آزمایش کوردوسنتز، راهکاری برای تشخیص بیماری های ژنتیکی جنین

در مورد آزمایش کوردوسنتز یا آزمایش خون از بند ناف از طریق پوست چه می‌دانید؟ در چه مواقعی انجام این آزمایش تجویز می‌شود؟ آیا خطراتی در طی این آزمایش، مادر و جنین را تهدید می‌کند؟ در این مقاله از دکترتو به بررسی کامل تست کوردوسنتز، نحوه انجام، خطرات و مراقبت‌های لازم بعد از آن می‌پردازیم.

برای انجام این تست و نکات مهم قبل و بعد آن حتما با متخصص زنان و زایمان مشورت کنید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه‌بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره تلفنی با دکتر زنان وجود دارد.

آزمایش کوردوسنتز چیست؟

کوردوسنتز (Cordocentesis) یک پروسه یا آزمایش تهاجمی پیش از زایمان است. متخصص در این پروسه یک نمونه خون از بند ناف جنین تهیه کرده و برای تشخیص اختلالات خونی، عفونت‌ها و جهش‌های ژنتیکی از آن استفاده می‌کند.

این روش می‌تواند مشکلات خاصی را قبل از تولد نوزاد تشخیص دهد. از این روش همچنین می‌توان برای رساندن برخی از داروها یا انتقال خون به جنین استفاده کرد. به این پروسه، نمونه‌گیری خون بند ناف از طریق پوست (PUBS) یا funipuncture هم گفته می‌شود.

متن انگلیسی:
Cordocentesis is a prenatal diagnostic test that involves sampling fetal blood from the umbilical cord.
ترجمه متن:
تست کوردوسنتز یک آزمایش تشخیصی قبل از زایمان است که شامل نمونه‌برداری از خون جنین از بند ناف می‌شود.

mayoclinic

چرا کوردوسنتز انجام می شود؟

آزمایشات دوران بارداری و پیش از زایمان شامل سونوگرافی و آزمایش خون هستند. درصورتی‌که آزمایش‌های غیرتهاجمی پیش از زایمان، وجود یک مشکل در اثر عوارض بارداری را نشان دهند، ممکن است پزشک برای بررسی دقیق‌تر این مشکل، آزمایش‌های تهاجمی نظیر آمنیوسنتز یا نمونه‌برداری از پرزهای کوریونی (CVS) را توصیه کند. اما اگر نتایج این دو آزمایش خیلی واضح نباشند، پزشک معمولاً انجام نمونه‌برداری از خون بند ناف جنین را پیشنهاد می‌کند.

آزمایش کوردوسنتز برای تشخیص چیست؟

این آزمایش می‌تواند به تشخیص برخی از بیماری‌های جنین کمک کند از جمله:

• انواع کم خونی که شامل پایین‌بودن تعداد گلبول‌های قرمز سالم است.
• ترومبوسیتوپنی که شامل پایین‌بودن تعداد پلاکت‌ها (ذرات خونی که به لخته‌شدن خون کمک می‌کنند) است.
• اختلالات خونی نظیر بیماری همولیتیک جنین که در آن گلبول‌های قرمز خون به‌سرعت تجزیه می‌شوند.
• ناهنجاری‌های کروموزومی (جهش‌های ژنتیکی ارثی یا تصادفی) نظیر سندرم داون. برای پیشگیری از سندرم داون قبل از بارداری حتما با متخصص ژنتیک مشاوره داشته باشید.
• عفونت‌هایی مانند توکسوپلاسموز یا سرخجه
• ایزوایمونیزاسیون، زمانی که خون فرد باردار با خون جنین سازگار نیست.

قیمت آزمایش کوردوسنتز

هزینه آزمایش کوردوسنتز یا نمونه برداری خون نافی پرکتانیوس (PUBS) در شهرهای مختلف متفاوت است. همچنین قیمت نهایی بسته به نوع آزمایشگاه و بیمارستان، بیماری مورد بررسی و بیماری‌های همراه و متعدد دیگر، متغیر خواهد بود. برای اطلاع از قیمت دقیق این آرمایش بهتر است به آزمایشگاه نزدیکتان مراجعه کنید یا از طریق پنل دکترتو اقدام به دریافت نوبت تلفنی یا آنلاین از آزمایشگاه‌ها کرده و مشاوره دریافت کنید.

