خبرگزاری مهر -گروه دین و اندیشه: نهضت «زندگی با آیه‌ها» که از سال گذشته آغاز شده با استقبال شایانی روبه‌رو گردیده است. باید در وادی زندگی، با نوای قرآن همدم شویم و در هر کنج و کنار، جلوه‌های انس با کلام وحی را پدیدار سازیم. از گنجینه امثال قرآنی، برای بنای فرهنگی استوار بهره گیریم و آیات پرکاربرد را در حافظه سپرده، در سخن و عمل به کار بندیم، تا در این عرصه، نقشی ایفا کنیم. به سان پیامبر رحمت (ص) که خُلقش قرآن بود، ما نیز در پی کسب این منش والا باشیم. در راستای اعتلای نهضت ملی «زندگی با آیه‌ها»، هر گامی که برداریم، چراغی فرا راه جامعه روشن کرده‌ایم؛ نهضتی که در پی فهم و تبیین آیات الهی است. با همراهی و تشویق یکدیگر، این حرکت را تقویت کنیم، تا این کوشش‌ها، ثمری نیکو به بار آورد.

آیه ۲۵ سوره حدید

لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَأَنْزَلْنَا الْحَدِیدَ فِیهِ بَأْسٌ شَدِیدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِیَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ یَنْصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَیْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِیٌّ عَزِیزٌ

همانا ما پیامبران خود را با دلایل روشن فرستادیم و با آنان کتاب و ترازو [ی تشخیص حق از باطل] نازل کردیم تا مردم به عدالت بر خیزند، و آهن را که در آن برای مردم قوت و نیرویی سخت و سودهایی است، فرود آوردیم و تا خدا مشخص بدارد چه کسانی او و پیامبرانش را در غیاب پیامبران یاری می‌دهند؛ یقیناً خدا نیرومند و توانای شکست ناپذیر است.

کتابی عطا کرد و میزان نهاد / که مردم گرایند یکسر به داد

آن صد و بیست و چهار هزار نفر را به خاطر چی فرستاده بود روی زمین؟ چرا اسمشان را گذاشته بود «رسول»؟ مگر قرار بود چه «پیامی» را برای ما بیاورند که باید «پیامبر» صدایشان می‌زدیم؟ انگار که خودش از قبل فکر همه این سوال‌ها را کرده باشد، با همین تک جمله جوابمان را داده: لیقوم الناس بالقسط تا مردم، از اخلاق و رفتار این پیامبرها الگو بگیرند و خودشان برای برپایی عدالت مبارزه کنند. تا حتی اگر پیامبری در میان‌شان نباشد بتوانند گلیم‌شان را از سیلاب فرعون‌ها و پهلوی‌ها و اسرائیل‌ها بیرون بکشند. این است آن یگانه پیامی که اگر شنیده باشی‌اش، انگار صدای همه پیامبرها را شنیده‌ای.

آرزوی پیامبران

شهری را تصور کنید که در آن همه با امید و آرامش زندگی می‌کند؛ کشاورز، تاجر، دانشمند، و حتی کودکی که مشغول بازی است، همه خیال‌شان راحت است که حقوقشان محفوظ است. هیچ‌کس از دست‌اندازی ظالم نمی‌ترسد و هیچ حقی در سایه‌ی فساد یا تبعیض پایمال نمی‌شود. این شهرِ مردمی است که نه‌تنها عدالت را ارزش می‌دانند، بلکه تحقق عدالت و پاسداری از آن را وظیفه حتمی خود می‌شمارند. کوچک‌ترین بی‌عدالتی، آنان را برمی‌انگیزد و نسبت به ظلم و تعدی، حساسیتی عمیق دارند. هرکس در این جامعه، دیده‌بانی است که اجازه نمی‌دهد حقی پایمال شود یا ظالمی جرأت تعدی پیدا کند. در برابر بی‌عدالتی، همه یک‌صدا و محکم می‌ایستند.

چنین جامعه‌ای دست‌نیافتنی نیست؛ بلکه تجسمی از پیام الهی است که می‌فرماید: لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ [۱]. خداوند پیامبرانش را با دلایل روشن، کتاب آسمانی و میزان فرستاد تا مردم خودشان قیام به عدالت کنند تا جهانی بسازند که در آن عدالت، نه‌تنها هدف، بلکه مأموریتی است بر دوش همه‌ی انسان‌های آن.

اما چون قسط و عدل، کاسبی کسانی که نان‌شان در بی‌عدالتی است را کساد می‌کند، عدالت نیاز به پاسداری دارد و پاسداری، نیاز به استحکام و قدرت. برای همین خداوند در ادامه می‌فرماید: وَأَنْزَلْنَا الْحَدِیدَ فِیهِ بَأْسٌ شَدِیدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ [۲]. برای تحقق عدالت، تنها دلیل و معیار کافی نیست. خداوند آهن را نیز آفرید؛ آهن، نمادی از نیرویی است که از عدالت حفاظت می‌کند. آهنی که هم برای ساخت ابزارهای جنگی و هم برای سازندگی به کار می‌رود. باید برای عدالت جنگید و مبارزه کرد.

در نگاه خداوند، قدرت مردم خیلی زیاد است. همان خدایی که فرمود لا یُکَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَها [۳]، اینجا هم فرموده لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ. یعنی خدا این رسالت و آرمان خطیر و بزرگ را از ما مردم توقع دارد و تحققش را در وسع ما می‌بیند. «خداوند متعال به پیغمبرش می‌فرماید که «هُوَ الَّذی اَیَّدَکَ بِنَصرِهِ وَ بِالمُؤمِنین »[۴] خیلی مهم است! خدای متعال مؤمنین را در ردیف نصرت خودش قرار می‌دهد؛ باید مردم بخواهند، مردم بیایند، مردم اقدام کنند .»[۵] دین می‌خواهد خود مردم را «قدرتمند» و «میدان‌دار» کند تا مردم خودشان در یک «حرکت جمعی» رشد کنند و قدرت پیدا کنند تا بتوانند مشکلات را حل کنند. این روش، تنها روش پایدار برای برقراری عدل در یک جامعه است.

خداوند در این آیه از ما خواسته است که:

برای برقراری عدالت در جامعه تلاش کنیم و این را وظیفه خود و تمام افراد جامعه بدانیم.

برای عمل به این آیه در زندگی می‌توانیم:

_ برقراری عدالت را از خود شروع کنیم. عادلانه حرف بزنیم و منصفانه قضاوت کنیم و … تا فرزندانمان هم عادل تربیت شوند.

_ در مواجهه با بی‌عدالتی، سکوت نکنیم.

_ چنانکه اشتباهی کردیم و دیگران بصورت عادلانه ما را نقد کردند، با روی باز پذیرایش باشیم.

[۱]. سوره حدید، آیه ۲۵

[۲]. سوره حدید، آیه ۲۵

[۳]. سوره بقره، آیه ۲۸۶

[۴]. سوره انفال، آیه ۶۲

[۵]. بیانات در دیدار ائمه جمعه سراسر کشور، ۲۶/۱۰/۱۴۰۲