عادی‌سازی عربستان و اسرائیل در گرو توافق دفاعی با آمریکاست

در شرایطی که سعودی‌ها همچنان تاکید دارند حل مسئله فلسطین بر اساس راهکار «دو دولتی» و تشکیل دولت مستقل فلسطینی به پایتختی قدس شرقی یکی از 3 شرط اصلی عربستان برای امضای قرارداد سازش با رژیم صهیونیستی است، یک رسانه خارجی گزارش داد که شرط اصلی ریاض در ازای عادی‌سازی با تل‌آویو ارتباطی به موضوع فلسطین ندارد.

شرط اصلی عربستان برای عادی‌سازی با اسرائیل ربطی به مسئله فلسطین ندارد

خبرگزاری رویترز با انتشار گزارشی در این زمینه اعلام کرد، عربستان یک شرط اصلی در ازای عادی‌سازی با اسرائیل دارد که اگر محقق شود، بدون توجه به مسائل دیگرِ مربوط به حقوق فلسطینیان، توافق بین ریاض و تل‌آویو حاصل خواهد شد. درواقع دستیابی عربستان به توافق دفاعی با آمریکا، سعودی‌ها را به سمت عادی‌سازی سوق خواهد داد؛ حتی اگر اسرائیل امتیازات بزرگی در زمینه برپایی دولت مستقل فلسطین، به فلسطینی‌ها ندهد.

در ادامه این گزارش آمده است، توافق مورد نظر عربستان با آمریکا ممکن است به سطح تضمین‌های دفاعی سخت‌گیرانه مشابه ناتو نرسد. این درحالی است که ریاض به دنبال توافقی مشابه ناتو با ایالات متحده بود و این موضوع برای اولین بار بین «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی و «جو بایدن» رئیس جمهور ایالات متحده در خلال سفر وی به عربستان در تابستان گذشته مورد بحث قرار گرفت.

سازوکار آمریکا برای امضای معاهده دفاعی با عربستان

یک منبع آمریکایی به خبرگزاری رویترز اعلام کرد، این توافق ممکن است شبیه به معاهداتی باشد که ایالات متحده با کشورهای آسیایی منعقد کرده است. همچنین اگر معاهده دفاعی بین عربستان و آمریکا مورد تایید کنگره واقع نشود، ممکن است توافقی شبیه به توافق‌نامه آمریکا با بحرین که میزبان ناوگان پنجم نیروی دریایی ایالات متحده است، بین واشنگتن و ریاض انجام بگیرد که نیاز به تایید کنگره ندارد.

این منبع افزود، واشنگتن همچنین می‌تواند با قرار دادن عربستان در لیست متحدان اصلی خود در خارج از چارچوب پیمان ناتو، سطح هر توافقی با این کشور را بالا ببرد؛ وضعیتی که پیشتر برای اسرائیل ایجاد کرده بود.

رویترز ادامه داد، اما همه منابع معتقدند که عربستان در صورت مورد حمله قرار گرفتن به چیزی کمتر از تضمین‌های الزام‌آور آمریکا جهت دفاع از خود راضی نخواهد شد؛ همانند حملات موشکی به مواضع نفتی عربستان در 14 سپتامبر 2019 که بازارهای جهانی نفت را تکان داد. انجام توافق دفاعی میان ریاض و واشنگتن با هدف حمایت آمریکا از بزرگترین صادرکننده نفت جهان در ازای عادی‌سازی با اسرائیل، منطقه خاورمیانه را در وضعیتی قرار می‌دهد که دو دشمن قدیمی را گرد هم می‌آورد و البته پیوند ریاض با واشنگتن بعد از مداخلات چین، موجب تغییر شکل مناسبات منطقه خواهد شد. این می‌تواند یک پیروزی دیپلماتیک برای بایدن قبل از انتخابات 2024 آمریکا باشد.

خبرگزاری رویترز در ادامه گزاش داد که در این میان ممکن است فلسطینی‌ها از برخی محدودیت‌های اسرائیل رهایی پیدا کنند اما هیچ یک به سطح آرزوی آنها برای تشکیل کشور مستقل که خواسته اصلی فلسطینی‌هاست نمی‌رسد.

رویترز به نقل از یک منبع آگاه اعلام کرد، عادی‌سازی بین عربستان و اسرائیل حتی اگر فلسطینی‌ها مخالف باشند اتفاق خواهد افتاد و سعودی‌ها در این پرونده راه خود را می‌روند. عربستان از طرح «صلح» برای فلسطینی‌ها حمایت می‌کند اما این بار برای خودش هم امتیاز می‌خواهند، نه فقط برای فلسطینی‌ها.

یک مسئول آمریکایی در این زمینه اعلام کرد، معیارهای توافق دفاعی بین عربستان و آمریکا هنوز در حال بحث است و آنچه مورد بحث قرار می‌گیرد اتحادی مبتنی بر یک معاهده یا چیزی شبیه به آن نخواهد بود، بلکه یک تفاهم دفاعی متقابل است تا در سطح یک معاهده کامل نباشد. این شبیه روابط ایالات متحده با اسرائیل خواهد بود که پیشرفته‌ترین سلاح‌های آمریکایی را دریافت می‌کند و رزمایش‌های مشترک نیروی هوایی و دفاع موشکی با واشنگتن انجام می‌دهد.

آمریکا توافق مشابه ناتو با عربستان امضا نمی‌کند

یک منبع آگاه در واشنگتن اعلام کرد، محمد بن سلمان خواستار امضای معاهده‌ای با آمریکا مشابه پیمان ناتو است؛ اما آمریکا نمی‌خواهد تعهدی مشابه ماده 5 توافق ناتو به عربستان بدهد که بر اساس این ماده، حمله به هریک از اعضای ناتو به مثابه حمله به همه اعضای آن است. بر همین اساس ممکن است دستیاران بایدن به دنبال بررسی امضای قراردادی با عربستان مشابه توافق‌هایی که با ژاپن و دیگر کشورهای آسیاییِ متحد آمریکا امضا شده است، باشند؛ قراردادهایی که آمریکا طبق آنها متعهد به حمایت نظامی از کشورهای مذکور است. با این وجود ممکن است که برخی نمایندگان آمریکایی حتی با انجام چنین توافقی با ریاض هم مخالف باشند.

این منبع تصریح کرد، عربستان ممکن است به عنوان متحد اصلی غیرناتویی آمریکا معرفی گردد و این اقدام مدت‌هاست مورد توجه قرار دارد.

برخی منابع عربی نیز اعلام کردند، عربستان آماده پذیرش یک توافق دفاعی با آمریکاست که برابر با ضمانت‌های ارائه شده در ماده 5 پیمان ناتو نباشد اما تعهد ایالات متحده به حمایت از عربستان در صورت مورد حمله قرار گرفتن این کشور را مشخص کند. این توافق ممکن است شبیه توافق واشنگتن با بحرین باشد؛ اما با تعهدات بیشتر.