چگونه تورم کالاها در تیر ماه صفر شد؟

شواهد آماری اقتصاد کشور از بهبود تراز حساب جاری، حساب کالایی و همچنین صفر شدن برآیند تورم کالاها در تیرماه امسال حکایت دارد.

جدیدترین آمارهای اقتصادی کشور از تورم تیر ماه سال جاری نشان می‌دهد که برآیند تورم ماهانه گروه کالایی صفر شده است. این اتفاق در نتیجه سیاست‌های کنترل تورم دولت حاصل شده است. تورم ماهانه منفی گروهی از کالاها، تورم مثبت گروهی دیگر را در تیرماه خنثی نموده و تورم ماهانه صفر در بخش کالاها را رقم زده است.

البته به دلیل فنی بودن موضوع، ابهاماتی در برخی تحلیل‌های رسانه‌ای به وجود آمده است.

در همین ارتباط محمد شیریجیان، معاون اقتصادی بانک مرکزی در توضیح آمارهای اخیر اظهار داشت: شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی (CPI) در برگیرنده سبدی از اقلام مختلف کالاها و خدمات است که هریک از این اقلام حسب سهمی که در بودجه خانوار در سال پایه دارند، از یک ضریب اهمیت (وزن در سبد تورم) برخوردار هستند.

وی ادامه داد: بدیهی است در طول زمان به دلیل تغییر عادات خانوارها و در نتیجه تغییر سهم هریک از اقلام مزبور در بودجه خانوار، ضریب اهمیت این اقلام نیز تغییر خواهد نمود. به همین دلیل نیز نهادهای آماری نسبت به تغییر سال پایه در محاسبه شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی اقدام می‌نمایند که این اقدامات در نهایت به صورت تغییر اوزان و یا حذف و اضافه شدن اقلام کالایی و خدمتی نمایان خواهد شد.

شیریجیان افزود: بر این اساس تعداد اقلام مشمول در سبد شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی از ۳۶۸ قلم کالا و خدمت در سال پایه ۱۳۹۵ به ۴۰۷ قلم کالا و خدمت در سال پایه ۱۴۰۰ افزایش یافته است. از این ۴۰۷ قلم، تعداد اقلام مربوط به گروه خدمت ۹۷ قلم و تعداد اقلام مربوط به گروه کالا ۳۱۰ قلم می‌باشد. در سال پایه ۱۴۰۰ نسبت به سال پایه ۱۳۹۵ ضریب اهمیت «کالا» از ۴۸.۵ به ۵۲.۶ درصد افزایش و در مقابل ضریب اهمیت «خدمت» از ۵۱.۶ به ۴۷.۴ درصد کاهش یافته است.

معاون اقتصادی بانک مرکزی تاکید کرد: بیشترین تغییر در میان گروههای اصلی مربوط به گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها است که ضریب اهمیت آن از ۲۵.۵ به ۳۲.۵ درصد افزایش یافته است، لذا اهمیت تحولات قیمتی این گروه در ایجاد تورم شاخص کل مبتنی بر سال پایه ۱۴۰۰ بیشتر شده است. میزان تغییر قیمتها و ضرایب اهمیت دو مولفه اساسی در شکل دهی به تغییرات شاخص کل و سایر زیر شاخصها اعم از گروههای اختصاصی (کالا و خدمت) و گروههای اصلی (خوراکیها و آشامیدنیها، دخانیات، پوشاک و کفش، مسکن، آب، برق و گاز و سایر سوختها، اثاث، لوازم و خدمات مورد استفاده در خانه، بهداشت و درمان، حمل و نقل، ارتباطات، تفریح و امور فرهنگی، تحصیل، رستوران و هتل و کالاها و خدمات متفرقه) هستند.

برآیند صفر تورم ماهانه کالاها

معاون اقتصادی بانک مرکزی با اشاره به آمار تورم تیرماه یادآور شد: بررسی شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در تیر ماه سال جاری نشان میدهد که گروه کالا با تورم ماهانه صفر رو به رو بوده است. همان طور که بیان شد، صفر شدن تورم گروه کالا در شاخص کل بهای کالاها و خدمات مصرفی، برآیند تحولات قیمتی این اقلام در تیر ماه است. در این میان برخی اقلام کالایی افزایش قیمت، برخی از اقلام ثبات قیمت و برخی نیز کاهش قیمت را در این ماه تجربه کرده‌اند.

شیریجیان با اشاره به اقلام با تورم ماهانه منفی در تیر ماه امسال بیان کرد: همانطور که در نمودار فوق مشهود است، در این ماه در گروه اقلام کالایی مرتبط با خوراکی‌ها انواع برنج (برنج ایرانی درجه یک، برنج ایرانی درجه دو و برنج خارجی(تخم مرغ، روغن نباتی جامد، انواع میوه‌ها) میوه‌های درختی و جالیزی (سبزیهای تازه) سبزیهای بوته‌ای و سبزی‌های ریشه‌ای (تورم ماهانه منفی را تجربه کردند.

