته تا همین لحظه یعنی در کمتر از ۹ ماه بیش از ۶۰ میلیون دلار فقط صادرات دارو به ونزوئلا داشته‌ایم یعنی بیش از میزان صادرات داروی کل سال. پیش بینی من این است که فقط صادرات داروی ما به ونزوئلا می‌تواند به سقف یک میلیارد دلار در سال برسد. لذا چشم انداز تبادلات ۲۰ میلیارد دلاری به راحتی قابل تحقق است کما اینکه بخشی از آن امروز به دست آمده و بخش دیگری نیز در آینده دو الی سه ساله محقق خواهد شد.

قنبری بیان کرد: ونزوئلا نفت سبک دارد و ما نفت سنگین داریم. نفت این دو کشور برای بهره برداری‌های پتروشیمی به درد یکدیگر می‌خورد چرا که از ترکیب این دو نفت قابل استفاده و استحصال برای پتروشیمی به دست می‌آید. البته همین حالا هم پتروشیمی خلیج فارس در ونزوئلا فعال است اما میزان این فعالیت‌ها باید گسترش پیدا کند.

ضرورت گسترش حمل و نقل برای فعالیت بخش خصوصی

قنبری همچنین در پاسخ به این سوال که آیا فاصله جغرافیایی قابل توجه میان دو کشور مانعی بر سر راه روابط است؟ اظهار کرد: در دنیای امروز و با پیشرفت حوزه حمل و نقل دغدغه فاصله‌های جغرافیایی را نداریم البته میزان حمل و نقل میان دو کشور هنوز کافی نیست. آذر سال گذشته جلسه کمیسیون مشترک دو کشور با حضور وزیر دفاع ایران و وزیر حمل و نقل ونزوئلا تشکیل شد و بعد از آن خط کشتیرانی میان دو کشور به همت زحمتکشان این حوزه راه اندازی شد. همچنین با ایجاد یک خط هوایی هفته‌ای یک پرواز میان تهران و کاراکاس برقرار است اما این میزان کافی نیست.

کارشناس ارشد حوزه آمریکای لاتین تصریح کرد: اگر ترکیه و امارات امروز قطب دنیای تجارت شده‌اند برای آن است که برای مثال دبی هر روز به کاراکاس پرواز دارد در حالی که روابط اقتصادی خاصی میان حاکمیت دو کشور برقرار نیست. نکته مهم آن است وقتی بستر حمل و نقل فراهم شود بخش خصوصی به عرصه فعالیت می‌آید.

وی درباره اهمیت حضور بخش خصوصی در روابط میان دو کشور گفت: باید بدانیم برقراری روابط در بخش خصوصی بسیار ارزشمند است، کشور ونزوئلا زمین‌های ارزشمندی دارد که هر هکتار حدود ۷ تا ۵۰ میلیون قیمت دارد. زمین‌هایی که به لحاظ مختصاتی جنگل آمازون را در اختیار خود دارند و از امکاناتی مثل آب، باند فرود هواپیما و سایر تأسیسات بهره مند هستند.

قنبری تاکید کرد: دنیای اقتصاد امروز دنیای معاملات بازار آزاد است و سرمایه گذاری در بخش‌های خصوصی رقم می‌خورد بنابراین اگر ظرفیت و بستر برای سرمایه گذاری بخش خصوصی مهیا شود اتفاقات عظیمی رخ خواهد داد.

وی عنوان کرد: در حال حاضر تمام سرمایه گذاری و فعالیت اقتصادی میان دو کشور در دست دولت‌هاست و بخش خصوصی امکانات، انگیزه و تمایلی برای حضور ندارند باید بدانیم اگر ترکیه در صنعت ساختمان سازی ونزوئلا جای ایران را گرفته برای این است که امکانات و زیرساخت‌های لازم را برای فعالان کشور خود فراهم کرده است و همه اینها دلایلی هستند که در بخش خصوصی تأثیر می‌گذارند.

نگاه تحقیرآمیز به برخی کشورها عوامانه است

وی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه چرا نگاه تحقیرآمیز در بدنه افکار عمومی و برخی چهره‌های سیاسی نسبت به کشورهای حوزه آمریکای لاتین وجود دارد؟ گفت: این نگاه عوامانه است و افرادی این حرف‌ها را می‌زنند که از حقایق کشورهای مختلف و ظرفیت‌های آنان اطلاعی ندارند. مهم آن است که نباید از طرف خاصی غش کنیم و باید صرفاً منافع ملی را معیار اصلی معاملات خود قرار دهیم.

قنبری عنوان کرد: امروز منافع ملی کشور در برقراری روابط اقتصادی با کشوری مثل ونزوئلا بسیار بیشتر از برقراری روابط با آلمان، انگلیس و فرانسه است. باید بدانیم بیشترین واردات ما از کشور آلمان سال گذشته چوب دسته بیل بوده است. ما از آلمان سویا وارد کرده ایم. این در حالی است که نمی‌توانیم تولیدات خودروسازی کشورمان را به آلمان یا انگلیس صادر کنیم اما می‌توانیم به ونزوئلا کوییک بفروشیم و از این طریق درآمدزایی داشته باشیم. از طرف دیگر به واسطه این روابط همکاری‌های سیاسی و دیپلماتیک را هم تحکیم کنیم.

کارشناس حوزه آمریکای لاتین یادآور شد: بسیاری از کشورهای دنیا صرفاً اسم بزرگی دارند و زیبا هم هستند اما از آنها آورده‌ای برای ما به دست نخواهد آمد. امروز آلمان در دنیا پشت ایران می‌ایستد یا ونزوئلا؟ قطعاً آلمان پشت غرب خواهد ایستاد، بنابراین برقراری چنین روابطی با غرب باید بدانیم اساساً مقدور و نتیجه بخش نیست.

وی بیان کرد: اینکه کسی به برقراری روابط با غرب تاکید دارد شاید به دلیل غرب گرایی نباشد، چرا که برخی معتقدند تفکر غرب و آمریکا در دنیای امروز مؤثر است و اگر سایرین روابط خود را با جمهوری اسلامی قطع می‌کنند به علت ترس آنها از ایالات متحده است. با همه اینها از لحاظ روابط اقتصادی و تجاری، برقراری ارتباط با آمریکای لاتین برای ایران نسبت به تمام دنیا به صرفه تر است.

قنبری تاکید کرد: باید بدانیم امروز اگر بتوانیم با کشورهای آمریکای لاتین و حتی کشورهای همسایه مانند افغانستان و پاکستان روابط اقتصادی شکل دهیم قطعاً درآمدزایی قابل توجهی به دست خواهیم آورد. متأسفانه یک نگاه مبنی بر این وجود دارد که همه دنیا در سه یا چهار کشور خلاصه می‌شود اما این چنین نیست امروز موازنه در دنیا تغییر کرده و قدرت در حال انتقال از غرب به سمت شرق است و اگر ایران از فرصت‌های فعلی به درستی استفاده نکند همین انتقال قدرت ممکن است در آینده به تهدیدی جدید برای کشور تبدیل شود.