ارزندگی در حاشیه
دنیای اقتصاد - عاطفه چوپان : با وجود اینکه تمام امیدهای محال منتظر رسیدن آخرین ماه سال بودند، اما حالا انتظار رشد و جبران عقبماندگی در اسفندماه هم بعید بهنظر میرسد. نهتنها متغیرهایی مانند تجدیدارزیابی داراییها و افزایش قیمت دلار که بازار به آنها چشم دوخته بود، نتوانستهاند به کمک این بازار از نفس افتاده بیایند، بلکه بازار پولی نیز با افزایش نرخ بهره بدونریسک در این بازار رقیب، تیشه به ریشه جذابیت بازار سهام زد.
آنچه این روزها برای بازار سرمایه باقیمانده تنها ارزندگی بلاشک سهام و صنایع مختلف است. ارزندگی که البته با وجود جمیع شرایط موجود کاملا در حاشیه قرار گرفتهاست. برخی از کارشناسان احتمال رشد اندک تا پایان سال را دور از انتظار نمیدانند، اما در مقابل عدهای دیگر احتمال رشد را گزینهای خوشبینانه تلقی میکنند.
بورس در محدوده حمایتی
نیما میرزایی، تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به اینکه بازار بهرغم شرایط ارزندهای که در آن قرارگرفته و عموم سهامداران و کارشناسان بازار سرمایه نیز روی این موضوع اتفاقنظر دارند بیجان است، گفت: در شرایط فعلی بورس همچنان متاثر از موضوع مهم گواهیسپرده ۳۰درصدی و افزایش نرخ سود بدونریسک است که البته اثرات این موضوع با حمایت و کمک حقوقیها به حداقل رسید و اندک فروشندگان انتهای مسیر نزولی معاملاتی با خرید حقوقیهای بزرگ مواجه شدند . وی ادامه داد: بهنظر میرسد شرایط رکودی بازار هم منتج از همین موضوع باشد؛ یعنی در شرایطی که قیمتها افت شدیدی داشتند، اخبار مهم هم نمیتواند تکانههای منفی عمیقی در بازار ایجاد کند و بازار اصلاح عمیقی در محدودههای فعلی نمیکند و در حال رِنج زدن است. فروشندگان هم چندان تمایلی بهفروش سهام خود در قیمتهای پایین ندارند. از طرفی با توجه به جو نااطمینانی ایجادشده در عموم اقتصاد منتج از سیاستهای انقباضی شدید بانکمرکزی و تامین کسریبودجه توسط دولت در هفتههای اخیر از محل فروش شرکتهای پالایشی و کاهش سود آنها باعثشده خریداران هم در خریدهای خود با تامل بیشتری روبهرو باشند و همچنان در تردید بمانند و شاهد قدرتگرفتن جبهه خرید در محدودههای ارزنده فعلی نباشیم. میرزایی گفت: برآیند کاهش انگیزه خریداران و فروشندگان طبق موارد مرور شده باعث کاهش ارزش معاملات و شرایط نوسانی فعلی شده و انتظار میرود دستکم برای روزهای آینده با توجه بهوجود تعطیلی هفتهجاری این شرایط کماکان ادامهدار باشد. هرچند مجددا و موکدا باور دارم بازار در محدوده ارزندگی قرارگرفته و عدماصلاح معنادار شاخصکل و بسیاری از صندوقهای بزرگ و کلیدی بازار سرمایه هم موید این موضوع است، بهنظر میرسد بازار در آینده کوتاهمدت همچنان در وضعیت سردرگمی و کمرمقی بهسر ببرد تا با یک خبر مهم حمایتی یا ورود نقدینگی به بازار سرمایهدرگردشی که ممکن است در بین بازارها بهصورت دورهای ببینیم، شاهد رونق گرفتن معاملات بازار سرمایه و شروع روند روبهرشد بعدی باشیم. وی تاکید کرد؛ در شرایطی که خبر منفی مهم جدیدی به بازار مخابره نشود، میتوان محودههای فعلی را محدودیت حمایتی قوی برای شاخصکل و بازار سرمایه درنظر گرفت. تا پایان سالهم تقریبا همین تحلیل برقرار است و بهنظر میرسد موج صعودی موردانتظار با توجه به شرایط ارزنده بازار زیاد دور نباشد و تا پایان سالجاری شاهد شروع این موج باشیم که احتمالا موج میانمدت و بلند صعودی خواهد بود و در نهایت سهامداران بازار سرمایه برنده بازارهای مالی در سالتردید و درجازدن بازارهای مختلف باشند.