معاون اقتصادی بانک مرکزی ادامه داد: همچنین در سایر اقلام کالایی که با تحولات ارز ارتباط بالایی دارند، مانند ماکروویو، انواع خودرو شخصی سواری، لاستیک خودرو سواری، روغن موتور خودرو سواری، دستگاه تلفن همراه و انواع رایانه شخصی تورم ماهانه منفی داشته‌اند که با توجه ضریب اهمیت قابل توجه این اقلام، تورم‌های مثبت سایر اقلام کالایی را خنثی نموده و در نهایت برآیند تورم ماهانه گروه کالا صفر بوده است.

وی خاطرنشان کرد: از دلایل عمده تحقق این مهم می‌توان به رصد و نظارت همه‌جانبه دولت و دستگاه‌های متولی امر و همچنین ثبات قابل توجه در بازار ارز و سایر بازارهای دارایی از جمله خودرو، مسکن و طلا مرتبط اشاره داشت.

تحول در تراز پرداخت‌ها

یکی دیگر از آمارهای جدید اقتصادی مربوط به بهبود جدی وضعیت تراز پرداخت‌های کشور است. به طور کلی ارقام تراز پرداخت‌های خارجی شامل دو بخش اصلی «تراز حساب جاری» و «تراز حساب مالی و سرمایه‌ای» است. تراز حساب جاری خود شامل چهار زیربخش تراز حساب کالا، تراز حساب خدمات، تراز حساب درآمد و تراز حساب انتقالات جاری است. تراز حساب کالا به صورت خالص صادرات و واردات کالا تعریف می‌شود.

آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد تراز حساب جاری کشور در سال ۱۳۹۷ با ۲۶.۲ میلیارد دلار مازاد روبرو بود و طی سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ به ترتیب با حدود ۱.۷ و ۰.۸ میلیارد دلار کسری همراه شده است. این در حالی است که طی دو سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ به تبع گذر اقتصاد جهانی از شرایط همه‌گیری کوید و افزایش قیمت کالاها و به طور خاص قیمت نفت در بازارهای جهانی و نیز افزایش مقدار صادرات نفت کشور، علی‌رغم اعمال و تشدید تحریم‌های مالی و اقتصادی، به ترتیب از ۱۱.۱ و ۱۴.۴ میلیارد دلار مازاد برخوردار بوده است و در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰ تراز حساب جاری کشور با رشد ۲۹.۵ درصدی مواجه شده است.

معاون اقتصادی بانک مرکزی در این زمینه گفت: در سال ۱۴۰۱ حساب کالا با مازاد حدود ۲۲.۵ میلیارد دلاری مواجه بود که نسبت به سال قبل از آن ۴۱.۸ درصد افزایش نشان می‌دهد. بر این اساس کل ارزش صادرات کالایی کشور (شامل صادرات نفتی و غیرنفتی) در سال ۱۴۰۱ حدود ۹۸.۰ میلیارد دلار بوده که نسبت به رقم سال ۱۴۰۰ به میزان ۲۲.۹ درصد رشد نشان می‌دهد. از طرفی ارزش واردات کالایی کشور (شامل واردات کالایی گمرکی و برآورد قاچاق ورودی کالا به کشور و سایر اقلامی که در آمار گمرک لحاظ نمی‌شوند) در سال ۱۴۰۱ برابر ۷۵.۲ میلیارد دلار بوده است که نسبت به رقم سال ۱۴۰۰ به میزان ۱۸.۲ درصد رشد نشان می‌دهد.

شیریجیان ادامه داد: لازم به ذکر است که حساب خدمات جدول تراز پرداخت ها به طور سنتی با کسری همراه است به نحوی که کسری حساب مذکور در سال ۱۴۰۰ معادل ۵.۴ میلیارد دلار بوده که به دنبال رفع محدودیت های مربوط به بیماری کرونا و افزایش مبادلات کالایی و خدمات جانبی و همچنین افزایش مسافرتهای خارجی، با ۲۴.۸ درصد افزایش به رقم ۶.۷ میلیارد دلار در سال ۱۴۰۱ افزایش یافته است.

وی یادآور شد: نکته قابل ذکر در این میان آن است که به واسطه تحریم‌های غرب علیه اقتصاد کشور، نقل و انتقالات بانکی بین‌المللی یا امکان‌پذیر نبوده و یا با هزینه‌ی بالا صورت می‌گیرد. هرچند بانک مرکزی تلاش حداکثری خود را به کار بسته تا از تمام ظرفیت‌های موجود برای بهره‌گیری از عواید حاصل از شرایط مطلوب تراز پرداخت‌ها در مدیریت بازار ارز بهره‌گیری نماید و در این زمینه دیپلماسی پولی و بانکی با کشورهای همسایه و طرف‌های تجاری را با جدّیت تمام دنبال می‌نماید.

منبع: مشرق نیوز