مشکلات اروپا از توقف ترانزیت گاز روسیه

به گزارش ایران اکونومیست، آینده ترانزیت گاز از طریق اوکراین، به نقطه حساسی رسیده است. اگر توافق لحظه آخری تا روز چهارشنبه، منعقد نشود، میلیاردها متر مکعب جریان گاز روسیه متوقف خواهد شد. اوکراین از سوی روبرت فیکو، نخست وزیر اسلواکی و گروهی از شرکت‌های اروپای مرکزی، برای ادامه جریان گاز از مرزهای شرقی خود با روسیه به خریداران اتحادیه اروپا، تحت فشار قرار گرفته است.

با گذشت سه سال از جنگ اوکراین، مجارستان و اسلواکی همچنان به گاز ارزانی که گازپروم روسیه می‌فروشد، متکی هستند و تلاش اتحادیه اروپا برای قطع وابستگی به انرژی روسیه را تضعیف کرده‌اند.

در حالی که فقط سه روز تا انقضای قرارداد ترانزیت گاز مانده است، جدال لفظی طرفیت شدت یافته است. اوکراین، نخست وزیر اسلواکی را متهم کرده «توافق‌های سیاه» با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، منعقد کرده است. نخست وزیر اسلواکی، روز جمعه، ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین را تهدید کرد اگر جریان گاز روسیه را متوقف کند، صادرات برق به کی‌یف را متوقف خواهد کرد.

معامله‌گران انرژی، سران صنعت و سیاستمداران در اروپا و نقاط دیگر، به این سه رهبر چشم دوخته اند تا ببیند بعد چه پیش خواهد آمد. اگر اروپا در روزهای پایانی سال ۲۰۲۴، نتواند جایگزینی برای گاز ترانزیت شده از پیدا کند و صادرات گاز روسیه از مسیر اوکراین متوقف شود، با مشکلات متعددی روبرو می‌شود که با محدودیت عرضه در بازار گاز، شدت می‌یابد.

ذخایر گاز

بزرگترین نگرانی معامله‌گران، روند برداشت گاز از ذخایر اروپاست زیرا این ذخایر به سرعت تقلیل پیدا کرده اند. سطح ذخایر گاز اروپا اکنون به حدود ۷۵ درصد رسیده که یک ماه زودتر از مدت مشابه زمستان گذشته است. این نشانه نگران‌کننده برای ادامه فصل گرمایش امسال و همچنین روند ذخیره سازی گاز در سال ۲۰۲۵ است.

اختلاف قیمت قراردادهای تابستانی و زمستانی

نوسان قیمت گاز احتمالا ادامه می‌یابد. قراردادها برای تابستان آینده، اخیرا به سطح بالاتر از زمستان ۲۰۲۶-۲۰۲۵ صعود کرده‌اند که به معنای گران‌تر شدن ذخیره‌سازی گاز پیش از آغاز فصل گرمایش بعدی است.

آناتول فیگین، اقتصاددان ارشد شرکت صادرکننده گاز آمریکایی «چنیر انرژی»، اوایل دسامبر اظهار کرد: بازار برای بازگشت به سطوح ذخیره سازی مطلوب قبل از زمستان ۲۰۲۶-۲۰۲۵، وضعیت دشواری خواهد داشت.

عرضه روسیه

حتی با وجود توقف عرضه از طریق اوکراین، روسیه می‌تواند از طریق ترکیه، به ارسال گاز به اروپا ادامه دهد اما ظرفیت این مسیر، نمی‌تواند کمبود احتمالی در سال آینده را به طور کامل جبران کند.

روسیه همچنین گاز طبیعی مایع (ال‌ان‌جی) هم صادر می‌کند. اتحادیه اروپا، امسال، حجم بالایی از ال‌ان‌جی روسیه را خریداری کرده و هر چند، برخی از مقامات اروپایی، خواستار تحریم ال‌ان‌جی روسیه شده اند اما هنوز ممنوعیت گسترده در این منطقه وجود ندارد.

با این حال، از آغاز مارس، کشتی‌های حامل ال‌ان‌جی روسیه دیگر اجازه نخواهند داشتند برای انتقال محموله خود به کشتی‌های دیگری که به خارج از اتحادیه اروپا سفر می‌کنند، از بنادر اروپایی استفاده کنند. این می‌تواند به معنای ماندن حجم بیشتری از ال‌ان‌جی روسیه در اروپا باشد.

رقابت برای ال‌ان‌جی

اروپا ناچار است برای خرید محموله‌های ال‌ان‌جی از تولیدکنندگان جهانی، با آسیا رقابت کند. در هنگام کاهش قیمت گاز، بازارهای نوظهور آسیا، خریدشان را افزایش می‌دهند.

به گفته اقتصاددان ارشد شرکت چنیر، اروپا برای خرید محموله‌های بیشتر، می‌تواند به ال‌ان‌جی آمریکا روی بیاورد که شرایط منعطف‌تری در خصوص مقصد نهایی دارد.

دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب آمریکا، ماه جاری از اتحادیه اروپا خواست نفت و گاز بیشتری از آمریکا خریداری کند و تهدید کرد اگر این بلوک، چنین کاری را انجام ندهد، برای کالاهای اروپایی تعرفه اعمال خواهد کرد. اورزولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا گفت: ال‌ان‌جی آمریکا می‌تواند جای محموله‌های روسی را بگیرد. اما چندین پروژه توسعه ال‌ان‌جی در جهان از جمله در آمریکا، با تاخیر روبرو هستند.

سفته بازی

صندوق‌های پوشش ریسک، حضورشان در بازار گاز اروپا را در سال‌های اخیر گسترش داده‌اند. این صندوق‌ها، امسال، با پیش‌بینی افزایش قیمت گاز، قراردادهای بالایی را خریداری کرده‌اند. چندین معامله‌گر نسبت به چنین تحرکاتی که ممکن است به فروش گسترده منجر شود و این بازار شکننده را ملتهب کند، ابراز نگرانی کرده‌اند.

بر اساس گزارش بلومبرگ، اقتصاد اروپا روند احیای آهسته‌ای از بحران انرژی سال ۲۰۲۲ داشته و نوسان قیمت گاز، برنامه ریزی کسب و کارها و خانوارهای اروپایی را برای آینده دشوار می‌کند.