توسعه ساخت مسکن بدون کمک بانک‌ها امکان‌پذیر نیست

محمد امینی رعیا، کارشناس مسائل اقتصادی، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر درباره لزوم هدایت اعتبار بانکی به سمت فعالیت‌های مولد گفت: ما دو ادبیات در بحث هدایت پول داریم که یکی هدایت نقدینگی و یکی هدایت اعتبار است. وقتی درباره هدایت نقدینگی صحبت می‌کنیم، در مورد هدایت پول موجود صحبت می‌کنیم و این مشخصاً یعنی هدایت، جهت‌دهی و تغییر ترکیب سپرده‌های بانکی. این کار عملاً به این معنی است که می‌خواهیم سپرده‌های بانکی را تغییر بدهیم تا در سپرده‌های بلندمدت، سپرده‌های سرمایه‌گذاری در صندوق‌های پروژه‌ها قرار بگیرد که این اثرش را روی سرعت گردش پول در جامعه می‌گذارد.

وی افزود: هدایت اعتبار درباره خلق پول جدید صحبت می‌کند؛ یعنی می‌گوید این پول جدیدی که می‌خواهد وارد اقتصاد شود به کجا تخصیص داده شده و به چه شکل و با چه کیفیتی تخصیص پیدا کند. وقتی به تجربه کشورهای مختلف نگاه می‌کنیم می‌بینیم کشورهایی که روند توسعه آن‌ها با ما شروع شده است ولی سرعت بیشتری نسبت به ما داشته‌اند، مخصوصاً کشورهای شرق آسیا مثل ژاپن و کره، از این هدایت اعتبار کاملاً استفاده کرده‌اند.

طرح نهضت ملی مسکن یک طرح مولد و اشتغال آفرین است

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: در واقع این کشورها خلق پول بانکی و خلق پول جدید را کاملاً در اختیار توسعه و در اختیار طرح‌ها و بخش‌هایی که هدف‌گذاری شده قرار داده‌اند تا بتوانند تأمین مالی توسعه را انجام بدهند. لذا هدایت اعتبار یک بحث لازم و مهم است؛ مخصوصاً در شرایط فعلی کشور ما که تنگنای مالی داریم و البته می‌بینیم که بخشی از خلق پول ما انحراف دارد و به بخش‌هایی که باید برود نمی‌رود.

امینی رعیا در ارتباط با مولد بودن طرح نهضت ملی مسکن اظهار داشت: طبیعتاً این طرح کاملاً یک طرح مولد محسوب می‌شود و چه از منظر بحث اجتماعی که تأمین مسکن خانوار است و چه از منظر تولید و اشتغال که اشتغال آن نیز پایدار است، لازم است. پایداری اشتغال آن هم به دلیل این است که چون سالانه تعداد ازدواج‌هایی حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار تا در کشور صورت می‌گیرد، به این میزان مسکن نیاز داریم. در چنین فضایی حتماً تولید مسکن یک کار لازم و مولد در کشور است.

وی با اشاره به ضروری بودن نقش‌آفرینی بانک‌ها در ساخت مسکن بیان کرد: اینکه بانک‌ها باید به چه شکل در نهضت ملی مسکن نقش‌آفرینی کنند ما یک تجربه‌ای در گذشته داریم و آن بحث مسکن مهر بود که با منابع خط اعتباری بانک مرکزی انجام شد. منتها یک قسمت‌هایی داشت که کاملاً می‌شود از آن بهره‌گیری کرد، مثل بحثی که تسهیلات در اختیار سازنده قرار داده می‌شد و بازپرداخت آن را خریدار انجام می‌داد و این باعث می‌شد که پول کاملاً به سمت تولید مسکن برود.

عرضه زمین‌های دولتی و حاکمیتی پیش‌نیاز توسعه ساخت مسکن

مدیر اندیشکده اقتصاد مقاومتی افزود: طبیعی است ما بدون استفاده از ظرفیت نظام بانکی نمی‌توانیم ساخت مسکن را در کشور توسعه بدهیم ولی قبل از آن یکسری پیش‌نیازهایی وجود دارد، مثلاً اینکه ما بحث عرضه‌ی زمین را حل کنیم. تأمین زمین در حاشیه شهرهای بزرگ و عرضه زمین‌های دولتی یا حاکمیتی پیش‌نیاز این کار است و فقط هم قضیه با پرداخت تسهیلات صورت نمی‌گیرد، ولی بانک‌ها هم باید نقش‌آفرینی کنند. حتی اگر لازم است یک جاهایی مسکن ساخته شود و مسئله حل شود و رونق اتفاق بیافتد حتماً باید از منابع و خط اعتباری هم به صورتی که قابل برگشت باشد و باعث خلق پول و نقدینگی مضاعف نشود، استفاده شود.

این کارشناس اقتصادی در ارتباط با ریسک نکول تسهیلات نهضت ملی مسکن نیز گفت: ریسک نکول را باید ببینیم تجربه چگونه بوده است، ولی معمولاً نکول تسهیلات خرد زیر ۵ درصد است و چه از نظر حجمی و چه از نظر مقداری از میانگین نکول تسهیلات بانکی پایین‌تر است.

وی در انتها تأکید کرد: این نشان می‌دهد که اتفاقاً بانک‌ها هرچه به سمت تسهیلات خرد بروند، نکول کمتر می‌شود. مخصوصاً تسهیلات مسکن که وابسته به سرمایه‌ای است که می‌تواند به عنوان وثیقه عمل بکند و این کاملاً دغدغه بانک را در بحث برگشت تسهیلات از بین می‌برد و بانک نسبت به این موضوع نگرانی نخواهد داشت.