به گزارش خبرنگار مهر، ماه مبارک رمضان، با تمام برکات و فضیلت‌های بی‌شمارش، رو به پایان است و تنها افسوس و دریغ برای کسانی باقی می‌ماند که نتوانستند از این سفره‌ی گسترده‌ی الهی بهره‌ای شایسته ببرند. این ماه، که به مهمانی خدا شهره است، در روزهای روزه‌داری و شب‌های قدرش، فرصت‌های بی‌نظیری برای انجام اعمال نیکو فراهم می‌آورد؛ اعمالی که پاداش آن‌ها با ثواب هزار ماه برابری می‌کند و درهای بهشت به روی بندگان گشوده می‌شود. هر شب و روز این ماه، غنیمتی است برای انجام تکالیف و عباداتی که انسان را به کمال می‌رساند. شب آخر ماه رمضان نیز از این قاعده مستثنی نیست و با انجام اعمال خاص آن، می‌توان از برکات این ماه پر خیر و برکت، سهم بیشتری را نصیب خود ساخت.

شب آخر ماه رمضان، شبی بس مبارک است. در کتاب گرانقدر مفاتیح‌الجنان، مرحوم شیخ عباس قمی (ره)، اعمالی را برای این شب عزیز برشمرده‌اند که در ادامه، به طور خلاصه به آن‌ها اشاره می‌نمائیم:

غسل.

دوم:

زیارت امام حسین (علیه‌السلام).

سوم:

خواندن سوره‌های «انعام» و «کهف» و «یس» و گفتن «صد مرتبه»:

أَسْتَغْفِرُ اللّٰهَ وَأَتُوبُ إِلَیْهِ.

از خدا آمرزش می‌جویم و به‌سوی او می‌پویم.

چهارم:

این دعا را که شیخ کلینی از امام صادق (علیه‌السلام) روایت کرده خوانده شود:

اللّٰهُمَّ هٰذا شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِی أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ وَقَدْ تَصَرَّمَ، وَأَعُوذُ بِوَجْهِکَ الْکَرِیمِ یَا رَبِّ أَنْ یَطْلُعَ الْفَجْرُ مِنْ لَیْلَتِی هٰذِهِ أَوْ یَتَصَرَّمَ شَهْرُ رَمَضانَ وَلَکَ قِبَلِی تَبِعَةٌ أَوْ ذَنْبٌ تُرِیدُ أَنْ تُعَذِّبَنِی بِهِ یَوْمَ أَلْقاکَ.

خدایا؛ این است ماه رمضان که قرآن را در آن نازل کردی، اینک در حال گذشتن است و من به ذات بزرگوار و مهمان‌نوازت پناه می‌آورم از اینکه سپیده این شب طلوع کند یا ماه رمضان بگذرد و نزد تو برایم نتیجه کار ناشایست یا گناهی باشد که بخواهی مرا به سبب آن روزی که ملاقاتت کنم عذاب کنی.

پنجم:

بخواند «دعای مُدَبِّرَ الْأُمُورِ» را که بیان آن در «اعمال شب بیست‌وسوم» گذشت.

ششم:

ماه رمضان را با دعاهایی که مضمونش وداع با ماه مبارک است، وداع کند؛ دعاهایی که شیخ کلینی و شیخ صدوق و شیخ مفید و شیخ طوسی و سید ابن طاووس (رضوان الله علیهم) نقل کرده‌اند و شاید بهترین آن‌ها دعای چهل‌وپنجم صحیفه کامله باشد.

سید ابن طاووس از امام صادق (علیه‌السلام) روایت کرده: که هرکه در شب آخر ماه رمضان، آن ماه شریف را وداع گفته و بگوید:

اللّٰهُمَّ لَاتَجْعَلْهُ آخِرَ الْعَهْدِ من صِیامِی لِشَهْرِ رَمَضانَ، وَأَعُوذُ بِکَ أَنْ یَطْلُعَ فَجْرُ هٰذِهِ اللَّیْلَةِ إِلّا وَقَدْ غَفَرْتَ لِی.

خدایا، این ماه را آخرین بار روزه‌ام در ماه رمضان قرار مده و به تو پناه می‌آورم از اینکه سپیده این شب سر زند، مگر اینکه مرا آمرزیده باشی.

پیش از آنکه سپیده برآید، حق‌تعالی او را بیامرزد و توبه و بازگشت نصیب وی کند.

سید و شیخ صدوق از جابر بن عبدالله انصاری روایت کرده‌اند که گفته: در جمعه آخر ماه رمضان خدمت رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) رسیدم، چون نظر آن حضرت بر من افتاد، فرمود: ای جابر، این آخرین جمعه از ماه رمضان است، پس آن را وداع کن و بگو:

اللّٰهُمَّ لَاتَجْعَلهُ آخِرَ العَهْدِ مِنْ صِیامِنا إِیَّاهُ فَإِنْ جَعَلْتَهُ فَاجْعَلْنِی مَرْحُوماً وَلَا تَجْعَلْنِی مَحْرُوماً.

خدایا، این ماه را آخرین بار روزه‌ی ما در ماه رمضان قرار مده، اگر قرار داده‌ای پس مرا رحمت شده بدار، نه محروم از رحمت.

به‌راستی هرکه این دعا را در این روز بخواند به یکی از دو خصلت نیکو پیروزی یابد: یا رسیدن به ماه رمضان آینده یا آمرزش خداوند و رحمت بی‌انتهای او.

سید ابن طاووس و کفعمی از حضرت رسول (صلی‌الله‌علیه‌وآله) روایت کرده‌اند که فرمود: هرکه در شب آخر ماه رمضان ده رکعت نماز به صورت دو رکعتی بخواند، در هر رکعت سوره «حمد» را «یک بار» و «قُلْ هُوَ اللّٰهُ أَحَدٌ» را «ده بار» و در هر یک از رکوع و سجود «ده مرتبه» بگوید:

سُبْحانَ اللّٰهِ وَالحَمْدُ للّٰهِ وَلَا إِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ وَاللّٰهُ أَکْبَرُ.

پاک است خدا و ستایش شایسته اوست و معبودی جز او نیست و خدا بزرگ‌تر از آن است که وصف شود.

و هنگامی‌که از ده رکعت فراغت یافت «هزار مرتبه» استغفار کند؛ و پس از استغفار سر به سجده گذارد و در حال سجده بگوید:

یَا حَیُّ یَا قَیُّومُ، یَا ذَا الجَلالِ وَالإِکرامِ، یَا رَحْمانَ الدُّنیا وَالآخِرَةِ وَرَحِیمَهُما، یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ، یَا إِلٰهَ الأَوَّلِینَ وَالآخِرِینَ، اغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا، وَتَقَبَّلْ مِنَّا صَلاتَنا وَصِیامَنا وَقِیامَنا.

ای زنده به خود، ای پاینده! ای دارای بزرگی و رأفت و محبت، ای بخشنده دنیا و آخرت و ای مهربان در هر دو زمان، ای مهربان‌ترین مهربانان، ای معبود گذشتگان و آیندگان، گناهانمان را بیامرز و نماز و روزه و شب‌بیداری‌مان را بپذیر.

سوگند به کسی که مرا به‌راستی به پیامبری مبعوث کرد که جبرئیل مرا از اسرافیل خبر داد و اسرافیل از پروردگار خود که سر از سجده برنداشته، خداوند او را بیامرزد و ماه رمضان را از او قبول کند و از گناهان او درگذرد… تا پایان روایت؛