خوش بینی قابلیت آموزش و یادگیری دارد

آیا می توانیم یاد بگیریم که دیدگاه مثبت و خوش بینانه داشته باشیم؟ به گزارش میگنا رسانه سلامت روان ایران یک استعاره رایج در مورد مفهوم خوش بینی در جامعه وجود دارد که همه ی ما بارها آن را شنیده ایم : " نیمه پر لیوان را دیدن " معنی این استعاره در واقع این است که به جای تمرکز بر کمبودها و مشکلات برروی داشته ها و توانمندی ها متمرکز شویم و همیشه روی خوش و مثبت اتفاقات را در نظر بگیریم ودست به اقدام بزنیم. در این مقاله به تعریف این مفهوم و مسیر یادگیری آن می پردازیم.


خوش بینی از کلمه ی لاتین optimum گرفته شده و به معنای " بهترین " ترجمه شده ودر واقع در روانشناسی خوش بینی اینگونه تعریف میشود مجموعه ای از باورها و ویژگی هایی است که به افراد کمک می کند تا بیشتر به جنبه های مثبت زندگی فکر کنند تا جنبه های منفی. خوش بینی در واقع یک الگوی شخصیتی است که تاب آوری و قدرت شخصی فرد را در مقابل چالش ها و مسیر های سخت زندگی نشان می دهد . خوش بینی اساسا یک نوع طرز فکر است روشی است که ما افکار و رفتار خودمان را براساس آن شکل می دهیم و تصمیم می گیریم با توجه به این افکار و ذهنیت به زندگی و مشکلات آن رسیدگی کنیم.

" خوش بینی در واقع یک نوع مهارت است که قابلیت آموزش و یادگیری دارد "
بر اساس تحقیقات انجام شده دو مدل یا رویکرد اساسی وجود دارد که شخصیت خوش بینانه را توضیح می دهد :
مدل تمایلی و مدل توضیحی:
مدل تمایلی به عنوان اولین موج تحقیقاتی خوش بینی است و روانشناسانی که از این مدل پیروی می کنند خوش بینی را به عنوان یک جنبه ی حیاتی از موفقیت انسان در تکامل می دانند . در این مدل استدلال می شود که وجود ویژگی های مثبت است که شانس اتفاقات خوب را افزایش می دهد این تئوری نشان می دهد که خوش بینی منجر به پیامد های مثبت در زندگی می شود و بدبینی منجر به نتایج استرس زا و افزایش نارضایتی می شود.
اما مدل توضیحی خوشبینی که توسط مارتین سلیگمن از مفهوم درماندگی آموخته شده گرفته شده نشان می دهد خوش بینی به عنوان روشی است که افراد بیشتر از ویژگی های شخصی درونی خود اتفاقات و رویداد ها رو درک و تفسیر می کنند .
براساس این مدل آدم هایی که شکست یا رویدهای استرس زا را در زندگی به عنوان کمبود درک می کنند بدبین هستند . سلیگمن در تعریف خوش بینی اینگونه بیان می کند :
خوش بینی عبارت است از توانایی شناختی برای درک وضعیت فعلی و تلاش برای تغییر همه چیز به نفع خودمان ( سلیگمن 1995)
سلیگمن تاکید زیادی بر نقش نگرش صحیح در ایجاد خوش بینی دارد.از دیدگاه سلیگمن می توانیم دیدگاه مثبت را در خودمان پرورش دهیم و توضیح می دهد که با پرورش دیدگاه مثبت تر و شادتر در موقیعت های بهتری در زندگی قرار می گیریم.
آیا می توان خوش بینی را آموزش دید و تقویت کرد؟
سلیگمن بیان می کند اگر بتوان آن را آموخت پس می توان آن را آموزش دید و تقویت کرد .

3 راه برای بهبود و تقویت خوش بینی وجود دارد :
شخصی سازی نکنید :
شخصی سازی را می توان به عنوان یک سبک اسنادی در نظر گرفت .افراد بدبین اگر با مشکل و چالشی مواجه شوند آن را یک عامل درونی و شخصی قلمداد می کنند و غیر قابل حل و ثابت تصور می کنند در صورتی که خوش بین ها آن ها بیرونی می کنند و به دنبال راهکار و حل مساله هستند.
فراگیر بودن ( فاجعه سازی نکنید ) :
فراگیر بودن با فاجعه سازی ارتباط نزدیکی دارد . در واقع به این شکل اتفاق می افتد که شخصی در یک کار شکست میخورد و این طور استدلال می کند که هرگز به نتیجه مطلوب خود نمی رسد و این تمایل وجود دارد این دیدگاه را بر جنبه های دیگر زندگی خود بست دهد در صورتی که افراد خوش بین وقایع مثبت را فراگیر می کنند و استدلال می کنند.
ماندگاری اتفاقات بد :
در ماندگاری اینگونه است که فرد یک تجربه منفی یا یک اتفاق بد را ماندگار و همیشگی می داند . شخصی که سبک توضیحی بدبینانه دارد این طور تصور می کند من همیشه خرابکار و بدشانسم و در هیچ کاری موفق نیستم اما دیدگاه یک فرد خوش بین اینگونه است شاید اینبار نتوانسته ام اما دوباره به اوج خودم برمی گردم و شرایط و وضعیت ثابت نیستند و قابل تغییرند.

مهدیه اسدی در خاتمه این مطلب آورده است در واقع یک فرد خوش بین اتفاقات و رویداد های مثبت و خوب را به عوامل درونی و اتفاقات بد و ناخوشایند را به عوال بیرونی اسناد می کند و نگاه کلی به مسیر زندگی دارد و چالش ها و مشکلات را دائمی و غیرقابل تغییر تصور نمی کنند و این باور و دیدگاه باعث می شود به جای توجه به نتیجه و نقطه ی پایان به فرایند و تلاش های خود توجه کند بر همین اساس نیمه ی پر لیوان را دیدن برای فرد خوش بین اینطور معنا پیدا می کند که برروی توانمندی ها و موقعیت اکنون خود تمرکز کند و تلاش کند آموزش ببیند و آن را تقویت کند .
خوش بینی یک مهارت آموختنی است و می توان آموزش دید و تقویت کرد .
در آخر ....
به طور کلی زندگی همان شکست ها و تراژدی هایی را به خوش بین ها وارد می کند بر بدبین ها هم وارد می کند اما خوش بین ها تاب آوری بهتری دارند و بهتر با مشکلات مقابله میکنند.