نتایج آزمایش کوردوسنتز

متخصص ژنتیک یا پزشک به شما در درک نتایج نمونه برداری از خون بند ناف جنین کمک می‌کند. اگر نتایج آزمایش شما نرمال باشند، پزشک به شما می‌گوید که آیا به مراجعات بعدی و آزمایش‌های دیگری نیاز دارید یا نه. درصورتی‌که جنین عفونت داشته باشد، پزشک گزینه‌های درمانی را به طور کامل برای شما شرح می‌دهد و به شما مزایا و معایب هر روش را می‌گوید. اگر جنین کم‌خونی شدید داشته باشد، ممکن است به تزریق خون از طریق بند ناف نیاز باشد.

اگر نتایج آزمایش نشان دادند که فرزندتان دارای وضعیتی است که قابل‌درمان نیست، ممکن است مجبور شوید تصمیم‌های سختی (مانند این که به بارداری خاتمه دهید.) بگیرید. در این دوران سخت هر چه از حمایت پزشکان، عزیزانتان و سایر افراد نزدیک برخوردار شوید، بهتر می‌توانید با این موضوع کنار بیایید.

خطرات کوردوسنتز

ازآنجایی‌که کوردوسنتز یک پروسه تهاجمی است، مسلماً با عوارض جانبی همراه است و بدون خطر نیست. کوردوسنتز نسبت به دیگر روش‌ها، خطرات بیشتری برای جنین دارد. پزشک تنها در صورتی این روش را پیشنهاد می‌کند که گزینه‌های دیگر در دسترس نباشند یا این که نتوانند نتایج کافی ارائه دهند. خون به‌دست‌آمده از طریق کوردوسنتز می‌تواند برای انواع دیگر مطالعات و آزمایش‌های ژنتیکی نیز مورد استفاده قرار بگیرد.

نمونه برداری از خون بند ناف جنین خطرات جدی به همراه دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

اگر می‌خواهید از خطرات این روش آگاه شده و بدانید انجام آن برای شما ضرورت دارد یا نه باید با متخصص زنان یا دکتر ژنتیک مشورت کنید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه‌بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین زنان زایمان و نازایی وجود دارد.

۱. خونریزی جنین

خونریزی از ناحیه‌ای که سوزن وارد می‌شود رایج‌ترین عارضه این پروسه است. اگر خونریزی مهلک و خطرناک جنین رخ داد، ممکن است پزشک انتقال خون را توصیه کند.

۲. هماتوم بند ناف

ممکن است در طول آزمایش خون از بند ناف از طریق پوست یا بعد از آن، خون جنین در بند ناف جمع شود. اکثر جنین‌ها هنگامی که این مشکل رخ می‌دهد علائم و نشانه‌هایی ندارند. بااین‌حال، تعداد کمی از جنین‌ها ممکن است برای مدت کوتاهی علائمی مثل ضربان قلب پایین را تجربه کنند که می‌توان آن را جزء علائم خطرناک در بارداری برشمرد.

اگر هماتوم پایدار باشد، پزشک جنین را تحت‌نظر خواهد گرفت. اما اگر هماتوم پایدار نباشد، نشانه های دفع هماتوم وجود داشته باشد یا ضربان قلب فرزندتان بهبود پیدا نکند، ممکن است پزشک زایمان سزارین اورژانسی را توصیه کند.

۳. کاهش ضربان قلب جنین

ممکن است ضربان قلب جنین پس از کوردوسنتز به طور موقت کاهش پیدا کند.

۴. عفونت

در موارد نادر کوردوسنتز می‌تواند منجر به عفونت رحم یا جنین شود. اگر علائم عفونت شدید رحم را دارید، حتما به متخصص زنان یا دکتر مامایی اطلاع دهید.

۵. خونریزی جنینی – مادری

در حدود ۴۰ درصد از مواردی که این پروسه انجام می‌شود، ممکن است خون جنین وارد جریان خون مادر شود. مقدار این خونریزی معمولاً کم است. این مشکل زمانی که جفت در جلوی رحم قرار می‌گیرد، رایج‌تر است.

۶. انتقال عفونت مادر

اگر مادر عفونت‌های خاصی مانند هپاتیت B، هپاتیت C یا HIV داشته باشد، ممکن است این عفونت‌ها به جنین منتقل شوند.

۷. از دست دادن بارداری و مرگ جنین

آزمایش خون از بند ناف از طریق پوست نسبت به سایر آزمایش‌های تشخیصی که قبل از تولد انجام می‌شوند (نظیر نمونه‌برداری از پرزهای کوریونی و آمنیوسنتز) به میزان بیشتری احتمال مرده زایی را در پی دارد. البته این خطر برای جنینی که طبیعی به نظر می‌رسد و این آزمایش برای بررسی اختلالات ژنتیکی او انجام شده، حدود ۱ الی ۲ درصد است.

