دوئل تهران و واشینگتن بر سر تجارت/ چرا واردات ما بیشتر از صادراتمان به آمریکاست؟

گروه اقتصاد کلان بازارنیوز- بهزاد قبادی؛ بحث تجارت ایران و آمریکا، از جمله مباحث اختلافی در بین کارشناسان و مسئولین است. عده‌ای معتقدند به دلیل تیرگی روابط سیاسی دو کشور، و اعمال تحریم‌های فلج‌کننده ایالات متحده علیه تهران، مسئولین نباید اجازه تجارت به این کشور را بدهند و عده‌ای معتقدند که روابط سیاسی ربطی به تجارت، آن هم با شرکت‌های خصوصی آمریکا ندارد.

اما آنچه که اهمیت دارد، صحبتی است که آمار و ارقام با ما می‌کند. آمار اینطور می‌گوید که پس از انقلاب ایران، مراودات تجاری دو کشور، از سطح حدود ۶ میلیارد دلار، به کمتر از ۱۰۰ میلیون دلار در اوایل انقلاب به کمتر تنزل پیدا کرد، اما شرکت‌های خصوصی آمریکا همچنان مبادلات تجاری خود را با تجار ایرانی حفظ کرده بودند.

به عنوان نمونه، شرکت‌های انرژی آمریکایی تا نیمه سال ۱۹۹۰ و پیش از گسترش تحریم ها، از طریق شرکت‌های تابعه به خرید نفت ایران، به ارزش سالانه سه میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار ادامه می‌دادند.

اما در ابتدای دهه ۹۰ شمسی، وضعیت تجارت ایران تغییر کرد. آمریکا تحریم‌های سنگین علیه ما وضع کرد به طوری که علاوه بر خود این کشور، سایر کشور‌ها هم همکاری خود را با ایران کم کردند. به عنوان مثال، ایران به ترتیب در سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۳، یک میلیون دلار، یک میلیون و ۴۰۰ هزار دلار، ۶۵۸ هزار دلار و ۴۸۰ هزار دلار صادرات به ایالات متحده آمریکا داشته است که افت را به وضوح نشان می‌دهد.

پس از تنفسی که برجام ایجاد کرد و با روی کار آمدن ترامپ و تحریم‌های شدید علیه ایران، به گونه‌ای که هر کشور و یا شخص حقیقی و حقوقی که با ایران در تبادل باشد هم تحریم می‌شود، واردات این کشور از ایران کاهش یافت؛ تا جایی که به گزارش دفتر آمار ایالات متحده، در ۱۱ ماهه سال ۲۰۲۳، صادرات ایران به آمریکا ۸۵ درصد افت داشته و واشینگتن به صورت ملموس در حال صفر کردن واردات خود از تهران است. از طرف دیگر آمریکا تواسنته صادرات خود به ایران را افزایش دهد، به طوریکه واردات ایران از آمریکا در مدت زمانی که اشاره شد، رشد 12 درصدی داشته و به 50.5 میلیون دلار رسیده است.

ایران کالا‌های مهم و مقبولی همچون خاویار، پسته و فرش به آمریکا صادر می‌کرد که اکنون در بدترین وضعیت صادراتی خود به این کشور خود قرار دارند و کشور‌های دیگر توانستند جای ایران را در بازار آمریکا بگیرند. البته باید تاکید کرد که این آمریکا بوده که خواسته کشور‌های دیگر را جایگزین ایران کند.

آمریکا در جنگ اقتصادی که علیه ما آغاز کرده، همه‌جانبه عمل می‌کند، ولی ایران هنوز با واقعیت ماجرا رو به رو نیست. اگر گفته شود کالای آمریکایی به ایران نیاید، صدای اعتراض چه از بین مردم و چه از برخی مسئولین بلند می‌شود، ولی توجهی به این ماجرا نمی‌شود که طرف مقابل هم واردات از ایران را برای خود تحریم کرده و حاضر به تجارت با کشورمان نیست.

نمونه این مورد، واردات آیفون است؛ از زمانی که مطرح شد واردات آیفون قرار است ممنوع شود، تا اکنون که اجازه ورود و رجیستری مدل‌های ۱۴ و ۱۵ آن داده نمی‌شود، عده‌ای مدام در تلاشند که محدودیت را رفع کنند؛ محدودیتی که در کمترین حالت، ۱ میلیارد دلار برای ایران ذخیره ارزی دارد و هر چند کوچک و اندک، خروج ارز از کشور و ورود آن به کشوری که ما را تحریم کرده را قطع می‌کند.

پیش از تحریم واردات آیفون ۱۴ و ۱۵، ایران حدود ۵۰۰ تا یک میلیارد دلار برای واردات آیفون‌های مدل پایین‌تر هزینه می‌کرد؛ از طرف دیگر برخی کالا‌ها که عمدتا مصرفی هستند از جمله امتیاز برند نوشابه، وارد کشور می‌شوند.

مسئولان باید تصمیم بگیرند که آیا می‌خواهند در این جنگ همیشه دست پایین‌تر و بازنده را داشته باشند، یا با تحریم کالا‌های آمریکایی، واردات از این کشور را همچون مسئولین واشینگتن به صفر نزدیک کنند.

پایان پیام//