سنت علمای بزرگ زیارت با پای پیاده بوده است

خبرگزاری مهر - گروه دین و اندیشه- زینب حسینی روش: تاریخ آغاز راهپیمایی اربعین حسینی به سال ۶۱ هجری و تاریخ حادثه کربلا مربوط است. بنا به روایت مورخین بیستم صفر سال ۶۱ هجری قمری، چهلمین روز کشته شدن امام حسین بن علی (ع) روزی است که سر مقدس امام حسین (ع) در بازگشت اسرای کربلا به تاریخ بیستم صفر به جسد مطهر امام برگردانده شده و با پیکر ایشان دفن می‌شود. لذا از دیدگاه بسیاری از صاحب نظران و مورخان شیعه و اهل سنت، مبنای تاریخی چنین بزرگداشتی، ورود اهل بیت (ع) به کربلا در اولین اربعین حسینی (سال ۶۱ هجری) و دفن سرهای مطهر شهیدان به ویژه سر مقدس امام حسین (ع) در کنار پیکرهای مطهر آنها است.

بر مبنای منابع تاریخی جابر بن عبدالله، نخستین زائر کربلای معلی است که در روز اربعین (به سال ۶۱ هجری) از مدینه به سمت کربلا رهسپار شده است. اقدام تاریخی جابر بن عبدالله را رهبر معظم انقلاب اینگونه مورد توجه قرار داده اند: «شروع جاذبه مغناطیسی حسینی در روز اربعین است، جابربن عبدالله را از مدینه بلند می‌کند و به کربلا می‌کشاند، این همان مغناطیسی است که امروز هم با گذشت قرن‌های متمادی در دل من و شما هست».

اربعین، چهلمین روز شهادت امام حسین (علیه‌السلام) است که جان خود و یارانش را فدای دین کرد. از آنجا که گرامیداشت خاطره شهید و احیا اربعین وی، زنده نگهداشتن نام و یاد و راه اوست و زیارت، یکی از راه‌های یاد و احیا خاطره است، زیارت امام حسین (علیه‌السلام) به ویژه در روز بیستم ماه صفر که اربعین آن حضرت است، فضیلت بسیار دارد. خواندن زیارت اربعین در این روز مستحب است که در کتب ادعیه آمده است و از طریق صفوان جمال از امام صادق (علیه‌السلام) روایت شده است. زیارت دیگری را جابر بن عبدالله انصاری در این روز خوانده است و متن زیارت به عنوان زیارتنامه آن امام در نیمه ماه رجب نقل شده است.

بر همین اساس به مناسبت روز اربعین حسینی برای بررسی جایگاه زیارت اربعین در سیره اهل بیت و علما با حجت الاسلام رضا غلامی مدیرکل پارلمانی سازمان تبلیغات اسلامی به گفتگو پرداختیم که حاصل آن در ادامه تقدیم مخاطبان می‌شود:

حجت الاسلام رضا غلامی مدیرکل پارلمانی سازمان تبلیغات اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره جایگاه زیارت اربعین و سیره اهل بیت (ع) اظهار داشت: امام حسن عسکری (ع) می‌فرمایند مؤمن پنج علامت دارد نخست اقامه ۵۱ رکعت نماز واجب و مستحبی است که شامل نمازهای واجب و نافله است، یکی دیگر از نشانه‌های مؤمن زیارت اربعین است، سومین علامت انگشتر عقیق بر دست کردن، چهارمین نشانه پیشانی بر خاک گذاشتن و در نهایت و ذکر بسم‌الله الرحمن الرحیم بر زبان داشتن است؛ بنابراین زیارت اربعین از نشانه‌های انسان مؤمن است.

وی با بیان اینکه روایات مختلفی برای زیارت امام حسین (ع) نقل شده است گفت: در یکی از روایات اشاره به فضیلت و اجر ثواب زائر اباعبدالله (ع) دارد مبنی بر اینکه زائر از زمانی که از درب منزل خویش حرکت می‌کند زائر امام حسین است تا به مضجع شریف این امام معصوم برسد و زیارت کند.

مدیرکل پارلمانی سازمان تبلیغات اسلامی ادامه داد: در کتاب کامل الزیارات صفحه ۵۴ درباره فضیلت زائر امام حسین (ع) آمده است خداوند متعال برای هر قدم زائر اباعبدالله هزار حسنه اجر می‌دهد، هزار گناه را از او حذف می‌کند و هزار درجه او را بالا می‌برد؛ روایت‌های متعدد و مختلفی وجود دارد که زیارت امام حسین (ع) برابر با هزار حج است.