بااین‌حال، ازآنجایی‌که بسیاری از جنین‌ها هنگام انجام این آزمایش دچار یک بیماری هستند، تعیین این که آیا مرگ جنین به این روش ربط دارد یا ناشی از وضعیت سلامتی او بوده معمولاً دشوار است. در نهایت تصمیم برای انجام آزمایش خون از بند ناف از طریق پوست یا عدم انجام آن به عهده شماست. پزشکان و متخصصان ژنتیک می‌توانند به شما کمک کنند تا خطرات و مزایای این روش را بسنجید و سپس تصمیم درستی بگیرید.

چه کسانی نباید نمونه برداری از خون بند ناف جنین را انجام دهند؟

برخی از افراد نباید این آزمایش را انجام دهند که شامل موارد زیر هستند:

• بیمارانی که مبتلا به عفونت‌های خونی هستند (به دلیل خطر افزایش عفونت).
• زنانی که در سه ماهه آخر بارداری هستند (به دلیل افزایش خطر بروز علائم زایمان زودرس).
• زنانی که بیشتر از ۳ بار این نمونه برداری را انجام داده‌اند (به دلیل افزایش خطر نارسایی بند ناف).
• زنانی که بیشتر از ۲۰ هفته بارداری دارند (به دلیل خطر آسیب به جنین).

متن انگلیسی:
Cordocentesis, also known as percutaneous umbilical blood sampling (PUBS), is a diagnostic test that can identify genetic or blood-related conditions in a developing fetus.
ترجمه متن:
تست کوردوسنتز که به نمونه برداری خون از ناف نیز شناخته می‌شود، یک آزمایش تشخیصی است که می‌تواند شرایط ژنتیکی یا خونی جنین در حال رشد را شناسایی کند.

healthline

نحوه انجام تست کوردوسنتز

در طول این آزمایش، پزشک از سونوگرافی برای تعیین محل بند ناف در رحم استفاده می‌کند. طی این پروسه باید به کمر روی میز معاینه دراز بکشید. در همین حین پزشک ژل مخصوصی را روی شکمتان استعمال می‌کند. سپس از یک دستگاه کوچک به نام ترانسدیوسر سونوگرافی برای نشان‌دادن موقعیت جنین روی مانیتور استفاده می‌شود. بعد از آن پزشک شکمتان را تمیز می‌کند. گاهی اوقات برای این که در طول این پروسه دردی نداشته باشید به شما دارو داده می‌شود، اما اغلب نیازی به دارو نیست.

پزشک یک سوزن نازک و توخالی را از طریق دیواره شکم وارد رحم می‌کند و از طریق سونوگرافی آن را هدایت می‌کند. سپس مقدار کمی خون از ورید بند ناف به داخل یک سرنگ کشیده می‌شود و در نهایت سوزن خارج می‌شود. درحالی‌که سوزن وارد می‌شود و پزشک از بند ناف خون می‌گیرد، باید بی‌حرکت دراز بکشید. ممکن است وقتی سوزن وارد پوست شکم می‌شود احساس سوزش کنید و وقتی سوزن وارد رحم می‌شود گرفتگی عضلات را تجربه کنید.

کوردوسنتز در چه دوره‌ای از بارداری انجام می شود؟

نمونه برداری از خون بند ناف جنین معمولاً بین هفته ۱۸ بارداری تا هفته ۲۳ بارداری در مطب پزشک انجام می‌شود. اما از هفته ۲۴ بارداری به بعد، این پروسه باید در بیمارستان انجام شود. علت این امر این است که در صورت بروز هر گونه عارضه‌ای که ممکن است نیاز به سزارین اورژانسی داشته باشد، فرد به مداخله پزشکی فوری دسترسی داشته و در بیمارستان تحت جراحی قرار بگیرد.

آیا کوردوسنتز یک پروسه تهاجمی است؟

بله همان‌طور که گفته شد کوردوسنتز یک پروسه تهاجمی است و انجام‌دادن تنها در شرایطی توصیه می‌شود که بقیه آزمایش‌ها اطلاعات کافی را ارائه ندهند.

چگونه برای کوردوسنتز آماده شوم؟

پزشک یا پرستار دستورالعمل‌های خاصی را در اختیارتان قرار می‌دهد تا به شما کمک کند برای این آزمایش آماده شوید. درصورتی‌که کوردوسنتز منجر به سزارین اورژانسی شود، ممکن است مجبور شوید تا چند ساعت از مصرف غذا و نوشیدن هر چیزی به جز آب خودداری کنید. ممکن است پزشک قبل از عمل به شما آنتی‌بیوتیک داخل وریدی (IV) بدهد تا از عفونت جلوگیری شود. همچنین ممکن است از خونتان نمونه‌برداری کند تا بتواند آن را با خون جنین مقایسه کند.

