احتکار خودرو توسط خودروسازان به امید افزایش دوباره قیمت ها؟

به گزارش ایران اکونومیست، در روزهای اخیر خبرهای ضد و نقیضی در مورد احتکار دو خودروساز بزرگ کشور به گوش می‌رسد؛ اما این اخبار تا چه حدی صحت دارد؟

ماجرای احتکار خودروسازان، داستان جدیدی نیست و در اکثر مواقع توسط خبرگزاری‌ها مطرح می‌شود. در نتیجه التهابات و بالا و پایین‌های بازار، انگشت اتهام همواره به سوی دو خودروساز بزرگ کشور برای احتکار خودرو است.

سابقه احتکار خودرو ایران خودرو و سایپا

با نگاه به روند تولید و عرضه دو خودروساز بزرگ کشور، به دلیل تیراژ بالای محصولات این شرکت‌ها، روند پر و خالی شدن پارکینگ آن‌ها با سرعت بسیار بالایی درحال انجام است. حال اگر به هر دلیلی، اخلال در تحویل خودرو به وجود آید، انباشت محصولات تولیدی در پارکینگ‌های ایران خودرو و سایپا به سرعت بالا خواهد رفت.

برای مثال، زمانی که خودروسازان در سال 1397 با مشکل تأمین قطعات مواجه شدند، تعداد محصولات ناقص در پارکینگ آن‌ها به سرعت بالا رفت. کار به جایی رسید که جمعاً حدود 140 هزار دستگاه در ابتدای سال 1398 با مشکل تأمین قطعه روبه رو بوده و در پارکینگ خودروسازان زمین‌گیر شده بودند.

در همین موقع، انگشت اتهام دوباره به سوی این دو خودروساز گرفته شد که بی‌دلیل هم نبود. اغلب کارشناسان بر این باور بودند که خودروسازان با امید افزایش قیمت خودرو درب کارخانه، میزان عرضه را به طرز وحشتناکی پایین آوردند دست به احتکار خودرو زده‌اند؛ اما ایران خودرو و سایپا همانند گذشته، این اتهام را تکذیب کردند و تا به امروز نیز کسی از درست یا غلط بودن آن اطلاع درستی ندارد.

بازار خودرو از ابتدای سال جاری نیز همانند چند سال اخیر، التهابات بسیاری را تجربه کرد. در نتیجه سقوط نرخ دلار روی کانال 50 هزار تومان و ثبات آن در بازار آزاد، بازار خودرو نیز با افت قیمت شدیدی همراه بود که منجر به افت شدید تقاضا نیز شد.

حال با کاهش عرضه خودروسازان در بازار، دوباره این شائبه مطرح می‌شود که ایران خودرو و سایپا، به فکر گرفتن مجوز افزایش قیمت هستند. یک خبرگزاری اعلام کرده که در پارکینگ‌های ایران خودرو، میزان محصولات دوباره افزایش داشته و این شرکت دست به احتکار به امید گرانی کرده است.

بررسی‌های صورت گرفته از میزان تولید و فروش ایران خودرو در سه ماهه تابستان سال جاری نسبت به سال گذشته، نشان از افت سه درصدی تولید و 12 درصدی فروش دارد. درحالی که افت 12 درصدی فروش برای شرکتی با این عظمت، مقدار چشم‌گیری نبوده و نمی‌توان از این جهت، ایرادی به ایران خودرو گرفت.

این شرکت روز گذشته جوابیه‌ای در این باره صادر کرده و اعلام می‌کند، دو محصول هایما S5 و رانا پلاس که به دلیل مشکل استاندارد، قادر به دریافت پلاک نبودند و به این جهت، تحویل این دو خودرو امکان پذیر نبود. البته مشکل پلاک‌گذاری هایما S5 برطرف شده و رانا پلاس نیز درحال پیگیری است.

بنابراین حتی درصورتی که احتکار خودروسازان صحت داشته باشد، ایران خودرو و سایپا می‌توانند با استفاده از نواقص قانونی و ضعف‌های نظارتی، این اتهامات را به آسانی دور بزنند.

تلاطم بازار، تنها دلیل مشکلات

هر زمانی که التهابات در بازار ارز اوج می‌گیرد، بنگاه‌های تولیدی نیز با مشکلات بسیاری بر سر عرضه و تقاضا روبه رو می‌شوند و درنتیجه، بازار از تعادل نسبی خارج می‌شود.

تنها راه چاره برای رفع مشکل صنایع مختلف داخلی، ایجاد ثبات نرخ ارز و اقتصاد کشور در بلند مدت بوده تا بنگاه‌های تولیدی بتوانند به یک تعادل نسبی در عرضه و تقاضا برسند. از سوی دیگر باید با کاهش انحصار در بازار خودرو از طریق واردات و تنوع محصولات در بازار، رقابت‌پذیری خودروسازان داخلی را افزایش داد. در چنین حالتی احتکار خودروسازان داخلی، تنها به ضرر خودشان خواهد بود.