زمانی که زایمان طبیعی امکان پذیر نباشد، برای جراحی سزارین و تولد نوزاد باید شکم و رحم بریده شود. یکی از عوارض نادر احتمالی سزارین، فتق است که در ادامه شما را با این مشکل آشنا می‌کنیم.

براساس تحقیقی که در مجله PLoS One منتشر شد، احتمال بروز فتق بعد از سزارین که در ۱۰ سال بعد از زایمان نیاز به جراحی فتق دارند ۲ هزارم در صد است. احتمال بروز فتق در زنان می‌تواند بیشتر باشد ولی یا این مشکل به صورت خود به خود رفع می‌شود یا این که تا مدت‌ها نیازی به جراحی پیدا نمی‌کنند.

احتمال بروز فتق بعد از سزارین در زنانی که برش جراحی سزارینشان عمودی بوده است بیشتر است و حدود ۱۵ – ۲۰ درصد موارد فتق بعد از زایمان در این گروه قرار می‌گیرند که ظرف یک سال بعد از سزارین با علامت و ناراحتی رو‌به‌رو می‌شوند.

زمانی که بخشی از بدن به بخشی دیگر فشار بیاورد و باعث برآمده شدن آن بشود می‌گوییم دچار فتق شده است. مثلا در فتق برشی بعد از سزارین، دیواره شکم از محل برش سزارین، بیرون میزند.

عوامل خطر فتق سزارین

برخی از مشکلات بعد از زایمان می‌تواند خطر فتق سزارین را افزایش دهد:

- چاقی و اضافه وزن زیاد که باعث فشار بیشتر بر شکم شود.

- محل برش بزرگتر

- دیابت

- بافت ضعیف شکم

علایم فتق بعد از سزارین

پوست پایین شکم، جایی که رحم در زیر آن قرار گرفته است و بعد از زایمان جمع می‌شود، حالت شل و تورفته یا افتاده پیدا میکنید و بنابراین تشخیص فتق کار سختی است و ممکن است فقط پوست شکمتان در حال ترمیم بعد از زایمان باشد.

به طور کلی فتق بعد از سزارین باعث بروز علامت خاص یا خطرناکی نمی‌شود و به مرور به صورت خود به خود از بین می‌رود ولی در صورتی که از ظاهر خود ناراضی بودید یا این که میزان بیرون زدگی فتق سزارین زیاد باشد تنها روش درمان بریدن بیرون زدگی با جراحی است.

فتق سزارین همیشه بلافاصله بعد از زایمان ایجاد نمی‌شود و ممکن است که بعد از چند ماه متوجه برآمدگی در محل جراحی شوید که معمولا در این شرایط بیشتر به چشم می‌آید:

وقتی که فعالیت فیزیکی انجام می‌دهید مثلا برداشتن اجسام

زمانی که صاف می‌ایستید

زمانی که سرفه می‌کنید.

علایم فتق سزارین عبارتند از:

برآمدگی بافت محل جراحی سزارین

برامده شدن بافت روی محل جراحی سزارین شایع‌ترین علامت فتق بعد از سزارین است و ممکن است احساس کنید که پوست اضافه از محل جراحی بیرون زده است یا این که محل برش جراحی و اطراف آن دچار برآمدگی شده است.

احساس ناراحتی و درد در زیر شکم

اگر برآمدگی ایجاد شده در شکم زیاد باشد ممکن است احساس درد و ناراحتی داشته باشید. به طور کلی بعد از زایمان سزارین احساس درد و ناراحتی وجود دارد ولی درد و ناراحتی ناشی از فتق بیشتر از زمان درمان سزارین طول می‌کشد که برای تشخیص بهتر آن باید با پزشک مشورت نمایید.

یبوست و حالت تهوع

فتق بعد از سزارین می‌تواند باعث فشار بر اطراف شکم و جا به جایی روده‌ها شود و تخلیه روده را با مشکل رو‌به‌رو نماید و شما را با ناراحتی مزاجی رو‌به‌رو کند مثلا حالت تهوع، استفراغ و یبوست که علایم اصلی به هم خوردن مزاج هستند.

روش برای تشخیص فتق بعد از سزارین

معمولا پزشک از معاینه فیزیکی استفاده می‌شود. بعد از سزارین ممکن است مشکلاتی ایجاد شود که با فتق اشتباه گرفته شوند به همین دلیل پزشک برای این که از تشخیصش مطمئن شود یا احتمال درگیری روده‌ها در فتق وجود داشته باشد، برای تشخیص دقیق‌تر از سونوگرافی یا سی تی اسکن استفاده میکند.

مشکلاتی که ممکن است با فتق بعد از سزارین اشتباه گرفته شوند عبارتند از:

- دمل

- هماتوم

- اندومتریت شکمی

- پاره شدن روده

- عفونت محل برش سزارین

روش درمان فتق بعد از سزارین

در مواردی که فتق کم باشد توصیه می‌شود از شکم بند برای محافظت از بافت شکم استفاده کنید تا علایم کاهش پیدا کند.

در موارد فتق شدید پزشک با توجه به تشخیص برای برداشتن فتق از جراحی باز یا جراحی لاپاراسکوپی استفاده می‌کند و در هر دو روش در قسمتی از شکم که دچار ضعف بافتی شده از مش جراحی استفاده می‌کند تا دوباره با بیرون زدگی رو‌به‌رو نشوید.

درمان فتق بعد از سزارین جراحی است ولی معمولا پزشک تا زمانی که فرد با علایم خاصی رو‌به‌رو نشود اقدامی برای جراحی نمی‌کند مگر این که شما با علایم زیر رو‌به‌رو شده باشید:

- بازتر و بزرگتر شدن فتق

- ایجاد درد و ناراحتی به شکلی که در فعالیت‌های روزمره تداخل ایجاد کند.

- گرفتار شدن روده در فتق که باعث نرسیدن خون کافی به روده‌ها و درد شدید می‌شود. البته این مشکل بسیار نادر است و جزو موارد اورژانسی محسوب می‌شود.