حتماً به یاد داشته باشید که از یکی از اعضای خانواده یا دوستانتان بخواهید که همراه شما به مطب یا بیمارستان بیاید. حضور عزیزانتان در کنار شما باعث می‌شود از حمایت عاطفی کافی برخوردار شوید. همچنین ازآنجایی‌که این پروسه تهاجمی است، وجود فردی که مراقب شما باشد و بعد از آن شما را به خانه برساند ضروری است.

مراقبت های بعد از کوردوسنتز

پس از این که پزشک نمونه خون را تهیه کرد، ممکن است کمی گرفتگی عضلات یا درد جزئی داشته باشید. پزشک از یک مانیتور سونوگرافی یا مانیتور مخصوص برای بررسی ضربان قلب جنین پس از این پروسه استفاده می‌کند.

ممکن است پزشک توصیه کند زمانی که به خانه رفتید بقیه روز را استراحت کنید. احتمالاً از روز بعد از این پروسه می‌توانید فعالیت‌های عادی خود را از سر بگیرید. اگر خونریزی واژینال یا نشت مایعات را تجربه کردید حتماً با پزشک خود تماس بگیرید. در نهایت نمونه خون در آزمایشگاه‌های تخصصی تجزیه‌وتحلیل خواهد شد و نتایج آزمایش معمولاً ظرف چند روز در دسترستان قرار می‌گیرد.

دلایل انجام یا عدم انجام آزمایش کوردوسنتز چیست؟

دلایل انجام یا عدم آزمایش خون از بند ناف از طریق پوست از فردی به فرد دیگر، از زوجی به زوج دیگر و از پزشکی به پزشک دیگر متفاوت هستند. انجام آزمایش و تایید مشکل، این فرصت‌ها را در اختیار شما قرار می‌دهد:

• فرصت استفاده از مداخلات پزشکی که ممکن است به درمان وضعیت جنین کمک کنند.
• می‌توانید برنامه‌ریزی برای داشتن فرزندی با نیازهای ویژه را شروع کنید.
• می‌توانید در سبک زندگی‌تان تغییراتی را اعمال کنید.
• افراد مشابه خودتان و کلاس‌های حمایتی که برای والدینی با شرایط شما برگزار می‌شوند، شناسایی کنید.

برخی از افراد یا زوج‌ها ممکن است به دلایل مختلفی تصمیم بگیرند که این آزمایش یا آزمایش‌های دیگر را انجام ندهند. برخی از این دلایل شامل این موارد هستند:

• آن‌ها بدون توجه به این که این آزمایش‌ها چه چیزی را نشان می‌دهند، با نتایج آن راحت هستند.
• به دلایل شخصی، اخلاقی یا مذهبی، نمی‌توانند جنینی که مشکل دارد، سقط کنند.
• برخی از والدین نمی‌خواهند هرگونه آزمایشی که ممکن است با خطر آسیب رساندن به جنین درحال‌رشد همراه باشد، انجام دهند.

سوالات متداول شما

در ادامه به سوالات پرتکرار شما در مورد تست کوردوسنتز پاسخ داده‌ایم.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به پزشک

در مواردی که Cordocentesis برای تشخیص بیماری‌های ژنتیکی در جنین انجام می‌شود، اگر نتایج غیرطبیعی باشد، احتمالا نیاز به تصمیمات سخت و دشوار مربوط به ادامه یا خاتمه بارداری در صورت وجود بیماری‌های جدی، وجود دارد.

بنابراین، اگر شما به طور جدی به آزمایش کوردوسنتز نیاز دارید، بهتر است با پزشک خود در مورد مزایا و معایب این آزمایش و همچنین خطرات و عوارض مرتبط با آن صحبت کنید و تصمیم مناسبی باتوجه‌به شرایط خودتان بگیرید. هر نوع مشاوره و کمکی نیاز داشتید می‌توانید از متخصص زنان در دکترتو نیز راهنمایی بگیرید. برای این منظور می‌توانید هم اقدام به دریافت حضوری کنید و هم از پنل دکترتو نوبت آنلاین و تلفنی بگیرید.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این آزمایش باید با دکتر زنان یا دکتر ژنتیک پزشکی مشورت کنید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه‌بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین ژنتیک و دکتر زنان وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!

منابع: my.clevelandclinic, verywellfamily, americanpregnancy, middlesexhealth