اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوانداری راهی برای خروج از خشکسالی

حمیدنوری مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور با اشاره به ضرورت اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوانداری در کشور گفت: با توجه به اقلیم خشک و نیمه خشک کشورما، حفظ و مهار آب های نزولی و نفوذ پذیری آن به اعماق زمین یک اولویت مهم در کشور محسوب می شود.

به گفته او، مناطق وسیع کوهستانی و نیمه خشک کشور که درگیر فرسایش خاک است، اجرای عملیات آبخیزداری و مهار آب های سطحی در جلوگیری از فرسایش خاک و کمک به محیط زیست پایدار اثر گذار است.

نوری با بیان اینکه اجرای عملیات آبخیزداری از زمان شکل گیری جهاد سازندگی در دستور کار دولت ها بوده است، افزود: در برنامه هفتم حفظ منابع آب و خاک کشور یکی از فاکتورهای مهم توسعه است که حفظ پایداری محیط زیست ما را به اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوانداری ملزم می کند. ناگفته نماند اهمیت اجرای پروژه های آبخیزداری به قدری در کشور بالاست که بنابر پیشنهاد مقام معظم رهبری یا دولت اجازه برداشت از صندوق توسعه ملی برای آن داده می شود.

مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل ها با اشاره به تاثیر اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوانداری در کاهش خسارت سیل گفت: با توجه به تغییر اقلیم شاهد بارش های نامتعارف هستیم که برای جلوگیری از آب های روان و فرسایش خاک و همچنین خسارت های ناشی از سیل، اجرای این پروژه می تواند تاثیر چشمگیری داشته باشد. به عنوان مثال سال ۹۷ اتفاقاتی که در استان های شمالی و جنوبی کشور رخ داد، کشور را غافلگیر کرد چراکه اقدامات آبخیزداری به میزان مورد نیاز انجام ندادیم‌.

او در ادامه افزود: سیل سال ۹۷ در استان های شمالی و شیراز منجر به خسارت های جانی و مالی شد که برای حفاظت از منابع آب و خاک و جلوگیری از بروز خسارت ها راهی جزء اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوانداری نداریم.

نوری با اشاره به پیش بینی سازمان هواشناسی مبنی بر افزایش و شدت حجم بارش ها درماه های آتی بیان کرد: اگر کارهای آبخیزداری و سیل بندها را به موقع انجام داده بودیم، جای هیچ گونه نگرانی نبود. اما هم اکنون به سبب شرایط اقلیمی، تغییزات جوی می تواند بر شدت حجم بارش ها اضافه کند که در این خصوص باید آمادگی لازم را داشته باشیم.

این مقام مسئول با بیان اینکه عملیات آبخیزداری بصورت سیل بندهای کوچک علاوه بر مهار آب بستر مناسبی را برای رویش گیاهی فراهم می کند، افزود: اجرای عملیات آبخیزداری در حفظ رطوبت خاک و ماندگاری پوشش گیاهی اثر فزاینده ای دارد.

او با بیان اینکه اجرای عملیات کاشت یک میلیارد درخت نیازمند منابع آبی پایدار است، گفت: کاشت درخت در مکان هایی باید انجام شود که در سال های اولیه امکان حفاظت آبیاری باشد، اما مسلما پوشش گیاهی از نوع درخت می تواند بر آب و هوا و حفظ محیط زیست اثر مثبت داشته باشد.

نوری ادامه داد: نیاکان ما نشان دادند که همیشه برای آب ارزش قائل بودند با اجرای سیل بندها،آبخیزداری و ایجاد قنوات نشان می دهد که بدلیل شرایط اقلیمی آب دارای اهمیت بوده است که این موضوع باید به فرهنگ عمومی تبدیل شود و مردم با هم کمک کند که پوشش گیاهی را افزایش دهند.

به گفته مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل ها، بحث توسعه درختان بلوط در کوهپایه ها منجر به افزایش سطح سبز درختچه ای و باغی محسوب می شود که تغییر اقلیم و افزایش دمای کره زمین که خطر خشک شدن را به تعویق بیندازد یا رفع کند. ما در طول سنوات گذشته شاهد تکرار خشکسالی ها در کشور بوده ایم که با تقویت پوشش گیاهی، فشار بر خشکسالی کاهش می یابد.

او ادامه داد: در کشور حدود ۹۰ میلیون هکتار عرصه‌های آبخیزداری وجود دارد که نیازمند برنامه‌ریزی و مدیریت هستند. از این مقدار مطالعه حدود ۱۹ میلیون هکتار انجام شده و می‌توان برای آن‌ها برنامه‌ریزی جهت اقدامات آبخیزداری انجام شود و عرصه‌های باقی‌مانده که حدود ۷۰ میلیون هکتار هستند نیز به مطالعه تفصیلی اجرایی نیاز دارند.

نوری افزود: آبخیزداری علاوه بر مجموعه عملیاتی که ما نسبت به آن آگاهی داریم و درمورد آن صحبت می‌کنیم یک مدیریت، حکمرانی و تصمیم است؛ تصمیمی که در بسیاری از مواقع کمک می‌کند که فعالیت سایر نهادها و دستگاه‌ها به‌گونه‌ای شود تا جلوی بسیاری از وقایع و رویدادهایی که موجب تخریب سرزمین است بگیرد چراکه برخی بخش‌ها نیازمند حفاظت و مراقبت جدی هستند.

مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل ها با اشاره به کاهش حدود ۳۰ درصدی بودجه آبخیزداری نسبت به سال گذشته خبر داد و گفت: اگرچه تقریبا اقدامات آبخیزداری نسبت به برنامه‌ریزی‌های گذشته در خصوص عملیات آبخیزداری و فعالیت‌هایی همچون آبخیزداری مکانیکی، بیومکانیکی و ...کاهش یافته است اما با در نظر گرفتن بودجه‌های متمم و تهاتر امیدواریم که بتوانیم آنچه را که برنامه‌ریزی کرده‌ایم به میزانی برسانیم که برنامه‌های آبخیزداری سالانه به آن میزان پیش رود.