به گزارش خبرنگار مهر، وزارت بهداشت می‌گوید سالانه حدود ۱۰ هزار سقط جنین به‌صورت قانونی و به دلایل پزشکی در کشور انجام می‌شود و چندین برابر این آمار به‌صورت غیرقانونی و خارج از مراکز رسمی صورت می‌گیرد؛ آمارهایی که البته دقیق نیست، اما بررسی آنچه متخصصان این حوزه اعلام کرده‌اند نشان می‌دهد که حداقل طی سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۱ (دوسال) چیزی حدود یک‌میلیون سقط جنین در کشور رخ‌داده است.

سقط جنین ابعاد مختلفی دارد و طبق اعلام وزارت بهداشت، بالای ۷۰ تا ۸۰ درصد سقط جنین‌های غیرقانونی در خارج از مراکز درمانی و عمده آنها در خانه‌ها و از طریق قرص‌های خونریزی‌دهنده صورت می‌گیرد. بررسی‌ها از بازار خرید و فروش داروهای سقط جنین نشان می‌دهد که این داروها توزیع معمولی در داروخانه‌ها ندارند تنها توزیع محدود در داروخانه‌های خاص بیمارستانی صورت می‌گیرد و متقاضیان هم باید الزاماً نامه پزشک و پزشکی‌قانونی داشته باشند.

اما سقط جنین عوارض شدید و بعضاً غیرقابل درمانی را برای مادر در پی دارد، عوارض جسمی را به دو بخش کوتاه مدت و بلند مدت می‌توان تقسیم کرد. عوارض کوتاه مدت شامل انواع عفونت‌ها و خونریزی‌ها است که اگر تشدید پیدا کند برای مادر مشکل ساز خواهد شد. همچنین عفونت‌ها نیز اگر در بدن مادر ماندگار شود یا سقط ناایمن انجام شود می‌تواند منجر به عفونت‌های بلند مدت مثل عفونت‌های لگنی شود. فردی که سقط انجام داده تا مدت‌ها درگیر این عوارض خواهد کرد، بعد از اولین سقط خود خواسته دچار سقط‌های مکرر و زایمان زودرس نیز شوند.

سندرم آشرمن چیست؟

شیرین نیرومنش متخصص زنان و زایمان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در رابطه با عوارض سقط جنین و بروز سندروم آشرمن گفت: سندروم آشرمن یا چسبندگی در داخل حفره یا کاویته رحم یعنی مخاط داخل رحم که باید ماه به ماه تحت تأثیر هورمون‌های تخمدان سلول آندومتر قرار گرفته و رشد کرده باشند، همچنین محل مناسبی برای کاشته شدن جنین در دوران بارداری فراهم کنند.

وی ادامه داد: در صورتی که بارداری صورت نگیرد، قاعدگی مخاط داخل رحم به صورت خون در زمان عادت ماهیانه از بدن خارج می‌شود که به رحم آسیب وارد خواهد شد. به طور کلی رحم از یک قسمت عضلانی تشکیل شده که در داخل آن مخاطی به اسم آندومتر قرار گرفته است. آندومتر از زمان بلوغ تا زمان یائسگی فعال بوده و هر ماه تحت تأثیر هورمون‌های تخمدان سلول‌های آندومتر رشد کرده و زمینه را برای کاشته شدن جنین یا حاملگی فراهم می‌کند.

متخصص زنان و زایمان اظهار داشت: گاهی اوقات به دلایل متفاوتی مخاط و لایه آندومتر از بین می‌روند و این دو لایه به یکدیگر چسبیده می‌شوند. در این صورت دو اتفاق می‌افتد یک خونریزی‌های قاعدگی کم شده و چسبندگی در محل آندومتر ایجاد می‌شود که برای بارداری می‌تواند مشکل ایجاد کند.

علت ایجاد سندروم آشرمن

نیرومنش افزود: علت ایجاد آشرمن به طور معمول کورتاژ است. کورتاژهای خشن، عمیق، طولانی و مکرر باعث ایجاد آشرمن می‌شود به خصوص کسانی که تمایل به سقط جنین عمدی دارند و در مکان‌های نامناسب و غیرعلمی کورتاژ انجام می‌دهند. کورتاژهای غیرعلمی در شرایط آلوده، خشن انجام می‌گیرد و ممکن است مخاط آندومتر انقدر تراشیده شود که رحم صدمه ببیند و چسبندگی داخل رحمی ایجاد شود.

متخصص زنان و زایمان خاطرنشان کرد: همچنین در بعضی موارد دیگر چون بعضی از سزارین‌ها، عمل میومکتومی (خانم‌هایی که دچار فیبرم هستند)، افرادی که مبتلا به سل تناسلی هستند، این موارد نیز باعث ایجاد آشرمن در بدن افراد می‌شود.

