آیا مارک روته توان نجات ناتو را دارد؟

مهدی سیف تبریزی پژوهشگر مسائل روسیه و اوراسیا در گفتگو با اسپوتنیک گفت: روته که از سال 2010 توانسته با ایجاد ائتلاف‌های گوناگون قدرت را به‌عنوان نخست‌وزیر در اختیار داشته باشد پس‌از چراغ سبز دولت آمریکا مبنی‌بر حمایت از وی برای احراز پست دبیرکلی ناتو شرایط را برای کناره‌گیری از قدرت در هلند محیا و خود را آماده به دست‌گیری سکان بزرگ‌ترین ائتلاف نظامی جهان که گذشته‌ای سیاه و آینده‌ای پر از ابهام دارد کرده است.

مرد 57 ساله هلندی درحالی سکان هدایت بزرگترین ائتلاف نظامی جهان را برعهده می‌گیرد که با بزرگ‌ترین چالش‌های این اتحادیه از جمله جنگ روسیه و اوکراین، نا امنی جهانی و عدم اطمینان در مورد رویکرد آینده ایالات‌متحده به این سازمان فراآتلانیکی با احتمال روی کار آمدن ترامپ روبرو است. تبریزی افزود، از دیگر چالش‌های روته که با برعهده گرفتن این نقش مواجه خواهد بود، چالش حفظ، گسترش و ادامه حمایت متحدان از نبرد بی‌حاصل ناتو در اوکراین و در عین حال محافظت از ساختارهای ناتو در عدم ورود به درگیری مستقیم با مسکو خواهد بود.

در دو سال نیم گذشته مارک روته یکی از قوی‌ترین حامیان جنگ زلنسکی با روسیه بوده است به شکلی که هلند در دوره نخست‌وزیری روته هزینه‌های دفاعی خود را به بیش از 2 درصد از تولید ناخالص داخلی مورد نیاز اعضای ناتو افزایش داده و جت‌های جنگنده F-16، توپخانه، هواپیماهای بدون سرنشین و مهمات مورد نیاز کی‌یف را تامین و سرمایه‌گذاری زیادی در آموزش نیروهای نظامی اوکراین از جمله آموزش خلبانان انجام داده است.

وی در توجیه روحیات جنگ‌طلبانه خود در تامین تسلیحات زلنسکی بارها اعلام کرده که ناتو باید برای مقابله با مسکو قدرتمند باشد و دیگر رهبران اتحادیه اروپا مانند ویکتور اوربان را که خواهان برقراری صلح و پایان درگیری‌ها در اروپا است را فردی ساده‌لوح در مقابل پوتین خطاب کرده است.

روته به‌منظور روس هراسی در میان کشورهای اروپایی در جهت ادامه کمک‌های مالی و تسلیحاتی به اوکراین بارها اعلام کرده پوتین در اوکراین متوقف نخواهد شد اگر ما او را متوقف نکنیم و این جنگ مقدمه جنگی بزرگتر خواهد بود. روته باهمین رویکرد شکست مسکو در میدان جنگ رابرای تامین صلح در اروپا حیاتی می‌داند.

البته گفته می‌شود دیدگاه‌های ضد روسی او به شدت تحت تاثیر سرنگونی هواپیمای مسافربری هلند-مالزی است که در حین درگیری‌ها در منطقه دونباس بر فراز اوکراین در سال 2014 اتفاق افتاد که در آن حادثه 196 نفر از 298 قربانی هلندی بودند و در آن سال هلند مسکو را مقصر اعلام کرد. اما شاید یکی از بزرگترین دلایل اجماع کشورهای عضو ناتو با ریاست مارک روته توان برقراری رابطه دوستانه وی با دونالد ترامپ باشد. درمیان سران کشورهای اروپایی شاید روته تنها فردی باشد که توانسته در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ در کاخ سفید برخی مواضع وی را در خصوص ساختارهای ناتو تعدیل کند و از همین روی وی را "نجواگر ترامپ" می‌خوانند.

ترس سران کشورهای اروپایی از بازگشت ترامپ به کاخ سفید و چالش‌های که می‌توانند با سیاست‌های وی در خصوص اداره ناتو و روند جنگ اوکراین داشته باشند آنان را به به انتخاب روته به ریاست ناتو ترغیب کرده است. روته به‌عنوان یکی از طولانی‌ترین نخست‌وزیران اروپا، ظهور و سقوط ترامپ در دور اول را تجربه کرده و از نظر سران اروپا در موقعیت خوبی برای مدیریت احتمالی دور دوم ریاست‌جمهوری ترامپ قرار گرفت.

در ادامه واکنش‌ها به ریاست مارک روته بر ناتو کی‌یف روز چهارشنبه انتصاب روته را تبریک گفت و آندری یرماک، رئیس دفتر ریاست جمهوری اوکراین در رسانه‌های اجتماعی نوشت: رهبری و تعهد شما به اصول دموکراتیک برای آینده مشترک ما بسیار مهم است.

وی گفت، از سوی دیگر کرملین روز چهارشنبه گفت که انتصاب روته هیچ چیزی را برای روسیه که هنوز این ائتلاف را دشمن می بیند، "تغییر نمی‌دهد". دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین گفت: بعید است که این انتخاب بتواند چیزی را در رویکردهای کلی ناتو تغییر دهد. در حال حاضر، ناتو اتحادی است که برای ما دشمن است."

این نکته را هم باید در نظر داشت منتقدان روته بیان می‌کنند که وی سیاست خارجی این کشور را به منظور آماده کردن شرایط و افزایش شانس ریاست بر ناتو به گروگان گرفته بوده است. در ماه دسامبر، پس از یک مقاومت یک دهه‌ای، هلند به طور ناگهانی ملاحظات خود را در مورد اجازه ورود بلغارستان و رومانی، هر دو عضو ناتو، به منطقه آزاد شینگن اتحادیه اروپا کنار گذاشت.

از سوی دیگر حمایت هلند از اسرائیل و مشارکت در عملیات ائتلاف برضد حوثی‌ها در یمن نیز توسط برخی به عنوان تلاش شفاف روته برای جلب‌نظر واشنگتن محکوم کرده‌اند. تبریزی در پایان خاطر نشان کرد، هرحال دوران پرچالشی را می‌توان برای مارک روته دبیرکل جدید پیمان آتلانتیک شمالی با وجود آینده جنگ اوکراین که با برتری روس‌ها در جریان است، کاهش توان کشورهای عضو ناتو در خصوص کمک‌های مالی و لجستیکی به اوکراین و از همه مهمتر روی‌کار آمدن احتمالی ترامپ در آمریکا پیش‌بینی کرد.