انتظار رشد خوشبینانه است
روزبه شریعتی، تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به تغییر قوانینی که اخیرا در بازار سرمایه رخداده، گفت: این تغییرات بیشتر زیرساختهایی است که شکلگرفته و واقعیت این است که آنقدر که انتظار داریم در رویه و روند ساید و حتی متعادل منفی بازار تاثیرگذار نیست. بهنظر میرسد مهمترین مشکلی که بازار سرمایه این روزها با آن دستوپنجه نرم میکند، نرخ بهره است که متاسفانه بعد از اینکه بانکمرکزی گواهیسپرده خاص با نرخ ۳۰درصدی منتشر کرد، باعث شد نرخ بهره در بازار اوراقبدهی و حتی پیشنهادهایی که از سمت بانکها برای گواهیسپرده میآید، رشد کند و نرخ بهره حداقل نزدیک به ۲درصد موثر رشد کرد. وی ادامه داد: در حالحاضر اوراقتبعی که در بازار سرمایه در حال انتشار است یا اوراق در حال انتشار صکوک شرکتی در اسفندماه که نیاز مالی وجود دارد و اصطلاحا بانکمرکزی با هدف خشککردن پول جلو میرود، باعثشده نرخ تامین مالی یا نرخ پول برای تولیدکنندهها به نزدیک ۴۰درصد برسد و وقتی نرخ اوراق در بازار بدهی به بالای ۳۴درصد میرسد؛ یعنی تمایل برای خرید سهام طبیعتا کم میشود یا اصطلاحا P/E بازار بدونریسک به زیر ۳ واحد رسیدهاست، در نتیجه این مهمترین دلیلی است که بازار سرمایه در حالت منفی مانده و انگیزه خرید سهام برای پولهای بزرگ را بهشدت کاهش دادهاست. شریعتی در رابطه با تغییر زیرساختهایی که اخیرا رخداده، گفت: بهنظر میرسد ریاست سازمان کم لطفی کرده و باید روی این موارد تصمیمات جدی گرفته شود. بهنظر اهالی بازار سرمایه بازارگردانی باید بهصورت اختیاری انجام شود و همچنین تعهد انجام بازارگردانی یعنی تعهد خرید و فروش صندوق بازارگردان باید منعطف باشد. زمانیکه بازار ۳۰همت معامله میشود، میتوان بهطور مثال روی سهم بانک صادرات بالای ۱۰۰میلیون برگ تعهد عرضه داشت و اگر حجم معاملات مثل این روزها به ۳همت کاهش پیدا کند، این حجم میتواند یکدهم شود. متاسفانه این انعطاف در دستورالعمل بازارگردانی وجود ندارد.
این تحلیلگر افزود: مورد بعدی اینکه بهنظر میرسد سازمان بورس در رابطه با تجدیدارزیابی هلدینگها بسیار ضعیف عمل کردهاست. در یک ماه اخیر انتظار میرفت ریاست سازمان هلدینگها را مجبور کند تجدیدارزیابی بدهند؛ چون عدمتمایل آنها برای تجدیدارزیابی بعد از اینکه دستورالعمل حسابرسی تغییر کرد عملا تنها بهانه در راستای این است که بتوانند سود واهی شناسایی کنند و هلدینگها برای همین سمت تجدیدارزیابی نرفتند، یا بهطور مثال ما صندوق بازنشستگی کشوری را بهصورت خاص داشتیم که 4.5همت در بازار ضعیف پاییز تامین مالی انجام داد ولی نهتنها تجدیدارزیابی را به پاس قدردانی از بازار ثانویه انجام نداد، بلکه تامین مالی صندوق بازنشستگی با فروش سهام در این بازار سهام در حال انجام است و بهنظر من سازمان بورس در این زمینه بسیار ضعیف عمل کرده و باید ریاست سازمان به پاس حمایت از سهامداران خرد، یکسری موضوعات را انجام میداد. شریعتی گفت: در رابطه با نرخ خوراک پالایشگاهها که اوایل دی ماه اعلام و عطفبهماسبق از اول سالشد، اجحاف در حق سهامدارانی بود که ۹ماه تمام با دستورالعمل قبلی و گزارشهای میاندورهای که به بازار مخابره شدهبود، معامله کردهبودند. بهیکباره این عدد تغییر کرد و سود شرکتها را دستخوش تغییرات کرد. حداقل وقتی این فشار از سمت وزارت نفت و دولت قرار است به پالایشگاهها وارد شود نباید دستورالعمل عطفبهماسبق میشد که بازهم اینجا وظیفه سازمان بورس بود که باید در راستای اعاده حیثیت تلاش میکرد، یا بهطور مثال عرضه خودرو در بورسکالا از موارد خیلی مهمی است که انتظار میرفت ریاست سازمان با توجه بهدستورالعمل قانونی کشور که وقتی محصولی وارد بورسکالا میشود امکان خروج آن وجود ندارد، حداقل اجازه عرضه دیگنیتی لیفیتلیتی گروه بهمن را در بورسکالا باید صادر میکرد که حداقل بازار مقداری اطمینان پیدا کند که همهچیز به کام تامینکنندگان مالی و واسطه گران نیست که متاسفانه این اتفاق نیفتاده است. وی گفت: همچنین تصور میکنم باتوجه به اینکه نرخ بهره در اعداد فعلی است و اعتماد سرمایهگذاران به بازار سهام نسبت به قانوگذار و دولت بهشدت کم شده در صورتیکه قیمت ارز در بازار آزاد در همین محدوده ثابت بماند انتظار افزایش قیمت سهام مقداری خوشبینانه است. بهنظر میرسد نهایتا شاخص بتواند ۱۰ تا ۲۰درصد در بازه یک ماه آینده بالا بیاید و به نقطه تعادلی خود برسد، ولی اینکه ما انتظار داشته باشیم بازار بهصورت یکپارچه سبز باشد در حالحاضر با متغیرهای موجود خوشبینانه است.