وی ادامه داد: اگر فردی به طور طبیعی جنینش تشکیل نشد و سقط صورت گرفت و کورتاژ به صورت ملایم داخل رحم برای جلوگیری از باقی ماندن جفت انجام گیرد عارضه‌ای وارد نخواهد کرد.

متخصص زنان و زایمان اذعان کرد: به طور معمول عارضه آشرمن کورتاژهای خشن، طولانی و مکرر است. کم کم عادت ماهانه فرد نامنظم شده و خیلی کم اتفاق می‌افتد، میزان خونریزی کمتر شده، گاهی فقط لکه بینی وجود دارد و در بعضی خانم‌ها عادت ماهیانه به طور کلی قطع می‌شود.

راه تشخیص سندروم آشرمن

نیرومنش بیان کرد: هنگامی که فرد به دلیل اختلالات پیش آمده در روند طبیعی عادت ماهیانه خود به پزشک مراجعه می‌کند، پزشک در این شرایط ابتدا دارو تجویز کرده تا ببیند قاعدگی طبیعی ایجاد می‌شود یا نمی‌شود؛ اگر قاعدگی ایجاد نشود از رحم عکس گرفته و یک ماده حاجب را در رادیولوژی از طریق دهانه رحم به داخل حفره رحم تزریق می‌کنند. به طور معمول این ماده به طور طبیعی باید در داخل حفره رحم پخش شده، وارد لوله‌های دو طرف رحم شده و از لوله‌ها داخل حفره شکم شود مشکلی وجود ندارد.

وی ادامه داد: فردی که دچار آشرمن شده است با توجه به شدت آشرمن حفره آندومتر از بین خواهد رفت. یعنی در آشرمن شدید حفره آندومتر به طور کامل به هم چسبیده است و ماده حاجب داخل حفره رحم نمی‌شود، اگر آشرمن ناقص یا نسبی باشد کمی از ماده داخل حفره رحم خواهد شد؛ اما بیشتر در عکس رحم چسبندگی به وضوح مشخص است و دیگر نیازی به رادیولوژی نیست.

درمان سندروم آشرمن

متخصص زنان و زایمان تصریح کرد: درمان آشرمن روی تمام افراد جواب نمی‌دهد. اگر آشرمن شدت پیدا کرده باشد و چسبندگی در رحم زیاده شده باشد دیگر قابل درمان نخواهد بود.

وی افزود: توصیه می‌شود افراد هنگام مواجه شدن با این بیماری به یک پزشک با تجربه مراجعه کنند تا به روش هیستروسکوپی و به کمک یک دوربین داخل حفره رحم دیده شده و سعی شود با ملایمت این چسبندگی‌ها را از یکدیگر جدا کرد. همچنین استفاده از داروهای هورمونی برای رشد سلول‌های آندومتر می‌تواند در بهبود آشرمن ناقص کمک خواهد کرد.

نیرومنش بیان کرد: اگر فرد بهبود پیدا کرده و قاعدگی‌ها خوب شود، ضخامت مخاط رحم بیشتر شده و لوله‌های رحمی باز شوند احتمال بارداری برای فرد وجود خواهد داشت.

پیشگیری از سندروم آشرمن

نیرومنش گفت: برای مبتلا نشدن به سندروم آشرمن به بانوان توصیه می‌شود ابتدا بهداشت را رعایت کنند و اگر دچار عفونت همراه با خارش، سوزش و مشاهده ترشحات بد بو همراه با لکه بینی شدند به پزشک مراجعه کنند تا درمان مناسب اعمال شود.

وی افزود: خانم‌ها از سن حدود ۱۲ ۱۳ سال تا حدود ۴۵ سالگی در هر سیکل ماهانه احتمال می‌رود که باردار شوند. اگر افراد نمی‌خواهند باردار شوند حتماً ایمنی را رعایت کنند زیرا اکثر بانوانی که ناخواسته باردار شدند به سقط و کورتاژهای خشن و طولانی روی می‌آورند که می‌تواند آسیب جدی به رحم وارد کرده و باعث ایجاد سندروم آشرمن شود.

متخصص زنان و زایمان در پایان خاطر نشان کرد: اگر خانمی خیلی سریع به پزشک مراجعه کند و درمان را شروع کند می‌تواند از روند افزایشی آشرمن جلوگیری کنند اما اگر با بی‌تفاوتی پیش رود بیماری تشدید شده و باعث ناباروری دائم فرد خواهد شد.