افزایش قیمت نفت؛ به نفع یا به زیان ایران؟

به گزارش تجارت‌نیوز، قیمت نفت از اوایل ماه جولای روند افزایشی را طی کرده و در حال‌حاضر حدود ۲۰ دلار معادل بیش از ۲۵ درصد بیشتر از سطوح آن زمان است. نفت برنت، به‌عنوان شاخص اصلی بازار جهانی، روز جمعه، 22 سپتامبر (31 شهریور)، در آخرین روز کاری هفته خود روی کانال 93.83 دلار بسته شد. در چنین شرایطی برآوردهای قوی از احتمال ۱۰۰ دلاری‌شدن قیمت نفت در سه‌ماهه پایان سال ۲۰۲۳ وجود دارد.

از آخرین رویداد‌های منجر به افزایش قیمت نفت همچنان می‌توان به تصمیمات روسیه و عربستان در اوپک پلاس اشاره کرد. کاهش عرضه خودخواسته آل سعود با همراهی روس‌ها مهم‌ترین عامل افزایش قیمت‌ها در هفته‌های اخیر است. این دو کشور پس از افت قیمت‌ها در فصل دوم سال اعلام کردند که در مجموع ۱.۳ میلیون بشکه از عرضه خود را برای یک ماه کم خواهند کرد. این دو کشور به طور غیرمنتظره‌ای هفته پیش از تداوم این کاهش عرضه تا پایان سال ۲۰۲۳ خبر دادند.

حالا بازار بر این باور است که در فصل چهارم سال ۲۰۲۳ بازار نفت با کمبود عرضه مواجه خواهد شد و این مسئله به تداوم هرچه بیشتر قیمت نفت کمک کرده است.

با این تفاسیر در نهایت سهم ایران از این افزایش قیمت چقدر خواهد بود؟ آیا افزایش قیمت نفت می‌تواند بر سفره‌های مردم ایران یا چرخه اقتصاد مؤثر باشد؟

برای پاسخ به این پرسش بهتر است نگاهی به میزان فروش نفت در دوران برجام و پسابرجام بیندازیم. دورانی که نفت برای ایران هم واقعا حکم طلای سیاه را داشت و امروز که گفته می‌شود نفت ایران با تخفیف‌های نجومی به فروش می‌رسد که حتی امکان جابه‌جایی پول اندک آن هم وجود ندارد و وجود نام ایران در فهرست سیاه FATF باعث شده بیشتر به سمت معاملات از طریق تهاتر برویم و عملا امکان ارزآوری به داخل کشور وجود نداشته باشد.

فرشید شکرخدایی، عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران، به تجارت‌نیوز گفت: مهم‌ترین مزیتی که افزایش قیمت نفت ایجاد می‌کند، بالابردن قدرت چانه‌زنی است؛ زیرا حتما کمبودی در بازار وجود دارد که قیمت نفت بالا رفته است.

وی افزود: بازار جهانی نفت تابع عرضه و تقاضا و حجم انبار است. مجموع ذخایر آمریکایی‌ها، نفت ذخیره‌شده در نفتکش‌ها، موجودی بندرها، حجم تولید و همچنین حوادث این حوزه بر قیمت نفت تأثیر دارد. همچنین با حرکت به سمت فصل سرما، این موارد بر قیمت نفت تأثیر می‌گذارد، اما شاید چالش‌هایی در حوزه تولید نیز وجود دارد که قیمت نفت بالا می‌رود.

او تأکید کرد: در چنین شرایطی قدرت چانه‌زنی ایران نیز به عنوان تولید‌کننده نفت بالا می‌رود و با بالا رفتن قیمت نفت به تبع این تغییر قیمت میعانات گازی، قیمت انرژی و قیمت بنزین افزایش پیدا می‌کند.

افزایش قیمت طلای سیاه پایدار است؟

شکرخدایی با اشاره به اینکه نفت ایران به دلیل تحریم‌ها با تخفیف فروخته می‌شود، تصریح کرد: گرچه ایران در فروش نفت تخفیف می‌دهد، اما بازهم افزایش قیمت نفت به نفع کشور است. نکته مهم این است که این افزایش چقدر پایدار خواهد بود؟ زمانی که قیمت نفت از حدی بالا‌تر می‌رود محصولات جایگزین نفت به‌صرفه خواهد بود؛ از جمله انرژی خورشیدی، انرژی بادی و … در شرایط افزایش قیمت نفت رقابت‌پذیری بیشتری دارند.

وی اضافه کرد: ایران و عربستان و بخشی از حوزه‌های نفتی عراق پایین‌ترین قیمت تمام‌شده دنیا را دارند. در ایران و عراق قیمت تمام‌شده تولید نفت هشت تا ۱۱ دلار است، ولی تولید نفت آمریکا ۳۰ تا ۳۵ دلار تمام می‌شود. بر این اساس ارزان‌فروشی نفت هم چندان به زیان ایران تمام نمی‌شود.

او با بیان اینکه ایران و روسیه در ارائه تخفیف قیمت نفت در رقابت هستند، تأکید کرد: درعمل نفت خریداری‌شده ایران در بازار با نفت روس‌ها در حال رقابت است. حجم تولیدی نفت روسیه بسیار زیاد است و نزدیک به 9.5 تا ۱۰ میلیون بشکه است؛ اما ایران سه تا 3.5 میلیون بشکه تولید دارد. ایران با عربستان یا عراق رقابت نمی‌کند.

این عضو اتاق بازرگانی ایران در پایان خاطرنشان کرد: اگر ایران تخفیف کمتری بدهد خریدار از روسیه نفت می‌خرد. افزایش قیمت احتمالاً نشان از کاهش توان عرضه روسیه یا کاهش ذخایر آمریکا دارد. اما این افزایش قیمت پایدار نخواهد بود با این حال بعید می‌دانم که نفت زیر ۷۰ دلار بیاید چراکه کمبود منابع روز به روز بیشتر می‌شود. از سوی دیگر بعید است که قیمت نفت از بشکه‌ای ۱۲۰ دلار بیشتر شود زیرا قیمت انرژی‌های جایگزین رقابتی و به صرفه‌تر می‌شود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر صفحه سوخت و انرژی را در تجارت‌نیوز دنبال کنید.