اجبار بانک‌ها برای تامین مالی، نهضت ملی مسکن را به سرانجام می‌رساند؟

به گزارش تجارت‌نیوز، امکان تغییر بانک عامل پروژه‌های نهضت ملی، از بانک مسکن به دیگر بانک‌های عامل در بستر سامانه طرح‌های حمایتی فراهم شده است. بر این اساس پنج بانک تجارت، صادرات، ملی، سپه و شهر نیز برای تامین اعتبار پروژه‌های نهضت ملی مسکن در شهرهای جدید اعلام آمادگی کرده‌اند.

اما با توجه به وضعیت مالی و ناترازی بانک‌ها آیا اکنون بانک‌های مشخص شده کششی برای تامین مالی وام‌های مربوط به نهضت ملی مسکن دارند؟

بانک‌ها منابع مالی پایدار ندارند!

منصور غیبی، کارشناس بازار مسکن در این خصوص به تجارت‌نیوز گفت: «به صورت رسمی حدود 6 بانک به سیاست‌های دولت برای همکاری در پرداخت تسهیلات وام مسکن جهت ساخت واحدهای مربوط به طرح نهضت ملی مسکن بله گفته‌اند.»

او ادامه داد: «از سوی دیگر حدود 20 بانک اعلام آمادگی صوری انجام داده‌اند، ولی وارد عملیات نشده‌اند. اما به رغم این تعداد بانک که تحت فشار هستند، مشکل دیگر وجود دارد مبنی بر اینکه بانک‌ها معتقد هستند منابع مالی پایدار برای ورود به به این درخواست را ندارند.»

معوقات هزاران میلیارد تومانی بانک‌ها

غیبی در مورد بدهی بانک‌ها نیز بیان کرد: «یک آمار غیررسمی نیز نشان می‌دهد نزدیک به 338 هزار میلیارد تومان بدهی و معوقات انباشته بانک‌های کشور است. فرض کنید اکنون این آمار درست باشد؛ در این صورت، با این بدهی و معوقات بانکی، از ورود بانک‌ها به تعهد تامین تسهیلات ساخت مسکن جز یک ناراستی عاید مجموعه نمی‌شود.»

او ادامه داد: «من فکر می‌کنم بانک‌ها از طرفی خود، ضرر و معوقات انباشت‌شده دارند و از سوی دیگر میل و رغبتی برای این نوع سرمایه‌گذاری بین بانک‌ها وجود ندارد.»

غیبی همچنین گفت: «بانک ذاتا یک بنگاه اقتصادی است که می‌خواهد از محل سپرده‌های مردم دوباره تولید سرمایه و غنای ثروت کند و تسهیلاتی که قصد ارائه آن را به بخش‌های مختلف اقتصادی یا بخش حقوقی و حقیقی دارد باید به‌گونه‌ای باشد که امیدی به بازگشت آن وجود داشته باشد. همچنین بانک باید بتواند از این راه کسب سودی هم انجام دهد.»

این کارشناس بازار مسکن در خصوص تجربه منفی برای سرمایه‌گذاری در بخش مسکن توضیح داد: «این ناامیدی در بدنه بخش بانکی و مدیریت عامل بانک‌ها مشهود است. همچنین تجربه مسکن مهر که در 16 سال گذشته با مشکلاتی مواجه شده و هنوز هم تمامی ندارد، پیش چشم است؛ حالا با آن تجربه ناموفق بله گفتن به سیاست‌های دولت سیزدهم هم نیز بانک‌ها را نگران می‌کند.»

او بیان کرد: «بنابراین دو دلیل را می‌توان برای طفره‌رفتن بانک‌ها از پرداخت وام مسکن برشمرد؛ ابتدا معوقات و زیان انباشت شده بانک‌ها و دیگری عدم علاقه به سرمایه‌گذاری در پروژه‌هایی که اعتبار و مبالغ زیادی از بانک‌ها می‌گیرد، ولی امیدی به بازگشت و سود در آن وجود ندارد. همچنین دولت هم شدیدا بانک‌ها را در این رابطه تحت فشار قرار داده است.»

همکاری بانک‌ها با نهضت ملی مسکن فقط ۱۷ درصد!

همان‌طور که بیان شد دو رویکرد در خصوص ورود بانک‌ها به حوزه تسهیلات نهضت ملی مسکن وجود دارد. بر اساس ماده ۴ قانون جهش تولید مسکن «بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی مکلفند حداقل 20 درصد از تسهیلات پرداختی خود را در هرسال با نرخ سود مصوب شورای پول و اعتبار به بخش مسکن اختصاص دهند، به‌صورتی‌که در سال اول اجرای قانون از حداقل 360 هزار میلیارد تومان تسهیلات برای واحدهای موضوع این قانون کمتر نباشد و برای سال‌های آینده نیز حداقل منابع تسهیلاتی مذکور با افزایش درصد صدرالذکر مطابق با نرخ تورم سالانه افزایش یابد.»

آن‌طور که مدیرکل اقتصاد مسکن وزارت راه‌وشهرسازی می‌گوید در سال اول 360 هزار میلیارد تومان تسهیلات نهضت ملی مسکن به بانک‌ها و در سال دوم نیز 548 هزار میلیارد تومان به بانک‌ها ابلاغ شد، اما بانک‌ها تا ابتدای سال 1402 حدود 111 هزار میلیارد تومان قرارداد امضا کرده‌اند که این موارد شامل تسهیلات در قالب خودمالکی، نهضت ملی مسکن، مسکن روستایی و ودیعه مسکن به متقاضیان واجد شرایط پرداخت می‌شود.

ابوالفضل نوروزی، مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه‌ و شهرسازی نیز در این خصوص بیان کرده است که در سال اول 18 درصد و در سال دوم نیز 17 درصد از تکلیف قانونی بانک‌ها در پرداخت تسهیلات نهضت ملی مسکن محقق شده و درمجموع عملکرد تسهیلات‌دهی نظام بانکی به نهضت ملی مسکن 17.5 درصد بوده است.

باید دید بانک‌های جدید وارد شده به این حوزه تا چه حدود تمایل نشان می‌دهند تا منابع خود را در اختیار نهضت ملی مسکن بگذارند.