قائم مقام بنیاد هدایت درباره اهمیت زیارت امام حسین (ع) با استناد به روایتی از امام محمد باقر گفت: حضرت در این خصوص می‌فرمایند: بنده‌ای به سوی این مرقد قدم برنمی دارد، مگر اینکه حسنه برایش نوشته شده و گناهی از او کنار گذاشته می‌شود.

وی با استناد به آیات قرآن اظهار داشت: در منابع شیعه و در نگاه دینی ما برای اینکه انسان زائر پیاده به زیارت مشرف شود بیانات زیادی وجود دارد و قرآن کریم نیز به این مهم اشاره می‌کند برای مثال در قرآن کریم آمده و به حضرت ابراهیم می‌فرماید در میان مردم برای ادای حج ابراهیمی بانگ بر بیاور تا زائران پیاده و سواره بر شتر و چهار پای که از دور می‌آیند به سوی تو روی آورند؛ مقصود از این کلام این است که پیاده رفتن به حج ثوابش بیشتر از سواره است از این رو زیارت حج پیاده‌اش برتر از سواره است.

غلامی ادامه داد: روایت است که یک حج پیاده بهتر از ۷۰ حج سواره است و از امام صادق هست که فرشتگان بر راه مکه می‌ایستند تا با حاجیان ملاقات کنند و بر حاجیان سواره ای که سایبان دارند سلام می‌کنند و با افراد سواره و بدون سایبان مصافحه و با حجاجی که پیاده آمده‌اند معانقه می‌کنند.

مدیرکل پارلمانی سازمان تبلیغات اسلامی در خصوص پاداش زیارت امام حسین (ع) بیان داشت: در این زمینه روایت‌های مختلفی است که دلالت بر فضیلت پیاده روی زیارت امام حسین بر زیارت سواره دارد در سنت اهل بیت می‌بینیم که امام حسن مجتبی بیست مرتبه با پای پیاده به حج مشرف شدند و امام سجاد نیز حج را با پای پیاده انجام می‌دادند امام صادق برای رمی جمرات پیاده روی می‌کردند اینها اساساً برای آن است که زیارت پیاده اولویت و ارجحیت دارد بر زیارت سواره و اولین زائر امام حسین در نخستین اربعین حضرت جابر بن انصاری بوده که نقل شده به همراه عطیه و با پای پیاده به زیارت امام حسین مشرف شدند.

قائم مقام بنیاد هدایت به سیره علما و زیارت امام حسین با پای پیاده اشاره کرد و گفت: حتی علمای ما در طول تاریخ سنتشان بر زیارت پیاده امام حسین بوده و مسیر طریق العلما از نجف به سمت کربلا یک مسیر مشخصی است که به طریق العلما معروف است. در زمان شیخ انصاری، زیارت امام حسین با پای پیاده مرسوم بوده و بعد از آن کمرنگ شده است. اما باز در سیره علما و بزرگانی چون علامه بحر العلوم، مرحوم نائینی، مرحوم کمپانی و ملاصدرا زیارت پیاده را مشاهده می‌کنیم برای مثال ملأصدرا شش مرتبه با پای پیاده به حج مشرف شده است.

وی بیان کرد: زیارت امام حسین به قدری ثواب دارد که امام صادق در این زمینه می‌فرمایند کسی که به زیارت ایشان برود، خداوند به ازای هر قدمی، حسنه‌ای برایش می‌نویسد و از او گناهی را پاک می‌کند و یک درجه ارتقای رتبه پیدا می‌کند. پس وقتی به مرقد حسین (ع) رسید، خداوند دو فرشته را بر او مأمور می‌کند تا هرچه از خیر و خوبی و صلاح از دهانش خارج می‌شود، برایش بنویسند و اگر چیزی خواست که به صلاحش نبود، برایش ثبت نکنند و هنگامی که از زیارت بازمی گردد، با او وداع کرده و می‌گویند: ای دوست خدا! بخشیده شدی؛ تو از حزب خدا و حزب پیامبرش و حزب اهل بیتش هستی. به خدا سوگند هرگز به چشم خودت آتش را نخواهی دید و آتش نیز تو را نمی بیند و نمی‌سوزاند.

مدیرکل پارلمانی سازمان تبلیغات اسلامی در پایان خاطرنشان کرد: در روایت دیگری از امام صادق آمده که می‌فرمایند هر کسی پیاده به زیارت قبر حسین (ع) برود، خداوند برای هر قدمی هزار حسنه نوشته و هزار گناه از او پاک می‌کند و رتبه اش هزار درجه بالا می‌رود. پس هرگاه به فرات رسیدی، غسل کن و کفش‌هایت را درآور و پابرهنه راه برو؛ به مانند عبد ذلیل راه برو؛ پس وقتی به درب حَرَم رسیدی، چهار بار تکبیر بگو و کمی راه برو و دوباره چهار بار تکبیر بگو.